Βασικά Σημεία
- Περισσότερες από 100 γλώσσες μιλούνται σήμερα από τους λαούς των Πρώτων Εθνών.
- Πολλές γλώσσες κινδυνεύουν να χαθούν για πάντα.
- Η τελευταία Εθνική Έρευνα για τις Γλώσσες των Ιθαγενών αναφέρει ότι 31 κοινότητες αναβιώνουν τις γλώσσες τους.
Το SBS σας βοηθά να περιηγηθείτε στη ζωή και το νέο σας σπίτι στην Αυστραλία - βρείτε όλα τα επεισόδια .
Η γλώσσα είναι ιδιαίτερη για τους ανθρώπους και τον τόπο - λέγεται ότι η γη γέννησε τη γλώσσα.
Η Cathy Trindall, Αντιπρόεδρος του Aboriginal Languages Trust, εξηγεί ότι η γλώσσα αποτελεί ισχυρό μέρος της ταυτότητάς της. Συνδέει τους ανθρώπους με τη γνώση των προγόνων τους και συνοδεύεται από πολιτιστική ευθύνη.
«Μου δείχνει ποια είμαι», δηλώσε.
«Είμαι μια πολύ περήφανη Gomeroi Murri Yinnar από τη βορειοδυτική ΝΝΟ, από τα μαύρα χωμάτινα εδάφη του Narrabri, και ξέρω ότι εκεί ανήκω, επειδή το όνομά μου, η γλώσσα μου, ο πολιτισμός μου, μου το λένε αυτό, και αυτός είναι ο τόπος που ανήκω».
Τι θα συνέβαινε λοιπόν αν σας έπαιρναν τη γλώσσα σας; Αυτό έζησαν οι λαοί των Πρώτων Εθνών.
AIATSIS Paper and Talk_Kukatj language group. Credit: AIATSIS
Πόσες γλώσσες μιλιούνται στην Αυστραλία;
Πριν από τον ευρωπαϊκό εποικισμό, εκατοντάδες γλώσσες και διάλεκτοι μιλούνταν σε ολόκληρη την Αυστραλία.
Ο John Gibbs, περήφανος Wiradjuri από τη Δυτική ΝΝΟ, είναι Εκτελεστικός Διευθυντής της Ομάδας Έρευνας και Εκπαίδευσης στο AIATSIS, το Australian Institute of Aboriginal and Torres Strait Islander Studies. Όπως λέει, μπορούμε να εξετάσουμε τους αριθμούς των γλωσσών με διαφορετικούς τρόπους.
«Αν λάβουμε υπόψη μόνο τις γλώσσες που είναι κατά πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, ώστε κάποιος από τη γειτονική γλώσσα να μην μπορεί να καταλάβει τι λες, τότε υπήρχαν πάνω από 250 διαφορετικές γλώσσες», εξηγεί.
«Ωστόσο, η γλώσσα είναι επίσης μια μορφή κοινωνικής ταυτότητας. Τα αυστραλιανά αγγλικά και τα αμερικανικά αγγλικά είναι τεχνικά η ίδια γλώσσα, αλλά ως Αυστραλοί σίγουρα ταυτιζόμαστε πολύ έντονα με τη μία και όχι με την άλλη. Αν εξετάσετε τις γλώσσες από την άποψη της κοινωνικής ταυτότητας, ήταν μάλλον 600 με 800 διαφορετικές γλωσσικές ποικιλίες που χρησιμοποιούνταν στην Αυστραλία».
Ο αριθμός αυτός μειώθηκε σοβαρά μετά τον ευρωπαϊκό εποικισμό.
Το AIATSIS στην αναφέρει ότι 123 αυτόχθονες γλώσσες χρησιμοποιούνται σήμερα ή βρίσκονται σε διαδικασία αναβίωσης.
Αυτό περιλαμβάνει τις διαφορετικές γλώσσες του Στενού Τόρες.
Η Leonora Adidi, γλωσσολόγος και διερμηνέας από τα νησιά του Στενού Τόρες, λέει ότι στο δυτικό και κεντρικό Στενό Τόρες, οι άνθρωποι μιλούν αυτό που χαρακτηρίζεται ως γλώσσα των Αβορίγινων.
«Οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται στο ανατολικό τμήμα του Στενού Τόρες, είναι η γλώσσα των Παπούα... Δεν καταλαβαινόμαστε μεταξύ μας».
Εκτός από ελάχιστες διαλέκτους, η κρεολή των νησιών του Στενού Τόρες, ή Yumplatok, είναι μια πρόσφατη κοινοτική γλώσσα. Σύμφωνα με την Αυστραλιανή Στατιστική Υπηρεσία, είναι πλέον η πιο διαδεδομένη γλώσσα των Πρώτων Εθνών, με περισσότερους από 7000 ομιλητές.
Young aboriginal female students sitting with their tutor outdoors in the sun in Australia. Credit: SolStock/Getty Images
Τι απέγιναν οι γλώσσες;
Μετά τον ευρωπαϊκό εποικισμό πολλές γλώσσες χάθηκαν λόγω των πολιτικών αφομοίωσης της εποχής και της αναγκαστικής απομάκρυνσης των παιδιών από τις οικογένειες και τις κοινότητές τους.
Οι άνθρωποι στερήθηκαν το δικαίωμα να μιλούν τη γλώσσα τους. Ωστόσο, ορισμένες γλώσσες διατηρήθηκαν κρυφά και μεταδόθηκαν κρυφά στις νεότερες γενιές.
Σήμερα, οι περισσότερες από τις ενεργές γλώσσες σε ολόκληρη την Αυστραλία και το Στενό Τόρες μιλούνται από τους ηλικιωμένους. Εκατό θεωρούνται υπό εξαφάνιση και μόνο 12 αποκτώνται από τα παιδιά ως μητρική γλώσσα.
Πολλές ανενεργές γλώσσες θεωρούνται ότι έχουν «κοιμηθεί».
Λέμε πως οι γλώσσες που δεν μιλούνται εδώ και αρκετό καιρό ότι έχουν «κοιμηθεί», όχι νεκρές ή εξαφανισμένες. Αυτό συμβαίνει επειδή κάτι που κοιμάται μπορεί να ξαναξυπνήσει.John Gibbs, AIATSIS
Γλωσσική αφύπνιση
Το 2017, οι Πρώτες Γλώσσες της ΝΝΟ κατοχυρώθηκαν στο νόμο για τις Γλώσσες των Αβοριγίνων.
Ο νόμος αναγνωρίζει ότι οι γλώσσες αυτές αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της ΝΝΟ. Οι λαοί των Πρώτων Εθνών είναι οι θεματοφύλακες αυτών των γλωσσών και έχουν το δικαίωμα να τις αναβιώσουν και να τις καλλιεργήσουν.
Υπάρχει μια εξέλιξη.
Η πιο πρόσφατη Εθνική Έρευνα για τις γλώσσες των Ιθαγενών διαπίστωσε ότι 31 κοινότητες σε όλη τη χώρα αναβιώνουν τις γλώσσες τους και αποκτούν ομιλητές.
Ωστόσο, η αναβίωση των Πρώτων Γλωσσών περιπλέκεται από το γεγονός ότι οι λαοί των Πρώτων Εθνών δεν είναι μια μονόγλωσση κοινωνία, τονίζει η Aunty Leonora.
Αυτό σημαίνει ότι, ενώ ορισμένες γλώσσες ευδοκιμούν, άλλες μιλούνται μόνο από ελάχιστους ανθρώπους.
«Όσον αφορά την εξασφάλιση υποστήριξης και την ύπαρξη ενός εθνικού μέσου, για την αποτελεσματική εφαρμογή ενός εθνικού προγράμματος για την αναζωογόνηση αυτών των γλωσσών, οι προκλήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες από ό,τι αν ήμασταν, ας πούμε, ομοιογενείς και μονόγλωσσοι», τόνισε.
2024 Paper and Talk Participants, AIATSIS, and Living Languages. Credit: AIATSIS
Ο ρόλος του AIATSIS
Το AIATSIS Centre for Australian Languages (ACAL) συνεργάζεται με τις κοινότητες για να ενισχύσει την αναβίωση της γλώσσας.
Το AIATSIS στεγάζει χειρόγραφα, ημερολόγια και οπτικοακουστικές εγγραφές που προέρχονται από τους πρώτους Ευρωπαίους εξερευνητές που είχαν επαφή με τους Ιθαγενείς και τους κατοίκους των Νησιών του Στενού Τόρες. Αυτά τα πολύτιμα αρχεία είναι διαθέσιμα στα μέλη της κοινότητας.
Το ACAL χρηματοδοτεί επίσης την τακτική σειρά εργαστηρίων «Paper and Talk», φέρνοντας ερευνητές της κοινότητας στο Ινστιτούτο, όπου μπορούν να έχουν πρόσβαση στο γλωσσικό τους υλικό μαζί με έμπειρους γλωσσολόγους.
«Στο τέλος των δύο εβδομάδων έχουν δημιουργήσει έναν γλωσσικό πόρο που μπορούν να μεταφέρουν πίσω στην κοινότητα για να ξεκινήσουν το ταξίδι της γλωσσικής αναβίωσης», ανέφερε ο John Gibbs.
Το AIATSIS έχει επίσης χρηματοδοτήσει τη δημοσίευση περισσότερων από 20 λεξικών για τους
Warlpiri Dictionary
Αφύπνιση των γλωσσών μέσα από τα σχολεία
Για να ευδοκιμήσουν οι γλώσσες, πρέπει να μιλούνται από τα παιδιά.
Το 2022 άνοιξε το σχολείο Gumbaynggirr Giingana Freedom School - το πρώτο δίγλωσσο σχολείο για ιθαγενείς στη NNO.
Ο εγγονός της Cathy Trindall θα φοιτήσει φέτος και θα λάβει μια πολιτισμικά ολοκληρωμένη εκπαίδευση.
«Δεν είναι μόνο θέμα να μάθουμε τα ονόματα των δελφινιών ή των φαλαινών. Αυτό που πρόκειται να μάθουν είναι ότι αν πάνε σε μια εκδρομή, θα κατανοήσουν το μονοπάτι των Ονείρων. Θα καταλάβουν τις ιστορίες της Δημιουργίας. Θα καταλάβουν ότι αυτό το δελφίνι είναι στην πραγματικότητα ένα μέρος των ιστοριών που τους συνδέει ξανά με το πού ανήκουν και ποιοι είναι».
A classroon at The Gumbaynggirr Giingana Freedom School. Credit: SUSAN
Καλλιέργεια της γλώσσας μέσω μετάφρασης και διερμηνείας
Από το 2012, η NAATI (National Accreditation Authority for Translators and Interpreters) συνεργάζεται με την αυστραλιανή κυβέρνηση και με διάφορες οργανώσεις Ιθαγενών για την αύξηση του αριθμού των επαγγελματιών διερμηνέων μέσω του προγράμματος διερμηνείας για τους ιθαγενείς.
Στόχος είναι όλοι οι κάτοικοι των Πρώτων Εθνών να συμμετέχουν και να ικανοποιούνται τα δικαιώματά τους στην Αυστραλία, στη γλώσσα τους.
Η Lavinia Heffernan είναι μεταφράστρια Pintupi-Luritja και πιστοποιημένη διερμηνέας NAATI.
«Δουλεύουμε με ανθρώπους που δεν έχουν τα αγγλικά ως πρώτη γλώσσα... μερικές φορές τα αγγλικά είναι ίσως η πέμπτη ή έκτη γλώσσα τους», σημείωσε.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 96 πιστοποιημένοι διερμηνείς γλωσσών των Αβορίγινων και των Νησιωτών του Στενού Τόρες από 27 γλώσσες».
Παρακολουθώντας πρόσφατα ένα συνέδριο διερμηνέων και μεταφραστών, η Lavinia παρατήρησε τις παρόμοιες ιστορίες που διηγούνται οι νέοι μετανάστες και οι κάτοικοι των Πρώτων Εθνών.
«Γεννηθήκαμε για να μεταφράζουμε ως παιδιά... Ήμασταν πάντα το ενδιάμεσο πρόσωπο που συνήθιζε να μεταφράζει μέσα στην οικογένεια και το να τους ακούμε να διηγούνται τις ιστορίες τους μοιάζει πολύ με τις δικές μας ιστορίες όταν μεγαλώναμε».
READ MORE
Ngiyang
Εγγραφείτε ή ακολουθήστε το podcast Australia Explained για περισσότερες πολύτιμες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με την εγκατάσταση στη νέα σας ζωή στην Αυστραλία.
Εάν έχετε ερωτήσεις ή ιδέες για θέματα, μπορείτε να στείλετε email στο
