လၢတၢ်ကူစါယါဘျါ COVID-19 အဂီၢ် တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျိၤကျဲအကလုာ်အါမးန့ၣ်လီၤ။
အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး ကသံၣ်ဖီၣ်လၢ အမၤသံဘဲရၢးစ်တၢ်ဆါဃၢ်ဒီး အမၤဘျါ တၢ်ထီၣ်ဂီၤညိးထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး နီၣ်ခိဂံၢ်တြီဆၢ အတၢ်ကူစါယါဘျါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ။ ဖဲကသံၣ်ဖီၣ်လၢအမၤကိၢ်ညၣ်လီၤ မၤဘျါက့ၤ တၢ်ထီၣ်ဂီၤ တၢ်ညိးထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒီသဒၢဝဲနီၣ်ခိဂံၢ်တြီဆၢကျိၤကျဲ လၢဘဲရၢးစ်အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဆူၣ်ဆူၣ်အခါန့ၣ် ကသံၣ်လၢအမၤသံဘဲရၢးစ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တြီဆၢဝဲဘဲရၢးစ်ဃၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးအသုတလိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ် ဒီးအိၣ်အါထီၣ် ဖဲနနီၣ်ခိအပူၤဘၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ။
တၢ်ကူစါယါဘျါနီၣ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်အကျိၤအကျဲန့ၣ် တြီဆၢဝဲဘဲရၢးစ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးလၢအသုတနုာ်လီၤဆူ ဆဲလ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤဘၣ်ဒီး တမၤဘၣ်ဒိ မၤဟးဂူၤဟါဂီၤအါထီၣ်တၢ် ဆူညါဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ။
Paxlovid Pfizer oral antiviral anticovid in tablets. Source: AAP
ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ပှၤလၢအဘၣ် COVID-19 တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကသံၣ်ကသီမနုၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လဲၣ်။
တၢ်ကူစါယါဘျါ COVID-19 အကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တချုးဒ်ဖဲလၢတၢ်သူအီၤဖဲ ထံကီၢ်အံၤအပူၤဒ်ဘၣ်န့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ် ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ကူစါယါဘျါကသံၣ်ကသီပီးလီ Therapeutic Goods Administration (TGA) သမံသမိးဝဲဒၣ် တၢ်ပူၤဖျဲးဒီးအတၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး မူးမူးနီၣ်နီၣ်န့ၣ်လီၤ။
TGA ဟ့ၣ်ခွဲးဝဲဒၣ် ကသံၣ်ဖီၣ် molnupiravir (Lagevrio) ဒီး nirmatrelvir + ritonavir (Paxlovid) ဒီး remdesivir (Veklury) ဒ်သိးဒီးအမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါကသံၣ်ကလုာ်လၢ အထီဒါဝဲဒၣ်ဘဲရၢးစ်န့ၣ်လီၤ။
တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် အိၣ်ဖျါဒ်သိး အပတုာ်ဝဲဒၣ် SARS-CoV-2 ဘဲရၢးစ် ကပျိာ်လဲအိၣ်ထီၣ်အသီတဘျီဒီး ပတုာ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ နးနးကလဲာ်န့ၣ်လီၤ။
Paxlovid, a Pfizer's coronavirus disease (COVID-19) pill. EPA/PFIZER INC. Credit: PFIZER INC.
အီစထြ့လယါကီၢ်ကသံၣ်ကသီဂ့ၢ်ဝီအခိၣ်ဒိၣ်ခံဂၤတဂၤ Michael Kidd စံးဝဲဒၣ် ကသံၣ်အိ lagevrio ဒီး paxlovid သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲဒၣ် ဖဲ Pharmaceutical Benefits Scheme (PBS) တၢ်ဆါကသံၣ်ဖီၣ် အတၢ်န့ၢ်ဘျုး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤ။
ပှၤအီစထြ့လယါလၢအသးနံၣ်အိၣ် ၇ဝဒီး အဖီခိၣ် လၢအမၤကွၢ်အသး အဆၢအိၣ်ဖျါလၢအအိၣ်ဒီး COVID-19 သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤန့ၢ်ဝဲဒၣ် ကသံၣ်တြီဆၢဘဲရၢးစ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ သ့ဝဲဒၣ်ဖဲ PBS တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ။
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ ပှၤလၢအသးနံၣ်အိၣ် ၅ဝ ဒီးဆူအဖီခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်၊ ဒီး Aboriginal ဒီး Torres Strait Islander လၢအသးနံၣ်အိၣ် ၃ဝ ဒီး ဆူအဖီခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အစှၤကတၢၢ်မ့ၢ်အိၣ်ခံမံၤန့ၣ် မၤန့ၢ်ဝဲဒၣ်ကသံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ။ တကးဒ်ဘၣ် ပှၤသးနံၣ် ၁၈နံၣ်ဒီးဆူအဖီခိၣ် လၢတၢ်ဆါအံၤဘၣ်အီၤ နးထီၣ်ဖဲအကြၢးဒီးနးနးကလဲာ်သ့ၣ်တဖၣ် မၤန့ၢ်ကသံၣ်အံၤသ့န့ၣ်လီၤ။
သရၣ်ဒိၣ်စိ Kidd စံး၀ဲဒၣ် "ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီး RT-PCR မ့တမ့ၢ် RAT တၢ်မၤကွၢ်အဆၢလၢအအိၣ်ဒီးဘဲရၢးစ်ဃၢ်အံၤ ဒီး အဝဲသ့ၣ်ကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ (GPs) ကဘၣ်ကွဲးန့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ကသံၣ်လံာ် လၢကမၤန့ၢ်ဝဲ lageviro ဒီး paxlovid ကသံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ။"
တၢ်ကူစါယါဘျါကျိၤကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤမၤစၢၤပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်ဒ်သိး အတဆူးဆါနးနးကလဲာ်လၢ COVID-19 တၢ်ဆါဒီး မၤစၢၤဒ်သိးအသုတဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ။ တၢ်ကူစါယါဘျါကျိၤကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤပူၤဖျဲးတၢ်သးသမူသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ။အီစထြ့လယါကီၢ်ကသံၣ်ကသီဂ့ၢ်ဝီအခိၣ်ဒိၣ် — ၂ သရၣ်ဒိၣ်စိ Michael Kidd,
သရၣ်ဒိၣ်စိ Kidd ဟ့ၣ်ကူၣ်၀ဲပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် လိၣ်ဘၣ်စးထီၣ်တၢ်ကူစါဘျါအံၤ လၢယဲၢ်သီအတီၢ်ပူၤ စးထီၣ်ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါအံၤအတၢ်ပနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အခါန့ၣ်လီၤ။
ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်စးထီၣ်ကူစါယါဘျါအသးလၢအဆိအချ့န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤဒိၣ်တက့ၢ်န့ၣ်လီၤ။
တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢအကဲထီၣ်အသးသ့သ့ၣ်တဖၣ်ပၣ်ဃုာ်။ ။
- လ့ၤတက့ၤတဆဲးဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဘၣ် မ့တမ့ၢ် ဆဲးဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢတဝာ် (ထဲတဖျၢၣ်)
- ပှၤလၢအအိၣ်ဆိးဖဲတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲသူၣ်က့သးပှၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤက့ၢ်ဂီၤတလၢပှဲၤဘၣ်တၢ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤသးနံၣ် ၇၅ ဒီး အဖီခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သါကလံၤကျိၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့သ့ၣ်တဖၣ် (ဒ်သိးပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးဘံးတၢ်ဆါလၢ အနးနးကလဲာ် မ့တမ့ၢ် ဖဲအကြၢးသ့ၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် အိၣ်ဒီးတၢ်သါကလံၤကျိၤတၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်) မ့တမ့ၢ် ခိၣ်နူးဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး (ဒ်သိး ခိၣ်နူးဘၣ်ကလံၤ မ့တမ့ၢ် ခိၣ်နူးတိၢ်နီၣ်တၢ်တန့ၢ်သးပ့ၤနီၣ်တၢ်)
- ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးဆံၣ်ဆၢ တၢ်ဆါအကလုာ် ၁ ဒီး အကလုာ် ၂ လၢအဘၣ်သူကသံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအသးတမၤတၢ်မၤဂ့ၤဂ့ၤလၢၤဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအဘီၣ်တလၢကွံာ်အခၢး လၢအအါန့ၢ်တၢ်ပာ်ပနီၢ်အနီၣ်ထိၣ် ၃ဝ သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအကလ့ၢ်တဂ့ၤလၢၤဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဃုာ်ဒီးပှၤလၢအသူၣ်ဃ့ထီဒီး အိၣ်ဒီးသူၣ်တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်
ပှၤသးနံၣ် ၁၈နံၣ်ဒီးဆူအဖီခိၣ်လၢအနီၣ်ခိဂံၢ်တြီဆၢဂံၢ်စၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ပၣ်ဃုာ်။ ။
- ပှၤလၢအဘၣ်ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအဖၢမုၢ်သ့ၣ်တဖၣ် (လီၤဆီဒၣ်တၢ်ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး lymphoma, leukemia, multiple myeloma ဒီး myelodysplastic syndrome)
- ပှၤလၢဆီတလဲထီနုာ်က့ၢ်ဂီၤဒွဲ မ့တမ့ၢ် အဃံနူာ်ကံၢ် ဖဲတယံၤဒ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး HIV AIDS တၢ်ဆါ
- ပှၤလၢဘၣ်ကူစါယါဘျါအသးလၢ ခံမိၣ်သရၢၢ်ဖံၣ် (chemotherapy) မ့တမ့ၢ် ရ့ဒံၢ်ယိၣ်သရၢၢ်ဖံၣ် (radiotherapy) လၢခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအဘၣ်အိကသံၣ်ဖီၣ်လၢအမၤစၢ်လီၤနီၣ်ခိဂံၢ်တြီဆၢသ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး ဒီစဲၣ်ဒြိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် (အိၣ်ဒီးနီၣ်ခိက့ၢ်ဂီၤတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်သ့ၣ်တဖၣ်)
- ပှၤလၢအနီၣ်ခိက့ၢ်ဂီၤတလၢပှဲၤ တၢ်သ့ၣ်ညါနၢပၢၢ်တထီၣ်ဘးဘၣ် နးနးကလဲာ် လၢတၢ်ဘၣ်ကွၢ်ထွဲအီၤဖဲ တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲတၢ်အလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်
- ပှၤလၢအက့ၢ်အဂီၤစၢ်ဟးတသ့ စုခီၣ်လီၤဘျ့သ့ၣ်တဖၣ်၊ အိၣ်ဒီး သးလစမံယါ ဒီး သွံၣ်ဂံၢ်စၢ်တၢ်ဆါဒီး သးတၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်
သရၣ်ဒိၣ်စ Kidd စံးဝဲဒၣ် ကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ (GPs) လိၣ်ဘၣ်က့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤဝဲဒၣ် ပှၤတဂၤန့ၣ်အကသံၣ်ဖီၣ်လၢအအိတ့ၢ်ပာ်ဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တချုးလၢအဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤ ကသံၣ်တြီဆၢဘဲရၢးစ်သ့ၣ်တဖၣ် လီၤဆီဒၣ် paxlovid ကသံၣ်အကလုာ်န့ၣ်လီၤ။
အ၀ဲစံး၀ဲဒၣ် "ပှၤတဂၤလၢအအိကသံၣ်အဂၤတခါ မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်အါမးသ့ၣ်တဖၣ် အိ Paxlovid ကသံၣ်တန့ၢ်ဘၣ်။ ပှၤတဂၤလၢအအိၣ်ဒီး ကလ့ၢ်တၢ်ဆါနးနးကလဲာ် မ့တမ့ၢ် သူၣ်တၢ်ဆါနးနးကလဲာ်သ့ၣ်တဖၣ်၊ ပှၤမိၢ်ဒၢသ့ၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် မိၢ်လၢအဒုးအိအဖိနုၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒီး ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးသဟီၣ်ဆူၣ်ဒံးဝဲဒၣ်လၢတၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်ဒီးသးနံၣ်လၢအန့ၢ်အဖိသ့ညီဒ်သ့ၣ်တဖၣ် အိကသံၣ်အံၤတန့ၢ်ဘၣ်။ ဖဲလၢနကူစါယါဘျါနသးဒီးကသံၣ်အံၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢနကဘၣ်သူဝဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢဟုးသးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ။"
မ့မ့ၢ် Remdesivir ကသံၣ်အကလုာ်န့ၣ် တၢ်ပာ်သူအီၤထဲဒၣ်လၢပှၤအီစထြ့လယါဖိလၢ အအိၣ်တဆူၣ်ဘၣ်နးနးကလဲာ် လၢအဘၣ်ကဒါဒီး အီၣ်စံၣ်ကၠ့ၣ် မ့တမ့ၢ် စဲးဖီကဟၣ် အပတီၢ်ထီလၢအမၤစၢၤတၢ်ကသါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ။
နာ်သက့ ဖဲတယံၤဒ်ဘၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ဆူၣ်ချ့ကရၢ (WHO) ဟ့ၣ်လီၤမၤစၢၤ တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါ လၢအဘၣ်တၢ်မၤအီၤဖဲ Lancet န့ၣ် ဒုးနဲၣ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ remdesivir ကသံၣ်ကလုာ်အံၤ အတၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတအိၣ်ဒီး COVID-19 ပှၤဆါလၢတၢ်အူနုာ် သြီနုာ်လီၤလံကလံၤစဲးအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ။ ကသံၣ်အံၤ အတၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘၣ် အိၣ်ဒၣ်ထဲတဆံးတက့ၢ် လၢတြီဆၢဝဲဒၣ်တၢ်သံ ဒီး ပှၤဆါအဂုၤအဂၤလၢအဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ။
Monoclonal နီၣ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး ဖရိတံ လၢတၢ်တ့ထုးထီၣ်အီၤဖဲ တၢ်မၤကွၢ်ကသံၣ်ကသီဒၢး လၢအမၤဒိးဝဲဒၣ်ဒ်သိးနီၣ်ခိဂံၢ်တြီဆၢအကျိၤကျဲ ဒ်သိးကမၤစၢၤ ဒုးထီဒါဝဲဒၣ် ဘဲရၢးစ်လၢအမၤဟးဟူးဟးဂီၤတၢ် လၢအပၣ်ဃုာ် ခိၤရိၤနးဘဲရၢးစ်န့ၣ်လီၤ။
TGA ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ပျဲ တစိၢ်တလီၢ်လၢတၢ်ကသူဝဲဒၣ် (Xevudy) ၅ဝဝ မံလံၣ်ကြဲၢ် လၢတၢ်ကဆဲးအီၤနုာ်အီၤဆူသွံၣ်ကျိၤပူၤ လၢပှၤသးနံၣ် ၁၂နံၣ်ဒီးဆူအဖီခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး အနီၣ်ခိတယၢၢ်အဃၢ အစှၤကတၢၢ်အိၣ် ၄ဝကံလိ သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ။ အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်တလိၣ်ထီ အီၣ်စံၣ်ကၠံၣ် ဒီး တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တအိၣ်လၢ ကဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် မ့တမ့ၢ် တလီၤဘၣ်ယိၣ်တအိၣ်လၢတၢ်သံဘၣ်န့ၣ်လီၤ။
TGA ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ် ကွၢ်ကဒါက့ၤဝဲဒၣ် လံာ်ပတံထီၣ်လၢ GlaxoSmithKline တၢ်တ့ထုးထီၣ်ကသံၣ်ခီပနံၣ်ဖးဒိၣ်ဆှၢထီၣ်ဝဲ လၢအဃ့တၢ်ကမၤဆူၣ်ထီၣ် ကသံၣ်ဂံၢ် ဆူပှၤလၢ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အအိၣ်ဒီး အိမံးခြီ — Omicron BA.2 တၢ်ဆါဃၢ်အကလုာ်န့ၣ်လီၤ။
BA.2 တၢ်ဆါဃၢ်အကလုာ်အံၤ ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤဒ်အမ့ၢ် အိမံးခြီ အကလုာ်ပျိးလဲခူသူၣ်အသးလၢတၢ်ဃုထံၣ်အီၤတဘၣ်ဘၣ် ဒီး စးထီၣ်ဖဲတယံၤဒ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဆါဃၢ်အံၤ အိၣ်အါထီၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤဒီး ထံကီၢ်အဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ။
နာ်သက့ ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၅သီအနံၤန့ၣ် ကီၢ်အမဲရကၤ တၢ်အီၣ်ဒီး ကသံၣ်ကသီ ပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ကရၢ ထုးကွံာ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ပျဲလၢတၢ်ကသူ sotrovimab ကသံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ။
တၢ်ကူစါယါဘျါကျိၤကျဲအဂုၤအဂၤလၢ TGA ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲတစိၢ်တလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ပၣ်ဃုာ် casirivimab + imdevimab (Ronapreve), tocilizumab (Actemra), regdanvimab (Regkirona) ဒီး tixagevimab ဒီး cilgavimab (Evusheld) သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ။
TGA စံးဝဲဒၣ် ကသံၣ်မၤသံတၢ်ဃၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ကသံၣ်ဖီၣ်ဒ်သိး ivermectin ဒီး hydroxychloroquine သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတအိၣ်လၢ တၢ်တြီဆၢ ထီဒါ ဘဲရၢးစ် လၢအကဲထီၣ်အသးခီဖျိ COVID-19 သ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်ဒီး ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤန့ၣ် တၢ်တဟ့ၣ်အခွဲး လၢတၢ်ကသူအီၤလၢတၢ်ကကူစါယါဘျါ တၢ်အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ။
နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ပနီၣ်ဒ်လၢအဖီလာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကိးဘၣ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်ဖဲ ဝးသၢဖျၢၣ် (000) တဘျီဃီ ဒီးတဲဘၣ် ပှၤစံးဆၢနလီတဲစိတၢ်ကိးတဂၤန့ၣ်လၢ အပူၤကွံာ်န့ၣ် COVID-19 ဘၣ်တ့ၢ်နၤအဂ့ၢ်တက့ၢ်။
- ကသါန့ၢ်ဘၣ် မ့တမ့ၢ် ကသါတပှဲၤဘၣ်
- သးနါပှၢ်ဆါနးနးကလဲ မ့တမ့ၢ် တူၢ်ဘၣ်ဒ်သိးတၢ်ဆီၣ်တံၣ်နသးနါပှၢ်
- တၢ်ကိၢ်ထီၣ်သီသီ မ့တမ့ၢ် လိၤဟဲကိၢ်ထီၣ်ကဒါက့ၤ
- ဆိကမိၣ်ထံတၢ်တန့ၢ်ဘၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆိကမိၣ်ဘံဘူသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲအါထီၣ်
- မံဂဲၤဆၢထၢၣ်ကီ
COVID-19 ဘၣ်နၤဝံၤအလီၢ်ခံ နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်ဆါပနီၣ်အဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဆဲးကျိးဘၣ် နကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ (GP) မ့တမ့ၢ် ဆူၣ်ချ့ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်တက့ၢ် (တၢ်ဂ့ၢ်ဂံၢ်ထံး။ ။ Healthdirect)။
SBS အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သးကျၢၤမုဆှုလၢ အဟ့ၣ်နီၤလီၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ် COVID-19 တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢခံကတၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဆူအီစထြ့လယါကီၢ် ကလုာ်ဒူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ် ဒီး ကျိာ်အါကလုာ်အပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ။ အိၣ်ဆိးပှဲၤဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးဒီး အိၣ်ဒီး တၢ်မ့ၤန့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒ်အမ့ၢ်နလဲၤအိၣ်သကိး
လီပှာ်ယဲၤသန့ အတၢ်ပာ်ဖျါ လၢနနီၣ်ကစၢ်ကျိာ်ဒၣ်နဲထီဘိတက့ၢ်။
