طوفانهای بزرگی که اخیرا در ساحل شرقی استرالیا رخ دادند، نه تنها تهدیدی بزرگ برای جان انسانها و املاک آنهاست، بلکه تاثیری بد بر زندگی موجودات دریایی دارند.
با گسترش روز افزون شهرها در حاشیه نوار ساحلی استرالیا، سطوح غیر قابل نفوذ در برابر آب افزایش پیدا کرده و این بدین معنی است که تا حدود هشتاد درصد سیلابها در حال حاضر به سرعت به شبکه زیرزمینی و متراکم تخلیه آبها متصل می شوند.
این شبکه های تخلیه آب مثل بزرگراه سریعی برای آلودگی ها و زباله های شهرها، جاده ها، ناودانی ها و باغچه ها عمل می کنند و ترکیبی از آلاینده های گوناگون را مستقیما راهی اکوسیستم آبی می کنند که به انتهای این خطوط لوله متصل است.
اوایل امسال، نیوکسل، پر باران ترین ژانویه خود را از سال 1862 تجربه کرد. در سال 2015، در ایالت نیوساوت ولز، طوفانی رخ داد که یک بار در هر قرن روی می دهد.
این طوفانها در امتداد ساحل شرقی، اساسا به خاطر سامانه های کم فشار طبیعی شکل می گیرند که در آینده ممکن است از نظر تعداد کمتر رخ دهند، ولی از نظر شدت، سهمگینتر باشند. رخدادهای شدید هواشناسی در دنیا رفته رفته بیشتر رخ می دهند و حدود هجده درصد این بارشهای سهمگین به گرمایش زمین مرتبط است.
استرالیا تنها کشوری نیست که چنین طوفانهایی را به خود می بیند. بارانهای سیل آسا امسال دو بار تگزاس در ایالات متحده را در نوردیدند که علاوه بر شکستن رکورد بارش در ماه می، منجر به پدیده عجیب دیگری هم شده اند. این پدیده، رخداد دو طوفان عظیم در مدت زمان یک هفته است که بر اساس یافته های هواشناسی می بایست تنها یک بار در هر قرن رخ دهند.
در آنسوی اقیانوس اطلس، در اروپا نیز سیل هایی رخ داده است. آب رود سِن در فرانسه به بالاترین سطح خود از سال 1910 رسیده و جنوب آلمان توسط طوفان، تگرگ و سیلهای آنی آسیبهای زیادی دیده است.
معجون آلودگی
سیلاب، معجونی از باران و مقدار زیادی ذرات معلق و آلودگی های جامد است که با آب باران شسته شده و جا به جا شده اند. آبهای اضافی که روی خیابانها و ناودانی ها جریان پیدا می کنند، آشغالها، روغن، گریس و فلزات را با خود حمل می کنند. این آبها علاوه بر این مقدار زیادی از کودهای شیمیایی، آلودگیهای گیاهی، سموم آفت کش و خاک را نیز با خود به دریا می برند.
تخمین زده می شود که در سیدنی هاربر، دو سوم آلودگی هایی که وارد آب می شوند، از طریق راه های تخلیه سیلاب وارد دریا می شوند که این امر باعث شده که تمرکز مواد آلاینده در نقاطی که این آبها به دریا می ریزند، بیست برابر بیشتر از سطح طبیعی این مواد در آب دریا باشد.
بیش از هشتاد درصد سطح شهر سیدنی با بتن پوشیده شده است که همین امر باعث فرار مستقیم آبهای ناشی از طوفان از طریق مسیرهای تخلیه شود.
وقتی آب ناشی از طوفان به مسیر های تخلیه سیلاب می رسد، خطر زیست محیطی بزرگی رخ می دهد. محققان در یک تیم بین المللی تاثیر آلودگی سیلاب را در جوامع بزرگ و کوچک زیستی مطالعه کرده اند. آنها تعداد جانداران یک گونه، چرخه غذایی و آزاد شدن مواد سمی مثل آمونیاک، اکسید نیتروژن و سولفید هیدروژن را بررسی کردند.
حیوانات متحرک مثل ماهی ها و سخت پوستان ممکن است بتوانند با جا به جا شدن از آلودگی ها دور شوند. اما دیگر موجودات زنده مثل جلبکها و حیواناتی که به صخره ها می چسبند، بیشتر در معرض آسیب هستند. اگر هم این موجودات از آلودگی نمیرند، بدنشان انباشته از مواد آلاینده می شود.
در آبهای راکد یا آبهایی که جریان آنها کم است، خطر قرار گرفتن در معرض مواد آلاینده بیشتر است چون این مواد تمایل دارند که در آب بمانند و به رسوبات بچسبند و اینگونه حضور دائمی داشته باشند و آب را مسموم کنند.
سوال بزرگ این است که اگر اکوسیستمها به طور همزمان در معرض تعداد زیادی آلاینده مختلف قرار گیرند، چه اتفاقی می افتد؟ برخی از مطالعات انجام شده نشان می دهد که تاثیر مخرب چنین چیزی از تاثیر مجموع آلاینده های مختلف بر همان اکوسیستم بیشتر است.
ساختن شهرهای بهتر
راه حل جلوگیری از فرار سیلاب ها، بهسازی شهرهاست؛ به این معنی که شهرها طوری طراحی و ساخته شوند که مجاری آب آنها مثل رودها به خوبی حفاظت شود و در عین حال این شهرها محیط هایی قابل زیست برای انسانها هم باشند. این راه حل با نام علمی water-sensitive urban design شناخته می شود.
به عنوان مثالی برای این طرح می توان به مخازن بزرگ زیرزمینی آب اشاره کرد که برای جمع آوری سیلابها و استفاده مجدد از آنها برای کشاورزی در منطقه حفاظت شده Barangaroo در سیدنی تعبیه شده اند.
شما هم می توانید با انجام دادن کارهای کوچکی در منزل، به این فرآیند کمک کنید. نصب مخازن آب باران، تمیز کردن برگها و رسوبات از ناودانی ها و خیابانها و کاهش مصرف آفت کش ها و کودهای شیمیایی باغچه ها، همه و همه کارهایی هستند که کمک زیادی به کاهش آلودگی دریا ها می کنند.
در همان حال که ما نیاز مبرم داریم که مجراهای آبی را تمیز نگه داریم، لازم است که اطمینان حاصل کنیم که آب کافی و مواد طبیعی لازم به رودها سرازیر شده و نهایتا به اقیانوس می ریزد. نگه داشتن این تعادل شهرهایی بهتر و اقیانوسهایی سالم تر را برای ما انسان ها به ارمغان خواهد آورد.
