U 2023. godini Lunarna nova godina počinje 22. januara.
Postoje četiri elementa novogodišnjih svečanosti. Sedmica počinje malom godinom, danom sjećanja i molitve nakon čega slijedi doček Nove godine, dan ponovnog okupljanja i darivanja.
Praznik proljeća traje petnaest dana do Festivala lampiona.
Dr Pan Wang je viši predavač kineskih i azijskih studija na Univerzitetu Novog Južnog Velsa. Ona kaže: "Lunarna Nova godina je početak lunarne kalendarske godine. Na osnovu mjesečevih ciklusa, može se nazvati i Kineska Nova godina ili Festival proljeća. Slavi se u Kini i drugim istočnoazijskim zemljama poput Koreje, Vijetnama, Japana.”
Takođe se slavi u Maleziji i Mongoliji, kao i među brojnim dijasporama širom sveta.
Lunarna Nova godina ima dugu historiju do 4.000 godina, počevši od dinastije Xia ili Shang, dodaje dr Vang.
Source: Getty Images/Kiszon Pascal
"Prilika za učenje o kulturama jugoistočne i istočne Azije"
Dr Kai Zhang radi sa Programom modernog kineskog jezika u Školi za kulturu, historiju i jezik Australijskog nacionalnog univerziteta u Kanberi.
Ona kaže da su proslave Lunarne nove godine u Australiji odlična prilika za ljude iz cijelog svijeta da nauče o kineskoj i kulturi jugoistočne i istočne Azije općenito.
„To je kulturni događaj duge historije i veoma bogatog i simboličnog značenja utkanog u njega”, kaže ona.
Načini proslave Lunarne nove godine
Aktivnosti za lunarnu Novu godinu uključuju postavljanje ukrasa, večeru s porodicom u novogodišnjoj noći, dijeljenje crvenih koverti i drugih poklona, paljenje petardi i vatrometa te gledanje plesa lavova i zmajeva.
"Lunarna nova godina se slavi kroz hranu: jedenje ribe i knedli - damplingsa, okupljanje sa porodicom, ali i sa prijateljima", objašnjava dr Vang.
"Crvena boja se smatra veoma srećnom bojom. Dakle, iako vidite puno ukrasa crvene boje, takođe je tradicija da Kinezi daju crvenu kovertu djeci kao način da proslave Novu godinu i proslave njihov rast."
Chinese dancers perform during the Sydney Lunar Festival Media Launch at the Chinese Garden of Friendship in Sydney on February 9, 2021. Source: AAP Image/Bianca De Marchi
Iris Tang je odrasla u Kini, a preselila se u Australiju prije 20 godina.
Ona kaže da je glavna razlika između proslava u Australiji i u kontinentalnoj Kini to što u njenoj domovini postoji dugi državni praznik koji se poklapa sa proslavom Lunarne nove godine - što je vrijeme kada stotine miliona ljudi putuje u svoje rodne gradove u Kini na porodična okupljanja.
Prema Iris Tang, hrana je važan dio proslave Lunarne nove godine u Australiji, kao i u Kini.
"Lično, slavim praznik sa svojom porodicom i prijateljima ovdje u Canberri tako što pripremam gomilu hrane. Način na koji to radimo je da sjedimo za stolom i pravimo stotine knedli, tzv. damplingsa, počev od novogodišnje noći.
"Napravim veliku količinu da ih mogu zamrznuti za kasnije, da ih možemo jesti sve vrijeme novogodišnjih praznika."
Kineski tradicionalni kalendar
Iako moderna Kina koristi gregorijanski kalendar, tradicionalni kineski kalendar se takođe široko koristi, kako u Kini tako i među Kinezima u inostranstvu, jer navodi tradicionalne praznike, kao što su Lunarna kineska nova godina, Festival lampiona i Qingming festival.
Takođe daje tradicionalnu kinesku nomenklaturu datuma unutar godine koju ljudi koriste za odabir povoljnih dana za vjenčanja, sahrane, preseljenje ili pokretanje posla, objašnjava dr Pan Wang.
Kineski tradicionalni kalendar je lunarni i solarni. Nastaje na kretanju Mjeseca i Sunca, tako da uzima u obzir i mjesečevu putanju oko Zemlje i Zemljinu putanju oko Sunca.
"U ovom kalendaru početak mjeseca je određen mjesečevom fazom. Tako, kao i u većini lunarnih kalendara, mjeseci traju ili 29 ili 30 dana, a početak godine određuje solarna godina", dr. Vang objašnjava.
Varijacije tradicionalnog kineskog kalendara koriste se širom istočne Azije.
Source: Getty Images/d3sign
Svake godine, Lunarna nova godina može pasti u januaru ili februaru, objašnjava Pan Wang.
"To je između kraja januara i sredine februara - ovaj raspon. Ove godine je to u januaru."
Festival lampiona
Proslave Lunarne nove godine tradicionalno traju oko dvije sedmice ukupno, od dočeka Nove godine do Festivala lampiona, koji se održava petnaestog dana u lunarnoj godini, objašnjava dr Kai Zhang.
Festival lampiona se po kineskom kalendaru poklapa sa petnaestim danom prvog mjeseca.
"Zove se Festival lampiona jer postoji tradicija kada porodice prave male lampione za svoju djecu, i doslovno bi upalili lampione ispred svojih vrata", kaže ona.
"I koliko se možemo vratiti u prošlost, u vrijeme dinastije Tang, tog dana će se održavati događaji velikih razmjera."
"Vrijeme da se oda počast precima"
Dr Craig Smith je viši predavač studija prevođenja (kineski) na Azijskom institutu na Univerzitetu u Melbourneu.
Nekoliko godina živi na Tajvanu i u Južnoj Koreji i ima sjajna sjećanja na proslave Lunarne nove godine u oba mjesta.
Dr Smith kaže da je u Južnoj Koreji Lunarna nova godina vrijeme za odavanje poštovanja prema precima, tradicija koju dijele i druge kulture.
„Za Novu godinu svi priređuju obrok za svoje preminule pretke, odaju im počast i nude ih pićem“, kaže dr Smit.
رقص شیر Source: Getty Images/Nigel Killeen
"Historija koja seže hiljadama godina unazad"
Dr Smith kaže da postoje mnogi elementi u tradicionalnim proslavama Lunarne nove godine koji dolaze iz drugih zemalja osim Kine.
Na primjer, to je slučaj sa plesom lavova koji se tradicionalno prikazuje tokom lunarnih novogodišnjih parada.
“Kada akademici pogledaju ovu tradiciju plesa lavova, oni se zapravo osvrću na hiljade godina unazad, a mi odavno znamo da je mnogo tradicija, religija, muzike, umjetnosti došlo u Kinu iz onoga što bismo sada nazvali Zapad ili Centralne Azijske zemlje, posebno duž čuvenog puta svile“, objašnjava dr Smit.
Vrlo je vjerovatno da ova tradicija neke od svojih korijena ima izvan Kine. Mnogi ljudi je povezuju sa perzijskim tradicijama na osnovu lingvističke i historijske analize.
A stall seen selling Chinese New Year products during the Georges River Lunar New Year Festival in Sydney on January 18, 2020. Source: AAP Image/Jeremy Ng
2023. je godina Zeca, koja počinje od Kineske lunarne nove godine i traje do 10. februara 2024.
Godina kineskog zodijaka počinje i završava se u Lunarnoj novoj godini.
Svaku godinu u zodijačkom ciklusu od 12 godina koji se ponavlja predstavlja neka zodijačka životinja, svaka sa svojim poznatim atributima.
Zec je četvrti znak u zodijaku.
Redom su to Pacov, Vo, Tigar, Zec, Zmaj, Zmija, Konj, Koza, Majmun, Pijetao, Pas i Svinja.
