آقای پارسا می‌گوید: «رسانه‌های چاپی هیچ امکاناتی ندارند تا نشرات شان را از سر بگیرند و هیچ امیدی نیست که دیگر کسی در این شهر روزنامه بخواند.»
آرمان ملی نخستین روزنامه‌ای بود که بعد از سقوط امارت اسلامی طالبان در سال ۲۰۰۱ نشرات خود را در کابل آغاز کرد و طی دو دهه گذشته پیوسته چاپ شده است.
با به صنحه آمدن دوباره طالبان، فعالیت رسانه‌ها که یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دو دهه دموکراسی در افغانستان پنداشته می‌شد، به صورت گسترده محدود شد. اما صدمه‌ای که این تحول نابه‌هنگام به بدنه رسانه‌های چاپی کشور وارد کرده، فراتر از آنچه است که تصور می‌شود.
رسانه‌هایی که فعالیت‌های آن‌ها محدود شده، حداقل شماری از کارمندان خود را حفظ کرده و ماهانه معاش بخور و نمیری را به آن‌ها می‌دهند، اما برای کسانی چون یما عرب، طراح روزنامه آرمان ملی، بازگشت طالبان به معنای قطع کامل روزی خانواده شان است.
صاحب امتیاز آرمان ملی می‌گوید مخارج روزنامه را که شامل حقوق کارمندان و هزینه چاپ و نشر روزنامه می‌شد، از درک تبلیغات تجارتی، نشر اعلانات داوطلبی پروژه‌های بازسازی و خرید مواد تدارکاتی دولت پیشین تأمین می‌کردند، اما به دلیل عدم وصول پول اعلانات حکومتی در یک سال گذشته، نتوانسته معاش ماه اسد کارمندان را کامل بپردازد و هزینه سه ماهه مطبعه را نیز بدهکار است.
سیدشعیب پارسا، صاحب امتیاز روزنامه آرمان ملی Source: Jawed Rostapoor
به گفته آقای پارسا، امارت اسلامی طالبان نیز در مورد تأدیه بدهکاری‌های حکومت پیشین از رسانه‌ها چیزی نگفته است و اگر متعهد به پرداخت این بدهی‌ها هم شود، او فکر نمی‌کند تا یک سال دیگر از عهده آن برآید.
به سراغ گولایی دواخانه واقع در ناحیه ششم کابل می‌روم که مرکز صنعت چاپ کابل بود و تا پیش از سقوط حکومت پیشین مطبعه‌ها و چاپخانههای آن‌جا به طور ۲۴ساعته مصروف چاپ و نشر روزنامه، هفته‌نامه، ماهنامه، مجله و... بودند. آن‌جا دیگر جنب‌وجوش سابق را ندارد و تقریباً درهای همه چاپ‌خانه‌ها بسته هستند.
مطبعه اکبر یکی از چاپ‌خانه‌هایی است که دروازه کوچکش نیمه‌باز است و مردی که به نظر می‌رسد مالک آن باشد، به تنهایی پشت میزی نشسته و به فکر فرورفته است.
محمد اکبر، مالک این مطبعه، می‌گوید که حدود ۱۵ سال پیش کارش را با ایجاد یک دکان عکاسی و فتوکاپی آغاز کرد و آهسته آهسته آن را تبدیل به یک چاپ‌خانه پرجنب‌وجوش کرد.
مطبعه اکبر یکی از چاپخانههای شلوغ کابل بود. Source: Jawed Rostapoor
او می‌گوید: «یک سال بعد توانستم کارم را سروسامان بدهم و برای ۳۰ نفر زمینه کار را فراهم کنم. در سال ۲۰۱۵ میلادی ۶۰ نفر کارمند تمام‌وقت یا دایمی داشتم. ۴۰ تا ۴۵ نفر از شاگردان مکاتب و محصلان به صورت نیمه‌روز این‌جا کار می‌کردند و نیم روز مصروف درس خواندن بودند.»
«اما از سال ۲۰۱۶ حجم کار کم شد. در یک سال گذشته وضعیت کاروبار بسیار خراب بود، به خصوص کارهای دولتی که داشتیم، پول‌های شان به وقت معین پرداخت نمی‌شد، اما بازهم کارهای خصوصی خوب بود. روزنامه، هفته‌نامه، مجله، کتاب و دیگر اشتهارات داشتیم. پس از سقوط حکومت فعالیت‌ها صفر شدند و همه کسانی که در مطبعه‌ها کار می‌کردند، بی‌سرنوشت شدند.»
آقای اکبر نسبت به عدم پرداخت پول‌هایش از سوی رسانه‌های چاپی شاکی است، اما می‌گوید روزنامه‌ها هم از جایی پول می‌گرفتند که اخیراً موفق به وصول آن پول‌ها نشده‌اند.
قبل از سقوط دولت پیشین، ۳۰ روزنامه، به شمول روزنامه‌های دولتی، ۴۰ هفته‌نامه و دوهفته‌نامه و ده‌ها مجله و ماهنامه در کابل فعالیت داشتند که به گفته صاحب امتیاز آرمان ملی، حدود یک‌هزار روزنامه‌نگار و کارمند داشتند، اما با تعطیل شدن این رسانه‌ها، اکثر آن‌ها که نان‌آور خانواده‌های خود بودند، اکنون بیش از سه ماه را بدون درآمد گذرانده‌اند و در بی‌سرنوشتی کامل به سر می‌برند.
محمد اکبر، مالک مطبعه اکبر در کابل Source: Jawed Rostapoor
سایر رسانه‌های خصوصی نیز در کابل و ولایات فعالیت‌های خود را محدود کرده‌اند و مالکان آن‌ها می‌گویند به دلیل مشکلات اقتصادی تا ۷۰ درصد از تعداد کارمندان شان کاسته‌اند.
در این میان، زنان تقریباً به طور کامل عرصه روزنامه‌نگاری را خالی کرده‌اند و در حال حاضر تنها سه زن روی پرده تلویزیون‌های افغانستان ظاهر می‌شوند.
بر بنیاد گزارش‌ها، حدود ۳۵۰ مطبعه در کابل فعالیت داشتند که با سقوط دولت پیشین، فعالیت همه آن‌ها متوقف و در نتیجه حدود ۳۰۰۰ کارگر و کارمند از کار بیکار شده‌اند.
یکی از دستاوردهایی که جامعه جهانی بر حفظ آن در افغانستان تأکید دارد، آزادی بیان و فعالیت رسانه‌های آزاد است. سازمان‌های بین‌المللی از کشورها خواسته‌اند که برای به رسمیت شناختن دولت طالبان، باید از این گروه تعهد بگیرند که فعالیت رسانه‌ها را محدود و سانسور نمی‌کند.
اما آگاهان امور رسانه‌ای ضمن اظهار ناامیدی از ادامه فعالیت آزاد رسانه‌ها، بر ادامه دادخواهی جامعه جهانی برای رسانه‌های افغانستان و حمایت مالی از رسانه‌های چاپی کشور تأکید می‌کنند.
اخیراً تصاویری از شماری از خبرنگاران محلی در ولایات افغانستان در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شدند که آن‌ها را در حال انجام کارهای شاقه و روزمزد نشان می‌دادند.
نعمت نقدی (چپ) و تقی دریابی، دو تن از خبرنگاران روزنامه اطلاعات روز که به دلیل پوشش دادن تظاهرات زنان از سوی طالبان شکنجه شدند. Source: Marcus Yam
سخنگویان طالبان در صحبت‌های شان همواره بر ادامه فعالیت رسانه‌ها تاکید کرده و گفته‌اند که هیچ‌گونه محدویتی بر آن‌ها وضع نکرده‌اند، اما کمیته مصئونیت خبرنگاران افغان در اعلامیه‌ای گفته است که از زمان روی کار آمدن این گروه ۶۸ مورد خشونت علیه خبرنگاران از سوی جنگجویان منسوب به طالبان را ثبت کرده است و آنچه بیش از همه نومیدکننده است، این است که «طالبان به هیچ‌یک از پرونده‌ها رسیدگی نکرده‌اند».
بر بنیاد آماری که به تازگی از سوی انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان منتشر شده، بعد از تصرف کشور به دست طالبان، ۲۵۰ رسانه به دلایل اقتصادی و وضع محدودیت از سوی این گروه فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.
این گزارش را همکار محلی اس‌بی‌اس دری، جاوید روستاپور، از کابل فرستاده است.
