گزینه اول، به فرزندی گرفتن کودک از خارج کشور، استفاده از توافق‌نامه‌های فرزندخواندگی آسترالیا با بیش از ده کشور جهان است. گزینه دوم، اقامت در کشور زادگاه یا محل سکونت کودک است که در انگلیسی آن را «فرزندخواندگی در مهاجرت» (expatriate adoption) می‌خوانند.
آسترالیا در حال حاضر با ۱۳ کشور توافق‌نامه فعال فرزندخواندگی دارد. این به آسترالیایی‌ها اجازه می‌دهد از طریق برنامه رسمی فرزندخواندگی، از این کشورها کودکی را به فرزندی بگیرند. این‌ها را به نام «توافق‌نامه‌های فرزندخواندگی میان‌کشوری» (intercountry adoption agreements) یاد می‌کنند.
نکات مهم
- از میان ۳۳۴ مورد فرزندخواندگی در سال مالی ۲۰-۲۰۱۹، تنها ۳۷ تن از خارج از کشور به فرزندی گرفته شده بودند.
- لازمه «فرزندخواندگی در مهاجرت» این است که والدین متقاضی باید حداقل ۱۲ ماه را در خارج زندگی کرده باشند و دلیل زندگی آن‌ها در آن کشور، فرزندخواندگی نبوده باشد.
- برنامه فرزندخواندگی میان‌کشوری آسترالیا – هند در سال ۲۰۱۹ دوباره از سر گرفته شد، اما تنها در کوینزلند و قلمرو شمالی.
نشان می‌دهد که از جملۀ ٣٣٤ مورد فرزندخواندگى كه در اين سال نهایی شده، تنها ٣٧ مورد آن از خارج كشور بوده كه نشان‌دهنده پانزدهمین سال متوالی کاهش فرزندخواندگی از خارج از کشور می‌باشد.
از سوی دیگر، مدت انتظار برای به فرزندی گرفتن از خارج افزایش یافته است، زیرا بسیاری از کشورهای همکار آسترالیا خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی محلی را اولویت می‌دهند.
آسترالیایی‌ها برای این‌که کودکی را از خارج از کشور به فرزندی بگیرند، دو گزینه بیشتر ندارند. Source: Getty Images/skynesher
همچنین شماری از دولت‌ها طی سال‌ها قوانین مربوط به فرزندخواندگی خود را سخت‌تر ساخته‌اند.
از کجا شروع کنیم؟
آسترالیایی‌هایی که مایل هستند کودکی را به فرزندی بگیرند، ابتدا باید به اداره مرکزی ایالت یا قلمرو (State and Territory Central Authority- STCA) خود مراجعه کنند. این اداره ممکن است از آن‌ها بخواهد که فرم ابراز علاقه خود را خانه‌پری کنند یا پرسش‌نامه‌ای را برای ارزیابی صلاحیت شان برای این کار تکمیل کنند.
این اداره همچنین ممکن است از آن‌ها بخواهد در مصاحبه‌هایی با یک مأمور ارزیابی‌کنندۀ فرزندخواندگی شرکت کرده و از نظر صحی، امنیتی، شخصیتی و جایگاه اجتماعی مورد بررسی قرار بگیرند. ارائه گواهی‌نامه عدم سوءسابقه (پولیس چک) و معرف (referee) بخشی از این روند است.
فرزندخواندگی میان‌کشوری
دِب بروک، که یک مادر مجرد است، برای به فرزندی گرفتن کودکی از چین درخواست داده بود، زیرا این کشور به پدران و مادران مجرد نیز اجازه فرزندخواندگی می‌داد. انتظار او بیش از یک‌دهه طول کشید و طی این مدت، از طریق یک گروه فیسبوکی ویژه فرزندخواندگی به کمک دیگران شتافت.
خانم بروک می‌گوید طولانی‌ترین بخش این روند زمانی آغاز می‌گردد که درخواست شما به تأیید می‌رسد و منتظر می‌مانید کشور خارحی شما را با کودکی مطابقت بدهد.
او می‌گوید: «من شنیده‌ام که افراد طی چندسال معدود این روند را طی کرده‌اند، اما این به‌شدت نادر است.»
والدین متقاضی فرزندخواندگی از خارج کشور اغلب سال‌ها منتظر می‌مانند تا کشور مورد نظرشان آن‌ها را با کودکی مطابقت دهد. Source: Getty Images/Cecilie_Arcurs
برای ۳۷ مورد فرزندخواندگی خارجی در سال ۲۰-۲۰۱۹، اوسط مدت انتظار اندکی کمتر از سه سال بوده است، اما این مدت به طرز قابل توجهی از کشوری تا کشور دیگر فرق داشت.
ایالت‌ها و قلمروهای آسترالیا هر کدام شرایط و لازمه‌های خود را برای والدین متقاضی فرزندخواندگی دارند. همچنین متقاضیان باید شرایط تعیین شده توسط کشورهای خارجی را نیز داشته باشند.
این شرایط می‌توانند مسایلی چون سن، مشکلات صحی، توان مالی، ترکیب خانوادگی، توان باروری، تحصیلات، پیشینه فرهنگی و مواردی از این قبیل را در بر بگیرند.
خانم بروک می‌گوید: «شما باید از نظر مالی توان تأمین مخارج یک کودک را داشته باشید؛ آن‌ها به این می‌بینند که چندبار جریمه شده‌اید، حتا چیزهایی مانند جریمه عدول از سرعت مجاز جاده.»
«اگر تعداد زیادی از آن‌ها (برگه‌های جریمه) را داشته باشید، رد می‌شوید. این از یک ایالت به ایالت دیگر فرق می‌کند، و نظر به کشور مرجع فرق می‌کند، زیرا آن‌ها هم معیارهای خود را دارند. بنابراین، شما باید به علاوه شرایط آسترالیا، شرایط کشور انتخابی خود را نیز برآورده کنید.»
گزارش «فرزندخواندگی آسترالیا ۲۰-۲۰۱۹» نشان می‌دهد که اکثر والدین متقاضی فرزندخواندگی بین ۴۰ تا ۴۴ سال سن دارند.
وقتی کودکی به فرزندی گرفته شد، یا روند فرزندخواندگی شروع گردید، والدین جدید می‌توانند برای ويزۀ فرزندخواندگى- زيركلاس ١٠٢ (Adoption Visa, Subclass 102) درخواست بدهند.
علی مجتهدی، وکیل مدافع در «مرکز مشاوره و حقوق مهاجرت» (Immigration Advice & Rights Centre) می‌گوید همة کودکان فرزندخوانده که به آسترالیا مهاجرت می‌کنند، باید شرایط صحی لازم را داشته باشند.
درخواست ویزه فرزندخواندگی کودکان دارای نیازهای ویژه ممکن است به دلیل امکان وارد کردن هزینه زیاد بر جامعه، رد شود. Source: Getty Images/SDI Productions
او می‌گوید: «اگر كودك به خاطر داشتن نیازهای ویژه معیارهای صحی را برآورده نسازد، ممکن است وزیر [مهاجرت] از برخی از شرایط چشم‌پوشی کند».
او خاطرنشان می‌کند که وزیر مهاجرت و شهروندی همچنین می‌تواند از والدین متقاضی فرزندخواندگی «تضمین حمایت» (assurance of support) بخواهد که البته اجباری نیست.
آقای مجتهدی می‌گوید: «اگر کودک به آسترالیا بیاید و از خدمات سنترلینک استفاده کند، فرد ارائه‌دهنده تضمین مسئول بازپرداخت هزینه آن خدمات خواهد بود».
فرزندخواندگی در مهاجرت
شهروندان و ساكنان دايمى آستراليا که در خارج از کشور اقامت دارند، می‌توانند كودكى را از طریق یک سازمان خصوصی یا اداره دولتی خارجی به فرزندی بگیرند. این گزینه به نام «فرزندخواندگی در مهاجرت» (expatriate adoption) یاد می‌شود.
در صورت استفاده از این گزینه، يگانه نقشی که دولت آسترالیا دارد، بررسی درخواست و صدور ویزه به کودک مورد نظر پس از طی مراحل فرزندخواندگی در خارج از کشور است.
آقای مجتهدی می‌گوید والدین باید حداقل ۱۲ ماه را در خارج زندگی کرده باشند تا بتوانند با استفاده از این گزینه کودکی را به فرزندخواندگی بگیرند.
با این حال، آن‌ها باید ثابت کنند که هدف شان از زندگی در خارج، دور زدن روند فرزندخواندگی میان‌کشوری نبوده، بلکه دلیل قانع‌کنندة دیگری برای زندگی در آن کشور داشته‌اند.
سرینی لکهانی، زن ساکن سیدنی، می‌خواست کودکی را از هند به فرزندی بگیرد.
درخواست‌های فرزندخواندگی در آسترالیا تنها در صورتی تسهیل می‌شوند که در مطابقت با اصول و معیارهای کنوانسیون لاهه باشند. Source: Getty Images/Mayur Kakade
او می‌گوید: «ما می‌خواستیم طفلی را از وابستگانم در هند به فرزندی بگیریم، اما به خاطر قوانین آسترالیا، این روند پیش نرفت».
حکومت فدرال در سال ۲۰۱۰ برنامه فرزندخواندگی میان‌کشوری با هند را به دلیل نگرانی‌ها نسبت به قاچاق کودک به تعلیق درآورد.
آقای مجتهدی می‌گوید آسترالیا در ۲۰۱۹ برنامه فرزندخواندگی میان‌کشوری با هند را دوباره فعال کرده، اما این برنامه در تمام ایالت‌ها قابل دسترس نیست.
او می‌گوید: «این تنها برای والدین متقاضی فرزندخواندگی در کوینزلند و قلمرو شمالی قابل دسترس است».
قابل یادآوری است که در آسترالیا تمام پرونده‌های فرزندخواندگی از خارج از کشور در مطابقت به اصول و معیارهای «»، تسهیل می‌شوند، به این معنا که فرزندخواندگی باید به صلاح کودک باشد.
اطلاعات تماس با اداره‌های مرکزی ایالت‌ها یا قلمروها را می‌توانید از وبسایت «» به دست آورید.
یادداشت: این گزارش ابتدا در ۱۹ام جون۲۰۲۱ منتشر شده بود.
