نوروز از دوران باستان تا اکنون نویددهنده پایان فصل تاریکی و فرارسیدن بهار بوده است.
اما برای بسیاری‌ها، نوروز تنها به تغییر فصل خلاصه نمی‌شود.
نوروز چیست؟
جشن باستانی نوروز قدمتی هزاران ساله دارد و فراتر از مرزهای امروزی، فرهنگ‌های سراسر بالکان، خاور میانه و آسیای مرکزی و جنوبی را در بر می‌گیرد. اما بیشتر تاریخ‌نگاران، ایران کهن را خاستگاه نوروز می‌دانند.
نوروز در برخی از کشورها، از جمله افغانستان، ایران، آذربایجان، تاجیکستان و بسیاری از جمهوری‌های آسیایی اتحاد جماهیر شوروی سابق و همچنین جوامع کرد، آغازگر سال نو است و در بسیاری از کشورهای دیگر نیز جشن گرفته می‌شود.
سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ به طور رسمی نوروز را به عنوان یک روز بین‌المللی به رسمیت شناخت. در متنی که در ۴ حوت/اسفند ۱۳۸۸ (۲۳ فبروری ۲۰۱۰) در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید، نوروز جشنی با قدمتی بیش از سه هزار سال توصیف شده که امروزه توسط بیش از ۳۰۰ میلیون نفر جشن گرفته می‌شود.
جوانان در حال پریدن از روی آتش در جریان جشن نوروز در استانبول ترکیه Source: Anadolu, Getty / Orhan Akkanat/Anadolu Agency/Getty Images
چگونه جشن گرفته می‌شود؟
با توجه به وسعت حوزه فرهنگی نوروز، شیوه واحدی برای جشن گرفتن از این روز وجود ندارند، اما شباهت‌هایی بین آن‌ها وجود دارند که از آن جمله می‌توان به غذای فراوان، تفریح، باهمی با خانواده، دادن هدایا، آتش و شروعی تازه اشاره کرد.
برای مردم افغانستان، نوروز به معنای تجدید دیدار با خانواده و دوستان و شرکت در جشن‌ها و برپایی ساز و سرود است. خانه‌ها تکانده می‌شوند، کودکان لباس سنتی به تن می‌کنند و مادران غذاها و نوشیدنی‌های سنتی مانند سمنک و هفت میوه درست می‌کنند. کشمش، بادام، چهارمغز، پسته، زردآلو، فندق و سنجد اجزای تشکیل‌دهنده هفت میوه هستند و با آن در روز نوروز از میهمانان پذیرایی می‌شود.
جشن نوروز که در گذشته‌ها هفته‌ها به طول می‌انجامید، اکنون از سوی طالبان «حرام» اعلام شده است.
مریم پوپل، یکی از افغان‌های ساکن سیدنی، می‌گوید که برای وی نوروز حکم یک آغاز نو را دارد. Source: SBS, Supplied
برای حدود ۳۵ میلیون کردی که با مرزهای ترکیه، ایران، عراق و سایر بخش‌های خاور میانه از هم جدا شده‌اند نیز برگزاری این جشن باستانی چندان آسان نبوده است.
محمود قهرمان از مرکز جامعه دموکراتیک کرد ویکتوریا گفت: «در طول جشن‌ها، به‌ویژه در اوایل دهه ۱۹۹۰، بسیاری از مردم کشته شدند.»
نوروز برای کردها روز آزادی، روز مبارزه و همچنین سالی تازه برای مردم کرد است.
در ایران نیز خانواده‌ها خانه‌های خود را تمیز می‌کنند و لباس‌های نو می‌خرند، اما شاید هیجان‌انگیزترین اتفاق در چهارشنبه قبل از نوروز رخ می‌دهد، زمانی که آتش‌ها افروخته می‌شوند و مردم از روی آن می‌پرند و کودکان با سر زدن به همسایه‌ها، سکه و شیرینی تنقلات جمع می‌کنند.
یکی از نمادهای نوروز در ایران، و برخی از نقاط افغانستان، سفره هفت سین است. این سفره متشکل از هفت چیزی است که نام آن‌ها با حرف سین آغاز می‌شود؛ مانند سیب، سبزه، سرکه، سمنک، سیر، سنجد، سکه و سنبل.
سفره هفت سین از هفت چیزی تهیه می‌شود که نام آن‌ها با حرف «س» آغاز می‌شود. Source: Getty / Kaveh Kazemi/Getty Images
مایادا خلیل، تهیه‌کننده اجرایی اس‌بی‌اس کردی، نیز موافق است.
خانم خلیل می‌گوید: «آتشی که در جشن‌های نوروزی افروخته می‌شود، نماد نور، نیکی و پاکی است.»
مردان کرد در مراسم جشن نوروز در شهر آکره، منطقه کردستان، شمال عراق Source: EPA / EPA/GAILAN HAJI
نوروز در آسترالیا
در نیم‌کره جنوبی زمین، از جمله در آسترالیا، کوتاهی روزها و خنکی شب‌ها هرگز جوامع دیاسپورا را از بزرگداشت آیین نیاکان شان منصرف نکرده است.
جوامعی که از حوزه فرهنگی نوروز به آسترالیا آمده‌اند، همچنان این آغاز نو را با برگزاری جشن‌ها، مراسم‌های ساز و سرود، تهیه هفت میوه و هفت سین و تجدید دیدار با خانواده و دوستان گرامی می‌دارند.
گفت‌وگوی نوروزی اس‌بی‌اس را دری را این‌جا بشنوید:
پیشینه و خاستگاه نوروز در گفت‌وگو با فتح سامع
11:27
اما خانم پوپل اعتراف می‌کند که نوروز این‌جا و آن‌جا حس متفاوتی دارند.
«در آسترالیا، تا جایی که یادم می‌آید لذت آنچنانی نمی‌بریم، زیرا این‌جا [فقط] می‌توانیم آن را در خانه یا با نسخه کوچکتری در بین جامعه جشن بگیریم.»
«در افغانستان، خیلی، خیلی بزرگ بود، تمام کشور در جشن بود.»
