A biapi Mi
- Kum 12 in a tanglei hngakchia pawl cu hmaihuh an i hruk thengmang a hau lo.
- Australia ram chung ngandamnak lutlai nih an langhtermi cu sianghngakchia chungin COVID-19 pulrai zawtnak hmuhmi hi zatuak 4.5% lawng a si.
- Kum 12 in a cunglei hngakchia poah zapi i hrawm mi tlunkalnak (Public Transport) ah hmaihuh an hruk a herh.
Kum 11 tluk a si mi Adaia Perez nih COVID-19 Pulrai tha lo kong a rak theih hi nikum kum hramthok hrawngah khan a si, cu lioah cun a hawile si hna seh cun Australia ram chung khuasa tampi nih an rak hngal rih lo. Kan ram le kan vawlei ah pulrai tha lo a rak phak hnu lawngin zapi nih an theih.
Thawngzamhnak chungin an rak theihmi kha zei ah an rel lo. Hika rak phaknak dingah ke zong a ngeih tunglo ti phun khin an rak um
Kids Helpline timi nih nikum may thla ah kherhlainak an tuahmi chungin an hmuh khawhmi kum no deuh pawl an pehtlaihmi hna chungin zatuak 39% tluk nih sianginn hmun ah ca an cawn ding kong le rian hmun ah rian an tuan than te ding kong an ruah ah lungrethei in an um.
Aruang pakhatnak:
Pulrai a thar in karh than sual lai ti an phang, an chungkhar le an mah tiang zong an zaw an fak sual lai ti an phang
Aruang pahnihnak:
COVID-19 pulrai a rak puan hlan bantuk in thil a kir kho ti lai lo. Nitin kan nunning le kan fimcawnnak zong a thleng ngaingai lai.
Aruang pathumnak:
Mi cheukhat cu lengchuak loin inn chung i erhnak kha thawtnam an theih cang i lengchuah an huam ti lo.
Kum a hun liam bangin sianginn tampi cu COVID-19 sining a thlenmi chungah kar hlan le cawlcangh zia an thiam ngai i pulrai an i chawnh lonak hnga runvennak zong bia tak tein an tuah kawh.
Dr Asha Bowen nih pulrai zawtnak i chawnh lonak dingah thuah a herh mi pawl cu a langhter:
- Sianginn hmunle hma chungah puitling a si cangmi kha a rikhiah in luhchuahter ding
- Kut thiang tein ttawl cun kut ttawlnak siihang hman peng ding
- Na kiu karah na ha-thio silole khuh
- Kut thiang tein chia peng
- Tissue na hman dih in hlonh peng
Dr Bowen nih cun a cunglei a langhtermi hi sianghngakchia nih an i nunpi dingah a biapi tukmi le sianginn hmunle hma zongah an tuah lengmang a herh a ti.
Sydney ah a ummi Siibawi thiamsang Archana Koirala nih midang he lat umthutnak hi sianginn ah siseh, mu-cu ah siseh, cun hngakchia tlawnlennak ah hin cun tuah lo zongah hngakchia caah cun tih a nung lo. Khat le khat zawtnak an i chawnhnak dingah ral a um lo tiin kherhlainak nih a langhter tiah a chim.
Source: Getty Images/Thomas Barwick
Sianginn ah midang he hlat in umthutding timi zulhphung hi atu ah cun ser a hau in kan ruat lo.
Australia rampi ngandamnak lei lutlai nih an tawlrelmi website nih a langhter ningah cun COVID-19 pulrai zawtnak hi hngakchia sin in an hmuh mi zatuak 4.5% tluk lawng a si.
New South Wales ramkulh chungah ah cun sianginn ah pulrai an i chawnhmi milu zat cu tlawmte lawng asi tiin kherhlainak nih a langhter.
Sianghngakchia chungin SARS-CoV-2 zawtnak a ngeimi an hun kherhlai i zatuak 1 hmanh an tling lo. Zawtnak a chekmi hi an dihlak ah 6000 nawn an si.
Kum 10 tang hngakchia pawl cu zawtnak nih a tlunh kho tuk hna lo, cun anmah zong nih midang zawtnak an va chawnh chin ve hna nak ding lam a tlawm.
Asinain, SARS-CoV-2 pulrai tha lo cu sianglairun a kaimi pawl, puitling sinak lei ah a hun upa duahmah mi pawl caah ttih a nung.
Source: Getty Images/Larissa Veronesi
Dr Koirala nih hngakchia kum 12 cung cu zapi hmanmi tlunkalnak an hman ve tikah hmaihuh an i hruk ding hrim a si a ti.
Aruang cu upat lei an hun panh ve cang cun zapi tlunkalnak cu zalong tein um thut khawhnak hmun a si lo.
Australia ramchung ngandamnak lutlai nih kum 12 hngakchia cu hmaihuh hruk lo zongah a poi lo an ti.
Asinain, Pulrai fak deuh in a hun puan than belte cun an i hruk a hau hnga tiah Dr Bowen nih a ti.
Rai tha lo a hun chuak thar mi kong hi cu a thinphang lem rih lo a ruang cu ramchung minung khat le khat a chawn mi an um rih lo.
Atu lio hi cu hngakchia sianginn ah hmaihuh kan hrukter hna a herhnak a um lo.
Asia miphun hrinsor a simi, Perez cu zapi hmanmi tlunkalnak a hman caan le lenglei cawnnak dang a kal caan poah ah hmaihuh a hruk peng.
Nulepa hna nih an fale nih an i rup ding mi hmaihuh, an hun herh caan te ah an i hruk awk an tawlrel piak hna dingah duhsaknak a ngeih piak hna.
Adaia Perez Source: Adaia Perez
Zeitluk in dah hmaihuh nih kan ngan a damnak dingah a kan runven timi ruat ve hmanh? Khamsii a um hlan cu, kan caah bawmtu tha bik a si.
Atu lio kan dirhmun hoihning tein nunzia kan thiam a herh tiin ka nule kapa nih a kan cawn piak a ti.
Source: Getty Images/valentinrussanov
Source: Getty Images/Tang Ming Tung
Hmaihuh i hrukning:
1. Hna kaw bahnak hri te lawng kha na kut par in na tongh khawh.
2. Hmaihuh na hruk lai ah siseh, na phoih lai ah na kut thiang tein i ttawl ta hmasa.
3. Hngakchia kha tha tein hmaihuh an i hruk le hruk lo kha na zoh piak hna a herh.
Kan fale hmaihuh i hruk ding cawn piak nak cun an kut thiang tein an chiah peng nak ding cawn piak ah a tha deuh tiah Julianne nih a ti.
COVID-19 pulrai zawtnak ka ngei ve sual lai ti a ruatmi sianghleirun sianghnakchia pawl sin ah Dr Archana nih a chim.
Lengchuah tti ding hawi le caan hmantti dingah na duhmi hawi kha i thim hna.
