Một số bên liên quan đã kêu gọi Chính phủ Liên bang rút lại đề xuất này, lần đầu tiên được công bố trong Ngân sách Liên bang 2018-19 như một phần của các biện pháp chống lại cái gọi là một nền kinh tế đen.
Lực lượng Đặc nhiệm Kinh tế Đen của Chính phủ lập luận rằng giới hạn tiền mặt $10,000 đô la cho các giao dịch giữa các doanh nghiệp và cá nhân sẽ giúp chống lại nền kinh tế tiền mặt, chống lại các hoạt động như trốn thuế, rửa tiền, và các tội phạm khác.
Nhưng một số nhóm lo ngại luật pháp có thể khiến các ngân hàng, vốn phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ của Ủy ban Hoàng gia Ngân hàng, kiểm soát quá nhiều tiền của người dân.
Luật sẽ áp dụng cho tất cả các thanh khoản cho các doanh nghiệp có ABN ngành hàng hóa hoặc dịch vụ, ảnh hưởng đến các giao dịch mua sắm lớn như xe hơi, thuyền, nhà ở, và cải tạo tòa nhà.
Chính phủ cho biết biện pháp này sẽ không áp dụng cho các giao dịch cá nhân với cá nhân, chẳng hạn như bán hàng tư nhân mà người bán không có ABN hoặc thanh toán bằng tiền mặt cho các tổ chức tài chính.
Dự luật, nếu được thông qua, sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng Một năm 2020, và đối với một số cơ quan như AUSTRAC, là từ ngày 1 tháng Một năm 2021.
Quen xài tiền mặt thình lình trở thành… tội phạm?
Phe đối lập có khả năng sẽ ủng hộ dự luật này.
Tổng trưởng vấn đề Nhà ở và Trợ lý Tổng trưởng Ngân Khố Michael Sukkar cho biết dự kiến sẽ trình ra dự luật này trong kỳ họp quốc hội mùa xuân.
Ông nói rằng Chính phủ Liên bang đã quyết định đưa ra giới hạn thanh toán tiền mặt sau khi Lực lượng Đặc nhiệm Kinh tế Đen tìm thấy các băng đảng tội phạm đang sử dụng những khoản tiền mặt lớn để mua xe, nhà cửa và đồ trang sức để rửa tiền từ các hoạt động bất hợp pháp.
“Phần lớn là không kiểm soát được tiền mặt khiến các cơ quan thực thi pháp luật khó theo dõi các hoạt động này,” ông Sukkar nói.
Chính phủ đang gửi một thông điệp mạnh mẽ tới cộng đồng rằng sử dụng tiền mặt để tránh nghĩa vụ và có khả năng tham gia vào hoạt động tội phạm là một chuyện nghiêm trọng, đòi hỏi một mức độ đủ tác dụng răn đe.
Ông Sukkar cho biết sẽ không có thay đổi nào về cách các cá nhân có thể rút hoặc gửi tiền mặt, cách họ chọn sử dụng tiền mặt của mình khi giao dịch với một người tiêu dùng khác.
“Ví dụ, nếu bạn chọn bán một tài sản cá nhân cho một cá nhân, chẳng hạn như bán một chiếc xe hơi với giá $15,000 đô la, bạn vẫn có thể làm như vậy bằng tiền mặt,” ông nói.
“Tuy nhiên, nếu bạn mua một chiếc xe hơi từ một đại lý, bạn sẽ không thể trả $10,000 đôla trở lên bằng tiền mặt.”
Phát ngôn nhân về Ngân khố của phe đối lập Stephen Jones cho biết Lao động sẽ xem xét các chi tiết của dự luật này.
“Tôi không biết lần cuối cùng bạn sử dụng tiền mặt để mua bất cứ thứ gì là hồi nào, nhưng câu trả lời từ tôi là không bao giờ,” ông Jones nói.
Ông nói rằng những người tích trữ tiền mặt thường nằm trong cùng một phần của nền kinh tế “chơi xấu công nhân, không đóng tiền super cho họ, và trốn tránh nghĩa vụ đóng thuế”.
Tuy nhiên, ông Jones đã bày tỏ quan ngại về những tác động ngoài ý muốn mà dự luật giới hạn tiền mặt có thể gây ra.
Ông giải thích người dân có thể “bắt đầu rút một số tiền lớn và cất nó dưới gầm giường, và hành động này sẽ tạo ra một miếng ngon cho bọn tội phạm”.
Phía Ngân khố của chính phủ cũng đặt ra câu hỏi liệu luật có nên bắt buộc các doanh nghiệp báo cáo các khách hàng cố gắng thực hiện thanh toán các khoản lớn bằng tiền mặt hay không. Đồng thời cũng đề xuất cộng đồng báo cáo “những hành vi đáng ngờ” qua một đường dây nóng trong nền kinh tế đen, chi tiết đã công bố trong Ngân sách Liên bang 2018-19.
Dự luật sẽ cho phép truy tố nhiều người vô tội
One Nation đã thể hiện rằng họ sẽ bỏ phiếu chống lại Dự luật Tiền tệ (Hạn chế sử dụng tiền mặt).
Nếu dự luật được thông qua, hình phạt cho những người trao đổi hơn $10,000 đô la tiền mặt sẽ áp dụng cho cả hai bên tham gia giao dịch – cả người trả và doanh nghiệp nhận.
Thượng Nghị sĩ Pauline Hanson cho biết trên Facebook đảng của bà phản đối dự luật.
“Thực tế là nếu một người giữ tiền mặt rồi dùng số tiền đó mua một chiếc xe chẳng hạn, người đó sẽ phải đối mặt với mối đe dọa ngồi tù hai năm tù và một số tiền phạt, có thể vượt quá giá trị của chiếc xe,” bà Hanson viết trên Facebook.
Nghị sĩ Queensland Bob Katter hôm thứ qua cảnh báo nếu dự luật được thông qua, nó sẽ “mở toang cánh cửa xả lũ để siết chặt quyền tự do”.
“Giả định rằng các giao dịch tiền mặt của chúng ta là hoạt động không lành mạnh sẽ cho phép truy tố nhiều người có khả năng vô tội,” ông nói.
Tuy nhiên, tổ chức kế toán CPA Australia cho biết trong khi họ ủng hộ hành động trấn áp nền kinh tế đen của chính phủ nhưng “liên kết tất cả các giao dịch tiền mặt lớn với tội phạm là một bước đi quá xa”.
Các hành vi phạm tội được đề xuất có thể dẫn đến việc một cá nhân bị kết án, bị phạt và/hoặc bỏ tù tới hai năm chỉ vì sử dụng tiền mặt, bất kể mục đích hay bản chất của giao dịch.
Tiến sĩ Gary Pflugrath của CPA Australia nói trong bản đệ trình về dự luật này.
CPA Australia đã liệt kê một số vấn đề đáng kể trong dự luật hạn chế tiền mặt này, bao gồm các hành vi phạm tội rộng rãi không cần thiết và vô lý, đưa trách nhiệm gián tiếp vào luật hình sự, đảo ngược trách nhiệm chứng minh và không đủ các biện pháp phòng vệ pháp lý.
“Chúng tôi tin rằng mục đích trong chính sách đằng sau dự luật này sẽ đạt được tốt nhất bằng cách kết hợp các hình phạt hành chính đối với các vi phạm và khuyến khích doanh nghiệp chuyển sang các tùy chọn thanh toán điện tử.”
Một cuộc tấn công vào tự do dân sự?
Kinh tế gia John Adams, người trước đây là cố vấn của Thượng Nghị sĩ Tự do Arthur Sinodinos, cho rằng dự luật này của Chính phủ sẽ hạn chế quyền tự do dân sự của người Úc và “chống cạnh tranh” vì có nhiều người sử dụng tiền mặt thay thế cho các ngân hàng thương mại.
Ủy ban Hoàng gia Ngân hàng gần đây đã phát hiện ra các ngân hàng có “hồ sơ đáng ngờ trong việc phục vụ lợi ích khách hàng”, ông Adams nói.
Ông cũng lập luận rằng dự luật được đề xuất sẽ khiến người Úc khó thoát khỏi lãi suất danh nghĩa âm.
Người Úc nên có quyền căn bản về kinh tế và dân sự để bảo vệ sự giàu có cá nhân của họ, độc lập với lĩnh vực ngân hàng thương mại.
Ông Adams nói.
Viện Công vụ - IPA đã không đệ trình phúc trình nào cho chính phủ nhưng Matthew Lesh từ IPA cho rằng dự luật cấm tiền mặt được đề xuất là “vi phạm quyền riêng tư của chúng ta” và là “một cuộc tấn công vào quyền tự do căn bản of tự do trao đổi”.
Ông ví giới hạn tiền mặt với tiểu thuyết kinh điển của George Orwell, 1984, khám phá cách ‘Big Brother’ sử dụng công cụ giám sát để kiểm soát công dân.
“Ý định của lệnh cấm tiền mặt là tạo ra một hồ sơ kỹ thuật số có thể truy cập được về các giao dịch mà chính phủ có thể theo dõi,” ông Lesh nói.
“Điều này thiết lập một tiền lệ rùng rợn, báo trước một tương lai mà bạn chỉ được phép mua hàng mà các Big Brother có thể nhìn thấy.”
Ông Lesh cho rằng giới hạn tiền mặt cũng “không hiệu quả và không thể thực thi” vì nó sẽ không đột nhiên biến tội phạm thành người tuân thủ pháp luật.
Họ [tội phạm] sẽ bỏ qua các quy tắc bằng cách sử dụng nhiều giao dịch nhỏ hơn và tài khoản ngân hàng bất hợp pháp với danh tính đánh cắp được.
Ông Lesh giải thích.
Phòng Thương mại và Công nghiệp Úc – ACCI cũng chống lại ý định cấm các giao dịch tiền mặt lớn, cho rằng không có “bằng chứng thiết lập” nào cho thấy đây là một vấn đề trên diện rộng hoặc chính tiền mặt là nguyên nhân của hoạt động thị trường chợ đen.
“Chính sách này sẽ làm rất ít hoặc không có tác dụng gì để ức chế thị trường chợ đen hoặc hoạt động bất hợp pháp”, ACCI cho biết trong một bản đệ trình năm 2018 sau khi thay đổi Ngân sách được công bố.
“Tiền mặt là hợp pháp và giá trị của nó phải được bảo vệ, không làm suy yếu.”
Cuộc khảo sát về thanh toán gần đây nhất của Ngân hàng Trữ kim Úc – RBA cho thấy việc sử dụng tiền mặt đang giảm dần, nhưng vẫn còn phổ biến đối với người Úc.
Trong năm 2016, báo cáo cho thấy khoảng 70 phần trăm những người tham gia khảo sát giữ một số tiền mặt trong ví của họ, so với khoảng 75 phần trăm trong năm 2013.
Hầu hết mọi người giữ $100 đô la trở xuống, nhưng khoảng 3% cho biết họ nắm giữ hơn $1,000 đôla.
Lý do phổ biến nhất để giữ tiền mặt ngoài ví của họ là vì “nhu cầu giao dịch khẩn cấp”, nhưng 26 phần trăm cũng nêu ra các vấn đề liên quan đến khả năng tiếp cận tiền mặt, như phí ATM và quyền truy cập và thời gian rút tiền.
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
