ممکن است بعضی اوقات به اندازه‌ای خسته باشید که نتوانید مباحثه کنید یا فقط به ۱۰ دقیقه را برای حمام کردن اختصاص دهید. در چنین مواقعی اجازه دادن به کودکان برای استفاده از صفحات الکترونیکی یک امر رایج در میان اکثر والدین است.
با این حال، نگرانی فزاینده‌ای نسبت به اثرات استفاده گسترده از صفحات الکترونیکی در بین جوانان وجود دارد. ارقام نشر شده از سوی پوهنتون ملی آسترالیا (ANU) نشان می‌دهد که ۹۸ درصد از شاگردان صنوف دهم بطور منظم حداقل از یک پلاتفورم رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند، که ممکن است سبب کاهش رضایت شان از زندگی شود.
والدین بشکل روز افزون از تماشای صفحات الکترونیکی توسط فرزندان خود جلوگیری می‌کنند و حکومت آلبانیزی در نظر دارد محدودیت سنی ۱۶ سال را برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی، که از حمایت حکومات ایالتی و قلمروها برخوردار است، اعمال کند.
در این میان، سازمان جهانی صحت نیز «اختلال بازی» را بحیث یک نوع اعتیاد رفتاری در طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها به رسمیت شناخته است. اما تحقیقات در مورد تأثیرات منفی استفاده از صفحات الکترونیکی تا هنوز به نتایج قاطع دست نیافته است.
داکتر نندی ویجایاکمار، محقق روانشناسی از پوهنتون دیکن و انستیتیوت تحقیقاتی کودکان مرداک، توضیح می‌دهد که مطالعات موجود نتایج متناقضی ارائه کرده‌اند و بیشتر آن‌ها مقطعی بوده‌اند؛ به این معنی که ارقام موجود تنها در یک مقطع زمانی جمع‌آوری شده‌اند.
به نظر می‌رسد قوی‌ترین شواهد اثرات منفی احتمالی استفاده از رسانه‌های اجتماعی بر تصویر بدنی، صحت روانی و رفاه نوجوانان باشد.داکتر نندی ویجایاکمار، پوهنتون دیکن
ویجایاکمار می‌گوید: «اما وقتی همه نوجوانان را در نظر بگیریم، اندازه این تأثیرات احتمالاً کم است.»
«به نظر می رسد که با توجه به عمر و جنسیت کودک، خطرات بالقوه متفاوت بوده و ممکن است در تناسب با سایر کودکان، بعضی‌ها با انواع خاص از زمان نمایش صفحه مواجه شوند.»
تحقیق پوهنتون ملی آسترالیا نشان داد که استفاده از پلاتفورم Discord با رضایت کمتر از زندگی در میان پسران و استفاده از TikTok با رضایت کمتر از زندگی در میان دختران مرتبط است. اما در نبود شواهد قطعی، ممکن است والدین در مدیریت زمان استفاده از صفحات الکترونکی برای فرزندان خود دچار سردرگمی شوند.
آیا مهم است تا محدودیت‌های شدید بر کودکان خود وضع کنید یا به‌طور عمومی استفاده از صفحات الکترونیکی را ممنوع کنید؟ و اگر به فرزندان اجازه استفاده از صفحات الکترونیکی را بدهند، میزان مناسب چقدر است؟
برای درک بهتر دستورالعمل‌های توصیه‌شده، بخش خبری اس‌بی‌اس با کارشناسانی در زمینه روانشناسی، اطفال، رسانه و آموزش مصاحبه کرده است.
توصیه‌های کارشناسان را در قالب یک امتحان کوتاه آماده کرده‌ایم!
زمان در مقابل استفاده از صفحات الکترونکی
حکومت آسترالیا در ویب‌سایت وزارت صحت، دستورالعمل‌هایی برای میزان زمان استفاده از صفحات الکترونیکی ارائه می‌کند. این توصیه‌ها از حداکثر ۲ ساعت در روز برای کودکان بزرگتر تا محدودیت‌های بیشتر برای کودکانیکه عمرهای شان از ۲ سال کمتر می‌باشد، متفاوت است.
اما هدف این دستورالعمل‌ها بیشتر تشویق به فعالیت بدنی نوجوانان است. بطور مثال حداقل ۳ ساعت در روز برای کودکان نوپا.
استفاده بیش از حد از صفحات الکترونیکی می‌تواند سبب رفتارهای بی‌تحرک شود و خطراتی چون چاقی و مشکلات استخوان‌ها و عضلات را افزایش دهد.
داکتر انتیا رودز متخصص اطفال در شفاخانه سلطنتی کودکان ملبورن، می‌گوید که تعیین محدودیت زمانی برای استفاده از صفحات الکترونیکی می‌تواند در مدیریت خطرات آن مفید باشد. وی اضافه می‌کند که بهترین روش، توافق با کودکان بر سر این قوانین است.
Screen use can be a problem for children and young people. Source: SBS / Rosemary Vasquez-Brown
او توضیح می‌دهد: «اگر محتوایی که کودکان مشاهده می‌کنند، نگران‌کننده یا دارای بار منفی باشد، مانند محتوای خشونت‌آمیز یا مستهجن، خطر بیشتری در مقایسه با زمانی دارد که کودک محتوای مناسب فرهنگی، آموزشی یا تعاملی را تماشا می‌کند.»
ویجایاکمار نیز با این نظر موافق است و می‌گوید که محتوای آموزشی و تعاملی، در صورتی‌که به‌صورت متعادل مورد استفاده قرار گیرد، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رشد کودکان داشته باشد.
او می‌افزاید که بعضی بازی‌های ویدیویی و پلاتفورم‌های رسانه‌های اجتماعی که برای مصروف نگهداشتن کودکان به مدت طولانی طراحی شده‌اند، باید با احتیاط بیشتری مورد استفاده قرار گیرند. این برنامه‌ها با ارائه پاداش‌هایی مانند نظریات مثبت یا فرصت کسب جایزه، کودکان را به استفاده بیشتر ترغیب می‌کنند.
ویجایاکمار می‌گوید: «این تحریک مداوم بعضی اوقات می‌تواند به مشکلات رفتاری و حتی وابستگی به این تجربه‌های دیجیتل منجر شود.»
استفاده از رسانه‌های اجتماعی نیز ممکن است موجب افزایش مقایسه‌های اجتماعی، احساس کنار گذاشته شدن و زورگویی آنلاین شود.
«برای اکثریت کودکان، استفاده متعادل از صفحات الکترونیکی می‌تواند مفید باشد.»
چگونه می‌توان زمان استفاده از صفحات الکترونیکی را محدود کرد و آیا لازم است این کار انجام شود؟
در حالی که از لحاظ نظری وضع محدودیت‌های زمانی برای استفاده از صفحه الکترونیکی کار آسان به‌نظر می‌رسد، اما اکثریت والدین در وضع این محدودیت‌ها با چالش‌های روبرو اند.
کارولین ماکسول، مادر چهار فرزند و مشاور شیردهی، که سابقه‌ای در آموزش کودکان دارد، از توصیه‌های مرتبط با استفاده از صفحه الکترونیکی آگاه است.
او می‌گوید: «من تأثیر منفی زمان استفاده از صفحه الکترونیک را بر رفتار و احساسات کودکان، از جمله عزت‌نفس و انگیزه آن‌ها را مشاهده کرده‌ام.»
Mother-of-four Caroline Maxwell says it can be exhausting enforcing screen time rules. Source: SBS, Supplied / Rosemary Vasquez-Brown
او اذعان دارد که زندگی کردن در یک فارم در نیو ساوت ویلز، به فرزندانش فضای کافی برای فعالیت بدنی می‌دهد و اجتناب از نمایشگرها را آسان‌تر می‌کند؛ ما پایبندی به قوانین روزمره برایش چالش‌برانگیز است.
او می‌گوید کودکان تمایل دارند از سرحدات تعیین شده خارج شوند که این امر تقویت مداوم قوانین برای والدین را خسته کننده می‌سازد.
زمانی که زیاد خسته هستم، پایبندی به قوانین وضع شده سخت‌تر است. در این مواقع گاهی می‌گویم، فقط بروئید تلویزیون نگاه کنید و بگذارید کمی استراحت کنم. این گزینه آسان‌تری است.کارولین مکسویل، مادر چهار فرزند
داکتر رودز که او نیز مادر چهار فرزند است، می‌گوید مقاومت یا دشواری در پایبندی به قوانین طبیعی است.
«متاسفانه هیچ راه‌حل سریع در این زمینه وجود ندارد. ایجاد تعادلی‌که کودک را مصوون و سالم نگهدارد در حالی که استفاده از رسانه‌های دیجیتل نیز بخشی از زندگی روزمره است، یک چالش است.»
کودکان خردسال نباید بدون نظارت با وسایل دیجیتل تنها گذاشته شوند
داکتر کاترین پیج جفری، محقق رسانه‌ها در پوهنتون سیدنی، معتقد است که اگر والدین به کودک خود اجازه دهند نیم ساعت با دستگاه دیجیتل بازی کند تا بتوانند به کارهای ضروری خود برسند، نباید احساس گناه کنند.
او می‌گوید: «این نوع گفتمان گسترده می‌تواند برای والدین مضر باشد.»
حتی کارولین مکسول که اکنون قوانین سخت‌گیرانه‌ای درباره زمان استفاده از صفحه الکترونیکی دارد، می‌گوید که در زمان نوزادی به فرزندانش اجازه می‌داد تلویزیون تماشا کنند، تا بتواند برای استراحت فرصت پیدا کند. او معتقد نیست که این کار تأثیر منفی بر آن‌ها داشته است.
اما پروفیسور پاسی سالبرگ، استاد رهبری آموزشی در پوهنتون ملبورن، معتقد است که کودکان بسیار خردسال نباید به دستگاه‌هایی مانند آی‌پد یا تیلیفون همراه دسترسی داشته باشند، چون به باور وی، این وسایل بسیار اعتیادآور هستند.
Certain devices, specific games and social media apps can be particularly addictive. Source: SBS / Rosemary Vasquez-Brown
نظرسنجی این پروژه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که دو سوم کودکان دوره ابتدائیه مکتب دارای مبایل‌های هوشمند هستند و اکثریت والدین و معلمان بر این باورند که رسانه‌های دیجیتل و تکنالوژی سبب حواس‌پرتی در زندگی کودکان می‌شود.
سالبرگ می‌گوید: «استفاده از دستگاه‌های دیجیتل در سنین پایین باید با اهداف مشخص و مفید باشد.»
«این دستگاه‌ها می‌توانند در بعضی بازی‌های حافظه، خواندن یا یادگیری اعداد مفید باشند، اما باید تحت نظارت دقیق والدین باشند.»
او از والدین می‌خواهد که به فعالیت‌های دیجیتل فرزند خود علاقه نشان دهند تا دنیای دیجیتل بحیث یک «جهان جداگانه» برای کودک در نظر گرفته نشود.
نباید کودکان را با این دستگاه‌ها تنها بگذاریم. باید استفاده آن‌ها را به حداقل ممکن محدود کنیم، و باید کنجکاو باشیم و به آنچه انجام می‌دهند و احساسات‌شان نسبت به آن اهمیت قایل شوئیم.پروفیسو پاسی سالبرگ، استاد پوهنتون ملبورن
اگر یک کودک میل ندارد فعالیت‌های خود را با والدین شریک کنند، این می‌تواند نشانه‌ای باشد که والدین باید به آن توجه کنند و با کودک صحبت کنند.
او می‌افزاید: «باید هرچه عاجل این نوع رابطه و انتظارات را با فرزندان خود برقرار کنیم، احتمال بیشتری دارد که در دوران نوجوانی و کلان‌سالی آن‌ها نیز ادامه پیدا کند.»
چگونه بدانیم که استفاده از صفحه الکترونیکی به یک مشکل تبدیل شده است
پروفیسور پاسی سالبرگ بیان می‌کند که هنگام ارزیابی تبدیل شدن استفاده از صفحه الکترونیکی به یک مشکل، کارشناسان به دنبال نشانه‌هایی از استفاده مشکل‌ساز از رسانه‌های تعاملی (PIMU) به‌ویژه در کودکان بزرگتر هستند.
این ارزیابی بیشتر بر تأثیر استفاده از صفحه الکترونیکی بر رفتار کودک، مانند مشکلات خواب یا بروز رفتارهای وسواس‌برانگیز، تمرکز دارد.
داکتر ویجایاکمار توضیح می‌دهد که تغییرات خُلق‌و‌خو، گوشه‌گیری از خانواده و دوستان، و بی‌نظمی‌های عاطفی نیز می‌توانند بحیث عوامل هشداردهنده باشند و ممکن است نشان‌دهنده مواردی چون زورگویی آنلاین یا عوامل استرس‌زای مرتبط با رسانه‌های اجتماعی باشند.
Resistance to putting devices away can be a sign of problematic screen use. Source: SBS, Getty / Rosemary Vasquez-Brown
تغییرات در خواب، مشکل در تمرکز، و کاهش عملکرد تحصیلی نیز از جمله مواردی هستند که باید به آن‌ها توجه شود.
ویجایاکمار تأکید می‌کند که این علائم ممکن است به عوامل دیگری فراتر از زمان نمایشگر نیز مربوط باشند.
او می‌گوید: «والدین باید سایر جنبه‌های زندگی کودک خود را در نظر بگیرند تا بتوانند به بهترین شکل به مسائل احتمالی رسیدگی کنند.»
حمایت والدین از محدودیت‌های سنی رسانه‌های اجتماعی، اما کارشناس با احتیاط برخودر می‌کنند
اکثریت از والدین، از جمله کارولین مکسول، از طرح‌هایی برای تعیین حداقل سن برای دسترسی به رسانه‌های اجتماعی استقبال می‌کنند و معتقدند این کار می‌تواند از دسترسی زودهنگام کودکان به این پلاتفورم‌ها جلوگیری کند.
مکسول می‌گوید: «فکر می‌کنم این مفکورۀ بسیار خوب است و امیدوارم این محدودیت تا سن ۱۶ سالگی اعمال شود.»
اما کارشناسان با احتیاط به این موضوع نگاه می‌کنند. داکتر ویجایاکمار می‌گوید که هنوز مشخص نیست آیا افزایش سن دسترسی به رسانه‌های اجتماعی می‌تواند خطرات مرتبط را کاهش دهد یا خیر.
او معتقد است که باید بر بهبود سواد دیجیتلی جوانان تمرکز صورت گیرد تا بتوانند از رسانه‌های اجتماعی به شیوه‌ای آگاهانه و مصوون استفاده کنند.
داکتر رودز نیز موافق است و بیان می‌کند که محتوای نامناسب می‌تواند برای هر سن‌وسال نگران‌کننده باشد، حتی برای کلان‌سالان. او تأکید می‌کند که بهبود سواد دیجیتلی به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا محتوای نگران‌کننده را تشخیص دهند، گزارش دهند، و از حریم خصوصی و هویت خود محافظت کنند.
او می‌گوید: «بخشی از این مسوولیت باید بر عهده پلاتفورم‌های رسانه‌های اجتماعی باشد تا از کودکان در برابر آسیب‌ها بیشتر محافظت کنند.»
جاگزین‌های زمان استفاده از صفحه الکترونیکی
ویجایاکمار توصیه می‌کند که والدین هنگام جستجوی جاگزین‌ها برای استفاده از صفحه الکترونیکی، سن‌وسال و دلایل جذب کودک به این دستگاه‌ها را در نظر بگیرند. او پیشنهاد می‌کند برای کودکان کوچکتر فعالیت‌های آنلاینی‌که دوست دارند، باید در زندگی واقعی شان بازسازی شود.
«مشارکت کودکان در این پروسه و طوفان فکری مفکوره‌های جدید می‌تواند آن‌ها را به خلاقیت تشویق کند.»
او همچنین می‌گوید که نوجوانان ممکن است از ارتباط حضوری با همسالان خود استقبال کنند و مشارکت در فعالیت‌های فوق‌برنامه‌ای که دوستان‌شان نیز حضور دارند می‌تواند جاگزین مناسب برای تعاملات آنلاین باشد.
Teenagers place value on interacting with their peers. Source: SBS / Rosemary Vasquez-Brown
او می‌گوید: «آن‌ها حدوداً یک ساعت بیشتر می‌خوابیدند، بیشتر مطالعه می‌کردند، و کمتر با هم دعوا می‌کردند.»
او بیان می‌کند که تنها نتیجه منفی این تصمیم، افزایش تعداد اسباب‌بازی‌ها و گدودی در خانه بود.»
مکسول اضافه می‌کند که گرچه دوست دارد همیشه به فرزندانش «بلی» بگوید، اما تأثیرات منفی سهل‌گیری را نیز دیده است، به‌ویژه وقتی صحبت از زمان استفاده از صفحات الکترونیکی به میان می‌آید. او تأکید می‌کند: «بعضی اوقات باید به آن‌ها نخیر بگویید اما این کار همیشه آسان نیست.»
