Bawhte Hawi Lo Deuh Loin A Chuakmi Hna Zohkhenhning

Autism timi cu zawtnak pakhat a si i mipakhat a thluak, a thil cinken khawhnak, thil thiamnak le a ziaza hna cu lam phunphun in a hnuarsuang khotu zawtnak a si. Nain, cu bantuk dam lonak he a chuakmi hngakchia cu tuan tein zohkhenh le bawmh an si ahcun an upat tikah hawi bantuk tein nunkhua an sa ve kho lai.

Young mother and her one year old autistic son playing with a wooden interactive board at the psychotherapist

An early diagnosis can help families access the right support for an autistic child. Source: Getty Images

Autism zawtnak hi vawleipi nih kum fatin te hngahpinak April 2 ah World Autism Day tiin a tuah. Hi Zawtnak hi phun thum in an then: Autistic Disoder, Asperger’s Syndrome le Pervasive Developmental Disoder hna an si. Lungthin khuaruahnak lei chambaunak, khuaruah tuaktanak chambaunak, thilthiam I harnak, midang ruahnak le lungthin hngalh thiam lonak le lenglei muisam lei chambaunak zawtnak hna hi mirang ca in rak tialmi zawtnak a tawinak in lehmi a si.

Australia ram ah khua a sa mi minung 80 chungah 1 nih hi dam lonak hi an ngei tiin Autism Spectrum Australia nih a chim. Kum 2014 in nihin ni kar ah zatuak 40% hrawng hi zawtnak a ngeimi an karh.


Abiapi Cemmi

  • Hringtu nule pa chungin pakhatkhat nih autism zawtnak an ngeih ah cun, an hrinmi fale nih cu zawtnak cu an ngeih ve nak lam a tam deuh tiah ci-ruang lei thiamsang nih an chim.
  • Autism zawtnak hi nu hngakchia nakin pa hngakchia nih an ngeih deuh mi a si.
  • NDIS nih an bawmhchanhmi hna chungin minung 40000 tluk hi mipem an tel.

Tuan ah Zawtnak hngalh le Zohkhenhnak

Autism zawtnak a ngeimi bawhte cu an muihma, an cawlcangh, an hawiher le midang he pehtlaihnak an ngeihning in hngalh khawh an si.

Kari Nicol i a fapa te cu thla 18 a tlin tiang hi a thiam hnga awk a simi pawl vialte a thiam dih ko. Nain thla 18 a tlin hnu in kut bengh a thiammi, hla a sak tawnmi le a holh tawnmi vialte cu duhsah in a hun philh duahmah hna.
Five year old autistic boy using his drawings to depict a story at a psychotherapy session
Out of the 430,000 Australians receiving support under NDIS, almost 140,000 have autism. Source: Getty Images
Tuante in thlopbul le bawmhchanhnak nih a fapa caah tha hnem santlai tuk I cu pin ah kafa a dirhmun le a sining fiang tein ka hngalh khawh tiah a chim.

 “Atu bantuk bawmhchanhnak hi rak um hlah sehlaw zeitin dah ka sining a si hnga ti ka ruat kho lo,” tiah a chim.

 Nule pa hna nih an fale zohchih in an I ralrin awk zawtnak hmelchunhnak pawl Dr Raj Khillan nih a chim.
Hngakchia nih aw chuah in le aw chuah loin midang pehtlaihnak an ngeihning, midang he hawikomhnak an ngeihning, le lente an I celhning an kum rup in an thiam lo ah cun autism zawtnak a ngei kho men tinak a si.
Mipem le ralzam hna caah a hleiin a har khun

Hawikom I ser le hawikom he pehtlaihnak tha ngeih cu a tha cuahmah liomi hngakchia caah a biapi tukmi thil a si. Asinain, autism zawtnak a ngeimi hngakchia caah cun midang he pehtlaihnak tha ngeih ti bantuk pawl hna cu an caah a har tuk mi thil a si tiah Learning for Life Autism Centre I riantuantu pakhat nih a chim.
Survey conducted by Amaze have found that 98% of Australians have heard of Autism but there is a low understanding of what autism is
A survey conducted by Amaze shows a low level of understanding about autism. Source: Getty Images
“Hi zawtnak a ngeimi hngakchia nih midang kan I pehtlaihning hi phundang deuh piin an hmuh ruangah a si kho men asilole kan I chawnhbiakning, kan aw-cawi le kan cawlcanghning an I fian thiam lo ruangah a si ko”.

Australia Autism Zawtnak Bawmhnak

Autism zawtnak a chuahpi mi hngakchia le an chungkhar hna bawmchantu dingah, autism zawtnak a chuahpimi chungkhar pakhat nih a miak hmuh loin chungkhar le fale bawmtu riantuantu phu an dirh.

Mipem le ralzam pawl caah hin a hleiin a har khun lai a ruang cu an nih cu an nunphung le an holh a dang, cu tikah fale thithruainak ah an har sa ngai lai tiah Nicole Rees nih a chim.

"Ralzam chungin siseh, mipem chungin siseh an nih cu an fale he pehtlaihnak tha ser a hmang lo, an fa zohkhenhtu sii sayamah silole mucu an kainak cachimtu le an GP pawl he zong pehtlaihnak tha an ngeih ter hna lo ti kan theih. Cu bantuk thil hna cu daithlang lo tein an tuah dih ah tha cu nih cun tuantein fale zei bantuk dirhmun an phak timi hngalh an si lai.
Bawmhchanhnak kan pekmi hna nih pakpalawngah canter a fawi mi thil a si i zeihmanlo ah canternak dingah a ruang tampi a um kho mi a si.
Australia rammi 430,000 tluk nih National Disability Insurance Scheme bawmhnak an tinco, cu chungah 140,000 dengmang hi autism zawtnak a ngeimi a si, cun bawmhnak a tingcotu tam deuh cu hngakchia an si.
A young girl with autism learns to capture images on a digital camera with her mother
Navigating autism can be particularly challenging for some refugee and migrant communities. Source: Getty Images
"Hi bawmhnak cu pumpak le an chungkhar nih bawmhnak an herhning in an hmuhmi a si i, bawmhnak an hmuhning lam zong a phun a tampi. Rian lei he a pehtlaimi, ziaza lei he a pehtlaimi, thluak lei he a pehtlaimi le nitin thutdirnak kong he pehtlaiin bawmhnak an herhning in bawmhnak pek an si, tiin NDIS ah riantuantu pakhat a simi Shannon Rees nih a chim.

NDIS nih miphun kip he pehtlaihnak tha a ngeih khawh nak hnga holhlettu zong mizaw caah an timhlamh piak cia hna.

Autism Zawtnak kong he pehtlaiin tam deuh in theih le hngalh na duh ah cun, a tang lei ah link hin rel khawh an si:

 

Bawmh halnak: 1300 308 699


Share
Published 9 April 2021 9:22pm
By Sneha Krishnan
Presented by Cung Khuk Zawn
Source: SBS Settlement guide


Share this with family and friends