Key Points
- Methanol đang bị pha trộn bất hợp pháp vào rượu ở một số quốc gia có luật về rượu lỏng lẻo.
- Ngộ độc methanol có thể gây ra những rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe.
- Vấn đề đã lên đến đỉnh điểm khi hai thiếu niên người Úc phải đấu tranh giành lại mạng sống sau khi uống phải rượu nhiễm độc ở Lào.
Trong thập kỷ qua, mối lo ngại ngày càng tăng về việc sử dụng methanol trong đồ uống có cồn ở một số quốc gia Đông Nam Á.
Ethanol là hợp chất làm cho đồ uống có cồn, nhưng vì methanol không thể phân biệt được về hương vị nên nó thường được sử dụng bất hợp pháp như một giải pháp thay thế rẻ hơn.
Vấn đề đã lên đến đỉnh điểm khi hai thiếu niên người Úc phải đấu tranh giành giật sự sống tại các bệnh viện Thái Lan sau khi uống phải rượu nhiễm độc ở Lào.
Vậy, methanol là gì và điều gì khiến ngộ độc methanol gây tử vong?
Ngộ độc methanol là gì?
Methanol là chất lỏng không màu và dễ cháy, thường được dùng để sản xuất nhiên liệu, thuốc trừ sâu, chất tẩy sơn, chất chống đông, nhựa, xăng và dung môi.
Hóa chất này không dùng để uống và có độc đối với con người.
Giáo sư Leigh Schmidtke cho biết không thể xác định được đồ uống có chứa methanol hay không thông qua vị giác hoặc khứu giác. Source: Getty / Kaisersosa67
Ông giải thích rằng cơ thể phân hủy methanol thành một chất hóa học — formaldehyde và sau đó là axit formic — gây ra tổn thương nghiêm trọng. Ngay cả một lượng nhỏ cũng có thể dẫn đến ngộ độc, dẫn đến hậu quả suy nhược và đe dọa tính mạng.
"Ba mươi mililít đã có thể gây hại khá nhiều cho con người và thậm chí có thể dẫn đến tử vong trong một số trường hợp", ông nói với SBS News.
Chuyện gì đã xảy ra với hai phụ nữ Úc ở Lào?
Holly Bowles và Bianca Jones đang được hỗ trợ sự sống tại các bệnh viện riêng biệt ở Thái Lan sau khi bị nghi ngờ ngộ độc methanol.
Cả hai đều là những người 19 tuổi và mới tốt nghiệp trung học, Bowles và Jones, đang đi nghỉ du lịch ba lô ở Lào, lưu trú tại Nhà trọ Nana ở Vang Vieng, khi họ bắt đầu gặp các triệu chứng nghiêm trọng sau một đêm uống rượu tại một quán bar gần đó.
Ít nhất hai phụ nữ trẻ người Đan Mạch được cho là đã tử vong vì uống phải rượu pha, và ít nhất 10 người khác đã xuất các triệu chứng.
Ngộ độc methanol phổ biến như thế nào?
Để methanol có trong đồ uống, nó phải được cố ý thêm vào chúng.
"Ngộ độc methanol phổ biến hơn ở những nơi như Đông Nam Á, nơi họ bán rượu rẻ hơn. Có ít quy định hơn so với những gì chúng tôi có ở Úc", Schmidtke cho biết.
"Ở những nơi như Đông Nam Á, họ tạo ra methanol bằng cách lên men trái cây có hàm lượng pectin cao. Đồ uống tạo ra sau đó được chưng cất thêm để tạo ra nồng độ cồn cao hơn".
Schmidtke cho biết không thể xác định được đồ uống có chứa methanol thông qua vị giác hay khứu giác.
"Nếu bạn đặt một ống đựng methanol và một ống đựng ethanol trên bàn, chúng sẽ trông giống nhau, có mùi giống nhau và có vị giống nhau", ông nói.
"Thông thường, những gì xảy ra với đồ uống có pha methanol là chúng vẫn chứa ethanol và bạn sẽ không biết mình bị ngộ độc ngay lập tức.
"Bạn sẽ chỉ biết sau vài giờ tiêu thụ và sau khi bạn xuất hiện các triệu chứng".
Làm sao bạn có thể tránh được điều đó?
Schmidtke cho biết cách duy nhất để tránh ngộ độc methanol là đảm bảo độ tin cậy và uy tín của nguồn cung cấp đồ uống.
"Vấn đề là nguồn cung cấp rượu giá rẻ. Vấn đề nằm ở việc sản xuất rượu không được kiểm soát", Schimidtke cho biết.
Thượng nghị sĩ đảng Quốc gia Bridget McKenzie, người xuất hiện cùng Bộ trưởng Dịch vụ Xã hội Amanda Rishworth trên Today Show vào thứ Ba, cũng nhấn mạnh vấn đề về quy định.
"[Điều này] chỉ cho thấy rằng khi bạn ở một quốc gia phát triển chẳng hạn như Úc với các chế độ quản lý và môi trường nghiêm ngặt đảm bảo rằng điều đó không thể xảy ra và không nên xảy ra ... thì khi bạn đi du lịch đến các quốc gia khác, các chế độ quản lý đó không tồn tại và do đó cần phải thực sự thận trọng hơn nữa", McKenzie cho biết.
Các triệu chứng và phương pháp điều trị là gì?
Theo Tiến sĩ David Ranson, Trưởng khoa Y học Pháp y tại Đại học Monash, các triệu chứng ngộ độc methanol có thể không xuất hiện cho đến 12 giờ sau khi uống.
Các triệu chứng này có thể bao gồm nôn mửa, co giật, chóng mặt và thay đổi thị lực.
Ông cho biết hành động ngay lập tức là rất quan trọng nếu bạn nghi ngờ bị ngộ độc methanol.
"Bạn không tìm cách điều trị bên ngoài môi trường y tế phù hợp. Ngộ độc có thể dẫn đến mù lòa, suy thận và suy nội tạng, và nhiễm toan (hay còn gọi là nhiễm độc axit) nghiêm trọng", ông nói với SBS News.
Ranson giải thích rằng phương pháp điều trị bao gồm việc ngăn chặn dehydrogenase — loại enzyme chịu trách nhiệm phân hủy methanol.
"Có những loại thuốc ngăn ngừa sự phân hủy methanol xảy ra. Về cơ bản, chúng khiến enzyme đó bận rộn với một việc khác", ông nói.
"Một tác nhân trong điều trị ngộ độc methanol chính là ethanol vì dehydrogenase sẽ ưu tiên hoạt động trên ethanol hơn là methanol. Trong khi enzyme hoạt động trên ethanol, methanol sẽ dần dần tự đào thải ra khỏi cơ thể qua hơi thở, nước tiểu, v.v."
Ranson cho biết việc loại bỏ methanol khỏi cơ thể trước khi nó bị phân hủy là vô cùng quan trọng.
"Mặc dù có một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị, tiên lượng sẽ được cải thiện khi giảm lượng methanol tiêu thụ và điều trị sớm."
