Chaw a letthalmi hna le zapi chungin phaisa cawi a duhmi hna nih fawizaang deuh in phaisa an cawi khawhnak hnga upadi thlennak tuah dingin rampi cozah nih a chuahpi.
Hi upadi thlen dingin an chuahpimi a nun a si ahcun, phaisa cawi a duhmi hna nih fawizaang deuh in phaisa an cawi khawh cang lai.
Abiapi Cemmi
- Zapi le chaw a letthalmi hna caah phaisa cawi fawi deuh nak ding caah rampi cozah nih upadi thlen an i tim.
- Hi thlennak nih hin phaisa cawihtu le a cawitu kar tlak i tuanvo umtunining he pehtlai zongin thlennawnnak a chuahpi lai.
- Phaisa a cotingtu lei nih phaisa cawimi kong he pehtlaiin daithlannak a um sual zongah sualphawt dantatnak an ing ti lai lo.
Roland Bleyer cu Australia ramchung i phaisa lei he pehtlaiin riantuantu phu pakhat a ngeitu a si.
Phaisa cawihtu leiin phaisa a cawi a duhmi hna an dirhmun le phaisa a cawimi a cham kho ding a si lai le si lailo kherhhlainak tuahnak a um ti lai lo caah phaisa nan cawi tikah ralrin khun a hau lai tiah a chim.
Phaisa cawinak kongah ruahnak cheuhnak
Phaisa cawi a duhmi pawl Bleyer nih ruahnak a cheuh hna:
- Na phaisa ngeihmi tha tein zohfelnak tuah
- Biachahnak na tuahmi ah laklawh in um hlah
- Na caah a tha cemmi na cotin khawh nak hnga duhthim dingmi kha cuaithlainak tuah hna
- A zat rikhiahmi nak tam a kai dingmi kha i ruahchan cia
- Phaisa caam caan a phak tik i phaisa na cham dihhnu in a tang zat he nun dan thiam i zuam.
Max Phelps cu Golden Eggs Mortgage Brokers a ngeitu a si i phaisa tawngtham lei ah thiamsang pakhat a si.
Caantawi phaisa cawinak nih caan chikhat thawpi i chuahnak caan an pek khawh na phaisa karh a kai zongah tiah a chim.

Consider the potential for interest rate rises when calculating how much you can realistically borrow. Source: Getty Images/urbazon
"Na hngalh awk ah a biapi mi cu phaisa na cawimi zat kha tuchun phaisa karh zat he cuaitlai in tuhnu kum 20 chungah na cham dih kho lai maw ti na ruah a hau, a karh zat kha zatuak pali silole panga in kai sual seh law kum 30 chungah na cham khawh ding a si lai maw ti na hau chap a hau."
Phaisa na cawi khawh zat na tuakchun tikah na ruah chih a hau mi cu hmailei caa, atu lio i na phaisa a lut le a chuak le na ruahchanmi kha na ruahpiak chih a hau tiah ruahnak peknak a chim.
Chungkhar he khat ah kan um ko i semsi khak taktak in kan um peng lai ti na ruah sual ah cun khakha a si kho lomi thil a si.
Leng phaisa cawihtu le Bank
Ahmanungbik upadi an nunter mi chungin Max Phelps nih a hun char mi cu lenglei in phaisa cawihtu hna hi zapi caah a him cemmi phaisa cawihtu an si ti asi. Zapi caah thahnem si ding rian an tuan tiah a langhter.
Leng in phaisa cawih rian a tuantu hna cu zapi caah thahnem si dingin upadi tangah rian an tuan, bank cu an mah bank a miak hmuhnak ding ca lawngah riantuanmi an si.

Under the proposed changes creditors who borrow money irresponsibly will no longer face civil and criminal penalties. Source: Getty Images/skynesher
Phaisa cawi a duhmi hna caah fawizaang deuh in phaisa cawi khawh nak lam a hun kauh deuh hin cun kan dirhmun le ka sining kan i phozar dan a hlei a fak khun lai tiah Roland Bleyer nih a chim.
National Consumer Credit Protection upadi nih hin caan tam deuh cu chungkhar buainak i sik velhnak hi a langhter khun cemmi a si.
Atutan phaisa i cawihnak he pehtlaiin thlennak an tuahmi nih hin chungkhar le tar hna caah phurhrit thil ah a chuahpi khotu thil a si tiah Bleyer nih a chim.
Kan pawngkam a ummmi hna chungin bawmh le kilkamh a haumi hna cu kan kilkamh peng hna a hau. An caah humhimnak a zortertu thil hna cu lam hman lo an si.
Phaisa khat le khat i cawihnak kongah upadi thlen dingmi i ceihhmainak ni le caan tukmi cu May 2021 ah a si.
Phaisa kong ah ruahnak cheuhbauhnak le thazaang peknak caah bawmhnak na duh ah cun 1800 007 007 ah lak tein bawmh hal khawh an si.

If English is not your first language, financial counsellors at the National Debt Helpline can use free interpreting services Source: Getty Images/redhumv
I sikcaknak le buaibainak kong he pehtlaiin bawmhhal na duh ah cun 1800 737 732 ah chawnh khawh an si.