کلیسا کجاست؟ برای بیشتر افراد، کلیسا یادآور دیوارهای سنگی، صلیب ها، پنجره های رنگ آمیزی شده، پرستشگاه، پناهگاه یا محل برگزاری آئینهای مذهبی روز یکشنبه است.
، کلیساها دارای ماندگاری و قدمتی طولانی در فرهنگ استرالیا هستند. اما تعداد زیادی از آنها کارکرد اصلی خودشان را از دست داده و دیگر برای اهداف اولیه شان مورد استفاده قرار نمی گیرند. مثلا بسیاری از استرالیایی ها، حتی اگر برای عبادت به کلیساها نروند، برای برگزاری مراسم ازدواج، فعالیتهای ورزشی و یا صرف غذا گذرشان به این مکانها می افتد. فارغ از داشتن هر اعتقادی، باید پذیرفت که کلیساها همچنان جزئی از زندگی و جامعه استرالیایی را تشکیل می دهند.
کاربردهای امروزی کلیسا
به گفته کارول کوساک (Carole Cusack) مورخ دینی و استاد دانشگاه سیدنی، تاریخچه ظهور کلیساها در نقاط مختلف جهان به قرن نوزدهم میلادی برمی گردد. زمانی که انتقال محکومان به استرالیا کمتر شده و مردم به عنوان مهاجران آزاد وارد این سرزمین شدند، کلیساها به سرعت در گوشه و کنار کشور بنا شدند. اما از حدود سال ۱۹۶۰ به این سو، حضور مردم در کلیساها به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده و بسیاری از کلیساها به مکانهایی متروک تبدیل شده اند. به همین دلیل، بسیاری از این بناها کارکرد اصلیشان را از دست داده و برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند.
در حالی که تصمیم به خرید و بازسازی کلیساها برای بعضی از افراد کار عاقلانه ای به نظر می رسد، اما عده ای هم در این مورد زیاد مطمئن نیستند. در واقع، بسیاری از مردم نسبت به این مساله احساسات متفاوتی دارند. خیلی از آنها معتقدند که این کار نوعی بی حرمتی به بناهایی است که زمانی از آنها به عنوان اماکن مقدس استفاده می شده است. بنابراین، سرمایه گذاران و صاحبان مشاغل چطور می توانند بدون برگزاری مراسم مذهبی روزهای یکشنبه، این فضاها را از آن خود کنند؟
کافه ها، استودیو ها و کلاسهای رقص
هنگامی که آدرین گیل(Adrian Gale) ، عکاس املاک و مستغلات، عکسبرداری از کلیسای مسیحی ناراکورت (Naracoorte's Church of Christ) را شروع کرد، فکرشم را هم نمی کرد که خودش یک سال بعد آنجا را بخرد. با وجود اینکه آدرین عاشق نورپردازی طبیعی و دیوارهای باستانی کلیسا شده بود، اما چیزی که علاقه او را به این فضا بیشتر می کرد، تاریخ ساخت بنا بود که به سال ۱۹۰۶ باز می گشت.
به عقیده آقای گیل، کلیساها در طول تاریخ همواره حامی جامعه و بخشی از آن محسوب می شدند. به همین دلیل، هنوز هم می توان از فضای کلیساها برای فعالیتهای اجتماعی مختلف استفاده کرد.
در طی بیست سال اخیر، با کاهش تعداد مراجعان کلیسا، یک سالن غذاخوری و همچنین یک مرکز مخصوص کودکان در پشت بنا ساخته شده است. علاوه بر این، فضای کلیسا به محلی برای تمرین گروههای موسیقی، برگزاری مراسمات فرقه مسیحی "ظهورکننده روز هفتم" (Seventh Day Adventist Church)، و برگزاری مراسم ترحیم تبدیل شده است. همچنین، آقای گیل علاوه بر اینکه از فضای کلیسا به عنوان کارگاه عکاسی اش استفاده می کند، آن را برای برگزاری مراسمهای مختلفی مثل کلاسهای یوگا، جشن های تولد و عروسی هم در اختیار مردم قرار می دهد.
مدیر، نه مالک
مشابه همین مساله را می توان در فاصله پنجاه کیلومتری جاده در رستوران اریکا بوون (Erica Bowen) در پنولا (Penola) هم دید. كلیسای متدیستى (Methodist) که خانم بوون و همسرش، آنجا را برای کسب و کارشان در نظر گرفته اند، برایشان حس و حال خوبی به همراه دارد. خانم بوون هم مثل آقای گیل، با تاریخ این کلیسا آشناست و از اطلاعات آن استفاده مفیدی کرده است. به گفته او، بعضی از افراد درباره تاریخچه بنای کلیسا سوالاتی از او می پرسند و بعضی دیگر هم به خوبی با فضای آن آشنا هستند و مثلا می دانند که رقاصان ایرلندی زمانی در آنجا تمرین رقص می کردند. به گفته خانم بوون، نفس کشیدن درون یک فضای قدیمی برای زندگی بخشیدن دوباره به آن، همیشه مملو از اتفاقات خوب خواهد بود. آقای بوون هم معتقد است که کسی نمی تواند مالک بنایی باشد که ۱۱۰ سال عمر دارد. تنها کاری که می تواند بکند این است که از این فرصت استفاده کرده و مدیر آن باشد، نه مالک آن.
عبادتگاههای سنتی یا نامتعارف؟
به گفته دکتر کوساک، در آئین مسیحیت، شما برای اینکه مسیحی باشید نیاز نیست که برای انجام کارهای خاص، به مکانهای خاص بروید. به همین دلیل، حتی قبل از شیوع ویروس کرونا، بسیاری از کلیساها جلساتشان را به صورت آنلاین، در سالن های بدنسازی، مغازه ها و یا خانه ها برگزار می کردند. با وجود این، برگزاری تجمعات به این صورت، کار چندان ساده ای هم نیست و هنوز به کار بیشتری نیاز دارد. چرا که بعضی از افراد از مکانهای غیرمتعارف خوششان نمی آید و مثلا نمی توانند در یک سالن ورزشی عبادت کنند. در حالی که برای بعضی از فرقه های مذهبی، انتخاب عبادتگاههای غیرسنتی به طور زیادی رواج پیدا کرده، اما به نظر می رسد که پیروان کلیسای کاتولیک و انگلیکن هنوز در این زمینه اقدام نکرده اند.
ضرورت فعالیتهای آنلاین
ممکن است فرقه های مختلف در انتخاب عبادتگاهها با همدیگر متفاوت باشند. اما به گفته آقای کوساک، نیاز جهانی به برگزاری مراسمات به صورت آنلاین، مفید بوده و می توان گفت بهترین کاری است که کلیسای غرب در طول سالیان سال انجام داده است. چرا که حتی اگر مردم دیگر به کلیسا هم نروند، خدمات رسانی از طریق رسانه های اجتماعی می تواند باعث جذب افراد جدید شود. مردم می توانند بدون اینکه کاری انجام بدهند، فقط بنشینند و به آموزه های مذهبی گوش کنند. در واقع، این فرصتی هیجان انگیزی برای کلیساست که دوباره بایستد و با انجام کاری متفاوت، محوریت پیدا کند.
