در ۱۹۸۱، هان دو وارد دفتری در یک کمپ پناهندگان در مالزیا شد که در آن یک مأمور اداره مهاجرت آسترالیا انتظارش را می‌کشید. این همان لحظه سرنوشت‌ساز در زندگی آقای دو بود.
آقای دو که به تازگی از چنگ رژیم کمونیستی ویتنام فرار کرده بود، در این ملاقات از اداره مهاجرت آسترالیا پاسخ مثبت گرفت.
مأموری که درخواست پناهندگی او را پذیرفت، لاکلن کنیدی بود. آقای کنیدی در آن زمان به عنوان افسر انتخاب برای دولت آسترالیا در کمپ پناهندگان کار می‌کرد.
اکنون که ۴۱ سال از آن روز می‌گذرد، این دو نفر برای نخستین بار به درخواست پژوهشگران با یکدیگر ملاقات کرده‌اند.
آقای دو گفت: «این شگفت‌انگیز است، باورم نمی‌شد روزی بتوانم او را ملاقات کنم.»
هان دو (نفر دوم از طرف چپ) به همراه خانواده خود در کمپ پناهندگان پولائو بیدونگ در مالزیا، سال ۱۹۸۱. Source: Hanh Do
آقای کنیدی آن را یک لحظه خوشحال‌کننده توصیف کرد.
او گفت: «فکر می‌کنم در آن جزیره با بیش از ۵۰۰ نفر مصاحبه کرده‌ام- من تا حدودی به عنوان مردی بلی‌گو شهره بودم.»
او افزود: «دانستن این‌که افرادی که من انتخاب کرده‌ام زندگی موفقی در آسترالیا داشته‌اند، بسیار لذت‌بخش است- کل هدف هم همین بود.»
سفری خطرناک که بسیاری‌ها را به کام مرگ فرستاد
صدها هزار نفر بعد از جنگ ویتنام از کشورشان متواری شدند، اما بسیاری از آن‌ها هرگز به مقصدشان نرسیدند.
هان دو و همسرش بعد از پنج بار تلاش نافرجام بالاخره توانستند سوار یک قایق شوند و والدین و برادران و خواهران شان را پشت سر رها کنند.
او گفت: «یک قایق رودخانه‌ای ۱۱ متری بود که ۵۶ نفر سوار آن بودیم- امکان نداشت این قایق قابلیت بردن به دریا را داشته باشد.»
به گفته او، در چند روز اول دریا آرام بود، اما بعدش تلاش آن‌ها برای رسیدن به آزادی به یک کابوس تبدیل شد.
آن‌ها سه بار توسط دزدان دریایی ربوده شدند: «دزدان دریایی همه‌چیز را گرفتند، هرچیزی که قابل دید بود، هرچیزی که ارزش داشت. ما خیلی ترسیده بودیم، هیچ‌چیزی برای ما نمانده بود.»
پناهندگان ویتنامی در حال منتقل شدن به جزیره پولائو بیدونگ در مالزیا، ۱۹۸۱. Source: Lachlan Kennedy/Museums Victoria
پس از حدود یک هفته در دریا و کابوس سرنگون شدن توسط طوفان‌های شبانه، سرانجام چشمان پناهندگان وحشت‌زده به خشکی گرم شد و فهمیدند که دوباره به آغوش زندگی بر می‌گردند.
آقای دو گفت: «نزدیک صبح بود که ما توانستیم چراغ‌ها را ببینیم و آن وقت فهمیدیم که در امان هستیم.»
او افزود: «مهم نبود آن‌جا کجا بود، ما فقط باید جایی پیاده می‌شدیم. خیلی ناامید شده بودیم.»
آن‌ها در یکی از سواحل مالزیا پیاده شدند و از آن‌جا به پولائو بیدونگ، جزیره کوچکی در کنار مالزیا برده شدند. از این جزیره به عنوان یک کمپ برای هزاران پناهنده ویتنامی استفاده می‌شد.
بعد از گذراندن یک ماه در کمپ و پس از ملاقات با آقای کنیدی، به آقای هان و همسرش ویزه داده شد و آن‌ها به ملبورن آمدند.
آقای دو گفت: «وقتی به آسترالیا رسیدیم، احساس کردیم از زندان آزاد شده‌ایم.»
آقای کنیدی در آن دوره که هیأت‌های بین‌المللی برای رسیدگی به درخواست‌های پناهندگان به پولائو بیدونگ اعزام می‌شدند، به مدت سه سال برای دولت آسترالیا کار کرد.
یک قایق گشت دولتی مالزیا در حال رفتن به سوی جزیره پولائو بیدونگ، ۱۹۸۱. Source: Lachlan Kennedy/Museums Victoria
او گفت: «ما در اقامتگاه‌های چوبین زندگی می‌کردیم، آشپزخانه جداگانه و آشپزهای خودمان را داشتیم... افرادی از سویدن، آمریکا و کانادا آن‌جا بودند... [در مقایسه با پناهندگان]، همه خارجی‌ها یک سبک متفاوت زندگی را در جزیره داشتند.»
بین سال‌های ۱۹۷۵ و ۱۹۸۵ آسترالیا ۸۰ هزار ویتنامی را به عنوان پناهنده پذیرفت و اکنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر متولد ویتنام آسترالیا را خانه خود می‌دانند.
آقای کنیدی این دوره را یک دوره گذار در تاریخ آسترالیا توصیف کرد.
او گفت: «به نوعی، این اولین باری بود که آسترالیا موقعیت جغرافیایی خود را در آسیا به رسمیت می‌شناخت.»
او افزود: «ما افرادی را داشتیم که با قایق می‌رسیدند، برخی مستقیماً با قایق به آسترالیا می‌رسیدند، و برای برخی از مردم آسترالیا این یک تغییر چالش‌برانگیز بود، اما به نظر من بسیار مثبت بود. من بسیار مفتخرم که بخشی از آن هستم.»
حکومت ائتلاف سقف سالانه پذیرش برنامه بشردوستانه آسترالیا را برای سال ۲۳-۲۰۲۲، ۱۳ هزار و ۷۵۰ نفر تعیین کرده بود و خارج از این برنامه، ویزه‌های بیشتری را به اتباع افغانستان و اوکراین اختصاص داده بود.
اما انتقادها نسبت به رفتار حکومت آسترالیا با پناهندگان و پناهجویان، به‌ویژه آن‌هایی که در داخل و خارج منتظر رسیدگی به درخواست پناهندگی شان هستند، همچنان ادامه دارند.
زنده نگه‌داشتن داستان‌های پناهندگان ویتنامی
تمی نگوین، سخنگوی کمیته موزیم ویتنامی آسترالیا Source: SBS News/Sean Wales
این موزیم در ناحیه فوتسکری واقع در غرب ملبورن ساخته خواهد شد، جایی که ۱۰ درصد جمعیت ویتنامی‌تبار دارد.
تمی نُگوین، یکی از داوطلبان کمیته 'موزیم ویتنامی آسترالیا' گفت، ساختن چنین مرکزی یکی از آرزوهای دیرینه جامعه ویتنامی بوده است.
خانم نگوین گفت: «هدف این است که آن تاریخ زنده نگه‌داریم تا داستان ما فراموش نشود و نسل‌های آینده بتوانند جایی را داشته باشند که بروند و ببینند اجدادشان از کجا آمده‌اند و حس هویتی خود را شکل دهند.»
نمای بیرونی ساختمان این موزیم شبیه خیزران (بامبو) خواهد بود که در فرهنگ ویتنامی اهمیت ویژه‌ای دارد و رنگ آن نماد زمین سرخ‌رنگ صحراهای آسترالیا خواهد بود. موزیم دارای چهار طبقه خواهد بود که شامل نمایشگاه‌ها، مرکز منابع، حرم و باغ یادبود می‌شود.
طرح موزیم ویتنامی آسترالیا Source: Vietnamese Museum Australia
کار ساخت این موزیم در آخر سال آغاز می‌شود و انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۲۵، همزمان با پنجاهمین سالگرد ورود اولین پناهندگان ویتنامی به آسترالیا تکمیل شود.
هزینه ساخت این موزیم بالغ بر ۲۰ میلیون دالر پیش‌بینی شده و خانم نگوین می‌گوید که از حمایت هر دو جناح اصلی سیاسی در سطح فدرال و ایالتی برخوردار است.
