Key Points
- 26 stycznia rozpoczęła się kolonizacja Australii. To dzień, w którym Brytyjczycy po raz pierwszy wywiesili flagę Union Jack w Sydney Cove w 1788 roku.
- Dla niektórych Aborygenów i mieszkańców wysp Cieśniny Torresa 26 stycznia oznacza początek bolesnej części ich historii i symbolizuje przetrwanie, inwazję i żałobę.
- Ostatnie sondaże podają, że większość Australijczyków chce, aby Dzień Australii obchodzono 26 stycznia
26 stycznia jest oficjalnie Dniem Australii, świętem narodowym kraju. Ale dla rdzennych mieszkańców i coraz większej liczby Australijczyków nie jest to dzień, który sklania do świętowania.
Boe Spearim, Gamilaraay, aktywista Kooma i Murrawari oraz podcaster, czuje się źle, gdy zbliża się ten dzień.
"Więc dla mnie, kiedy przychodzi ten dzień, już od rana, czuję się, jakbym szedł na pogrzeb. Wiem, że stało się coś złego. To bardzo ponure oduczucia."
Dlaczego dzień 26 stycznia jest Dniem Australii?
26 stycznia 1788 roku Brytyjczycy zawiesili flagę na Union Jack w Sydney Cove, rozpoczynając kolonizację.
Dzień Australii obchodzony jest 26 stycznia od 1935 r., ale ogólnokrajowym świętem państwowym stał się dopiero w 1994 r.
Niektórzy Australijczycy świętują, organizując grilla z przyjaciółmi i rodziną, idąc na plażę lub oglądając fajerwerki na imprezach organizowanych w całym kraju. W tym dniu odbywa się również wiele uroczystości nadania obywatelstwa.
Ale 26 stycznia od 1938 roku jest uznany jako "Dzień Żałoby" przez Aborygenów i mieszkańców wysp Cieśniny Torresa. Coraz więcej Australijczyków odmawia świętowania tego dnia i prosi o przeniesienie święta narodowego na inną datę.
Invasion Day Rally in Brisbane, 2024 Source: AAP / JONO SEARLE
Dlaczego to bolesny dzień dla rdzennych Australijczyków?
Dr Summer May Finlay, kobieta z plemienia Yorta Yorta i starszy wykładowca na Uniwersytecie w Wollongong, wyjaśnia, że 26 stycznia jest niezwykle problematyczny dla Aborygenów i mieszkańców wysp Cieśniny Torresa, ponieważ wyznacza początek sytuacji, w której ich lud został pozbawiony swojej ziemi i odcięty od swojej kultury.
“To jest początek rasizmu, to jest początek dyskryminacji, to jest początek czasu, kiedy nasze narody zostały pozbawione praw obywatelskich w społeczności i kraju, po którym zasadniczo nasi przodkowie chodzili przez 65 tysięcy lat..”
Brytyjska kolonizacja była druzgocąca dla rdzennych Australijczyków, którzy stanęli w obliczu wywłaszczenia ziemi, masakr, wprowadzonych chorób i przymusowego odbierania dzieci.
Skutki kolonizacji, w tym systemowa dyskryminacja, słabe wyniki zdrowotne i brak reprezentacji rdzennych narodów w systemie sprawiedliwości, są odczuwalne do dziś.
Dr Finlay zachęca wszystkich Australijczyków do zapoznania się z historią swojego kraju.
“Myślę, że Australia jest wspaniałym krajem pod wieloma względami. Jestem pewien, że ludzie, którzy przyjeżdżają do tego kraju i są nowymi obywatelami, przyjmą to do wiadomości i uznają. Ale jednocześnie mamy historię w tym kraju, która nie jest wielka i nie jest szczególnie dobrze znana.")).”
Zmienić, uznać czy usunąć datę?
Ostatnie sondaże podają, że większość Australijczyków chce, aby Dzień Australii obchodzono 26 stycznia. Wciąż jednak toczy się poważna debata na temat zmiany daty.
Wielu rdzennych Australijczyków chce przesunięcia daty, chociaż niektórzy przedkładają uznanie historii nad zmianę daty. Inni, jak Boe Spearim, uważają, że ten dzień powinien zostać całkowicie zniesiony.
“Chodzi o zniesienie kolonialnego zrozumienia, że w tym kraju zasiedlono pokojowo lub że nie należy uznawać tego, co przydarzyło się Aborygenom, choć powinno być uznane. I to tylko po to, żeby przypomnieć rasistom i niektórym społecznościom, że nie można już świętować ludobójstwa, to nie jest w porządku,” powiedziała Finley.
People gather outside Victorian Parliament for the Invasion Day rally, 2024. Source: AAP / Diego Fedele
Jak z szacunkiem uczcić 26 stycznia
Aby odzwierciedlić historię tej daty, niektórzy Australijczycy nazywają ją "Dniem Inwazji" lub "Dniem Przetrwania". Grupy rdzennych narodów organizują 26 stycznia w całym kraju marsze, wiece, nabożeństwa o świcie i wydarzenia kulturalne.
Doktor Finlay opisuje, jak wygląda ten dzień i kto może wziąć w nim udział.
“A marsze są pokojowymi marszami na ulicach w formie protestu. Brałam udział w kilku marszach w Melbourne, kiedy tam mieszkałam. Jest to fantastyczny sposób na spotkanie rodzin, niezależnie od tego, czy są to Aborygeni i mieszkańcy wysp Cieśniny Torresa, czy rodziny nierdzenne. A tak naprawdę jest to okazanie wsparcia dla Aborygenów i mieszkańców wysp Cieśniny Torresa w całym kraju”
Rana Hussain jest członkinią zarządu Reconciliation Australia, fundacji non-profit promującej pojednanie między rdzennymi i nierdzennymi Australijczykami.
Hussain mówi, że te spotkania dają nadzieję i jedność.
“Ma się to poczucie solidarności i nadziei, będąc z rdzenną społecznością. Jako sojusznicy, myślę, że naprawdę ważne jest, abyśmy wspierali Pierwszych Australijczyków, którzy naciskają na zmianę daty lub większe uznanie tego, co ten dzień rzeczywiście dla nich oznacza."
Zdając sobie sprawę z drażliwej kwestii tej daty, wiele lokalnych rad przestało organizować ceremonie nadania obywatelstwa 26 stycznia.
New Australian citizens, Broken Hill, NSW Source: AAP / STUART WALMSLEY
Jaki jest stosunek migrantów do rdzennych Australijczyków
Spearim wierzy, że migranci, z których wielu doświadczyło wojny i okupacji, mogą w pełni rozumieć zmagania rdzennej ludności.
“To niesamowite, że ludzie tu przybywają i odnajdują spokój. Od 26 stycznia 1788 roku nie znaleźliśmy sprawiedliwości, nie znaleźliśmy pokoju,”
Rana Hussain uważa, że historia 26 stycznia powinna mieć znaczenie dla wszystkich Australijczyków, a nie tylko rdzennej ludności.
“Myślę, że wielu ludzi myśli, że te komplikacje, smutek i żal są tylko częścią Pierwszego Narodu, ale tak naprawdę każdy, kto rozumie znaczenie tego dnia, może czuć się z tego powodu niezręcznie. A dla mnie, jako dziecka indyjskich imigrantów, mamy przecież własną historię kolonizacji i brytyjskiego kolonializmu."
Jako migrantka w drugim pokoleniu, Hussain rozumie, dlaczego wielu migrantów chce świętować swoją nową tożsamość.
Uważa jednak, że wszyscy Australijczycy muszą odbyć poważne rozmowy na temat prawdziwej historii tego kraju, i wtedy będziemy mogli znaleźć sposób na jej uczczenie.
“Myślę, że musimy odbyć tę rozmowę jako mieszkańcy tego kraju, a potem możemy porozmawiać , w którym dniu chcemy uczcić naszą historię i jak ją uznać, a potem znajdziemy odpowiedni dzień, który nas wszystkich zjednoczyć."
Subskrybuj i zapoznaj się z podcastem Australia Explained, aby uzyskać więcej cennych informacji i wskazówek dotyczących osiedlania się w Australii.
Do you have any questions or topic ideas? Send us an email to
