Mwongozo wa Makazi: 10 muhimu kuhusu kiharusi

1. Mmoja kati yawa Australia wasita, ata athiriwa na kiharusi katika maisha yake.

2. Mtu mmoja kati yawatu watatu hufariki ndani ya kipindi cha mwaka mmoja baada yaku athiriwa na kiharusi.

3. Kiharusi huwaua wanawake wengi kuliko saratani ya matiti na wanaume wengi zaidi kuliko saratani ya kibofu.

4. Asilimia 20 yawatu ambao huathiriwa na kiharusi huwa chini ya umri wa miaka 55.

5. Kuna uwezekano wanaume wanaweza athiriwa na kiharusi wakiwa na umri mdogo.

6. Shinikizo ya damu ni moja ya athari kubwa zinazo julikana kusababisha kiharusi.

Shinikizo ya damu ni wakati shinikizo ya damu mwilini inazidi 140/90. Hali hii inajulikana kama hypertension au shinikizo ya damu. Kawaida shinikizo ya damu huwa 120/80.

7. Mtihani unaojulikana kwa jina: FAST ni mbinu rahisi yakutambua naku kumbuka ishara za kiharusi.

Mtihani wa FAST unajumuisha maswali rahisi kama: Sura- tazama sura ya mwathiriwa. Mdomo wake ume pengama? Mkono- mwathiriwa anaweza inua mikono yote mbili? Matamshi- je matamshi yake ya maneno yame badilika nakuwa pole pole zaidi? Wanakuelewa? Wakati- Wakati ni muhimu. Ukiona dalili hizi, pigia simu 000 mara moja.

8. Ishara za kiharusi zinaweza tokea moja baada ya nyingine au kwa mchanganyiko.

Zinaweza dumu kwa sekunde chache au kwa muda wa masaa 24 na baadae huwa zinapotea. Wakati dalili zinapotea katika muda wa masaa 24, hali hii inajulikana kama shambulizi la kiharusi cha muda mfupi, au transient ischaemic attack (TIA).

9. Baadhi ya tiba za kiharusi lazima zitolewe katika muda wa masaa 4.5 ya shambulizi la kiharusi kuanza, au wakati dalili za kiharusi zina jitokeza.

10. Ni muhimu kupokea matibabu ya dharura

Kama unakabiliwa na kiharusi, matibabu ya dharura yanaweza okoa maisha yako na yanaweza punguza uwezekano wa uharibifu wakudumu wa ubongo. Daktari ndiye anaweza amua kama unakabiliwa na kiharusi ama ulikabiliwa na kiharusi.

Kwa maelezo zaidi tembelea shirika la Stroke Foundation.

Maelezo yanaweza patikana katika lugha nane.

Kama unahitaji huduma ya mkalimani, pigia simu huduma yawakalimani kwa namba hii: 13 14 50, sema lugha unayo hitaji, subiri hadi mkalimani atakapo jumuishwa katika simu.