“Tôi phải nói rằng, mỗi năm chúng tôi đều nghĩ rằng tình hình không thể trở nên tồi tệ hơn, thế nhưng một lần nữa, nó đã xảy ra”, Kasey Chambers.
Đó là lời của bà Kasey Chambers, giám đốc điều hành của tổ chức Anglicare Úc Châu.
Tổ chức này đã theo dõi giá thuê nhà trong hơn một thập niên và nói rằng, nó ngày càng trở nên đắt hơn đối với người thuê nhà và họ không đơn độc trong đánh giá đó.
Giám đốc của Redbridge Consulting là ông Kos Samaros, gần đây đã trình bày kết quả của một cuộc khảo sát về cư dân Victoria tại một hội nghị về nhà ở ở Melbourne.
“73 phần trăm những người từ 18 đến 30 tuổi, đang gặp căng thẳng về tiền thuê nhà hoặc tiền trả góp mua nhà".
"Điều đó kéo dài đến tất cả các vùng ngoại ô của Melbourne và đặc biệt với những người thuộc tất cả các mức thu nhập, ngoại trừ giới thượng lưu”, Kos Samaros.
Trong khi đó ông Peter Tulip là trưởng kinh tế gia của Trung tâm Nghiên cứu Độc lập.
“Vấn đề lớn lao mà Úc phải đối mặt, là nhà ở quá đắt đỏ".
"Vì vậy, mọi người đang trả nhiều hơn mức họ cần, đặc biệt là tại các thành phố lớn của chúng ta”, Peter Tulip.
Vậy tại sao giá thuê nhà lại cao như vậy?
Thống đốc Ngân hàng Dự trữ Philip Lowe nói rằng, có một lý do chính.
“Vấn đề căn bản ở đây là cung và cầu trên thị trường cho thuê".
"Tỷ lệ nhà trống ở nhiều thành phố rất thấp và điều đó vẫn đang diễn ra, trong khi một chuyện khác hiện xảy ra là dân số tăng mạnh”, Philip Lowe.
Thế nhưng ông Michael Fotheringham, Giám đốc điều hành của Viện Nghiên cứu Đô thị và Nhà ở Úc châu nói rằng, chúng ta không nên nói về thị trường nhà ở một cách đơn giản.
“Chúng ta thiếu hụt nguồn cung nhà ở nói chung, trong đó có những thiếu hụt cụ thể".
"Thực tế có một số khu vực mà chúng ta có nguồn cung vượt cầu, đối với các loại nhà ở cụ thể ở những địa điểm cụ thể".
"Chúng ta không chỉ cần xây dựng thêm nhà ở, mà là nhiều nhà hơn với các mức giá khác nhau, tại các địa điểm khác nhau, các hình thức xây dựng khác nhau, để đáp ứng nhu cầu của người dân”, Michael Fotheringham.
Được biết phần lớn các cuộc tranh luận công khai trong thời gian gần đây, xoay quanh vấn đề nhà ở giá rẻ, để đáp ứng nhu cầu của những người Úc có thu nhập thấp.
Có rất nhiều danh sách chờ đợi nhà ở công cộng ở mọi tiểu bang và vùng lãnh thổ, những người ủng hộ nói rằng các chính phủ cần phải làm những gì để giải quyết nhu cầu này một cách nhanh chóng.
Trong khi đó Chính phủ Lao động gần đây đã công bố kế hoạch đưa tiền vào quỹ tương lai cho nhà ở, số tiền sẽ được đầu tư và số tiền thu được sẽ được sử dụng, để xây dựng thêm các nhà ở công cộng.
Trong bản đáp trả của mình về Ngân sách 2023, lãnh đạo đảng Xanh Adam Bandt dường như không tin rằng, quỹ này sẽ là câu trả lời.
“Lao Động dường như không hiểu được mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng nhà ở, cho thuê và mua nhà trả góp ở đất nước này".
"Hiện đang thiếu 640 ngàn ngôi nhà cần thiết và Lao Động đang nói về khoảng 1200 ngôi nhà sẽ được xây dựng bằng quỹ".
"Nhưng ngay cả khi đó, họ cũng không thể đảm bảo rằng, một đô la sẽ được chi tiêu”, Adam Bandt.
Được biết nhu cầu bị dồn nén hiện nay đối với nhà ở giá rẻ, phần lớn là do sự thay đổi trong chính sách của chính phủ vào những năm 1980, khi chi tiêu của chính phủ bị cắt giảm.
Kinh tế gia trưởng Peter Tulip nói rằng, điều đó xảy ra là có lý do.
“Để đặt điều đó trong bối cảnh, đó là bởi vì vào thập niên 1980, họ đã giới thiệu hỗ trợ tiền thuê nhà của Liên bang".
"Do một loạt các báo cáo cho biết, nếu bạn muốn giúp đỡ những người thuê nhà có thu nhập thấp, cách tốt nhất để làm điều đó là thông qua hỗ trợ tiền thuê nhà của Liên bang, thay vì nhà ở công cộng".
"Giờ đây, Liên bang đã hỗ trợ tiền thuê nhà, gấp nhiều lần so với trợ cấp cho nhà ở công cộng”, Peter Tulip.
Trong khi đó bà Eliza Owen, Trưởng phòng Nghiên cứu Úc tại CoreLogic, nói với SBS rằng, điều đó có nghĩa là thị trường tư nhân đã phải thực hiện rất nhiều công việc khó khăn, trong những năm tiếp theo.
“Trong nhiều thập niên, chúng ta đã bỏ bê và ít trực tiếp xây dựng nhà ở xã hội và giá cả phải chăng từ chính phủ, điều mà tôi nghĩ đã tạo ra nhiều nhu cầu hơn trong thị trường cho thuê tư nhân".
"Chúng ta cũng đã chứng kiến tỷ lệ sở hữu nhà cửa ngày càng giảm, điều này đang gây thêm áp lực lên nhu cầu trên thị trường cho thuê nhà”, Eliza Owen.
Đó là một sự kiện đã rồi, mà không ai có thể đảo ngược được, Kos Samaros.
Thế nhưng nếu một phần trong cách tiếp cận của chính phủ, cũng là khuyến khích các nhà đầu tư chào bán nhà ở trên thị trường tư nhân, thì nhiều người nói rằng điều đó đã tạo ra một sự phản tác dụng.
Họ lập luận rằng, các nhà đầu tư đã sử dụng các thiết lập thuế thuận lợi, để trả giá cao hơn những chủ sở hữu tiềm năng trong nhiều thập niên.
Họ nói rằng điều đó dẫn đến tỷ lệ sở hữu nhà ở ngày càng thấp hơn, cùng một môi trường cho thuê tư nhân đông đúc hơn và đắt đỏ hơn, với giá cả hiện nay ít liên quan đến tiền lương kiếm được.
Trong khi đó ông Joel Dignam là giám đốc điều hành của tổ chức thuê nhà Better Renting.
Ông nói rằng, mọi người không thể sống mà không có nhà ở, do đó họ phải tiếp tục kiếm tiền để trả tiền mua nhà, ngay cả khi số tiền đó vượt quá khả năng của họ.
Ông cho biết hành động có thể và nên được thực hiện, để hạn chế quyền của chủ nhà trong việc tính phí những gì họ muốn.
“Thủ Hiến Chris Minns nói rằng họ đang làm những việc cung cấp dài hạn, nên họ không cần phải làm gì trong thời gian ngắn và tôi nghĩ đó là một lập luận khá sai lầm".
"Phép loại suy mà tôi đưa ra là, nếu bạn nghĩ về cháy rừng, vâng, bạn làm những việc lâu dài để giữ an toàn cho cộng đồng".
"Có thể bạn thay đổi cách xây nhà, hoặc nơi chúng xây dựng nhưng trong ngắn hạn, bạn cũng chữa cháy nữa".
"Tôi nghĩ khi chúng ta quan niệm rằng cuộc khủng hoảng tiền thuê nhà, và thật tuyệt khi thấy các phản ứng về nguồn cung trong dài hạn, nhưng trong ngắn hạn chúng tôi cần giải quyết vấn đề giá thuê nhà gia tăng”, Joel Dignam.
Ông cũng nói rằng cần phải hành động, đối với các khoản trợ cấp dành cho các nhà đầu tư, cũng như những khoản trợ cấp trả cho người thuê nhà.
“Chính phủ này đã thực sự tập trung vào các lựa chọn chung quanh nguồn cung và nhà ở xã hội và nhà có giá cả phải chăng, điều đó là tích cực".
"Thật không may, rõ ràng chính phủ có một chút điều cấm kỵ, khi xem xét khía cạnh cầu của các khoản trợ cấp”, Joel Dignam.
Thế nhưng các nhà phân tích như ông Peter Tulip không tin rằng, những thay đổi về cài đặt thuế, sẽ có tác động đáng kể đến giá cả, hoặc nguồn cung.
Ông cho là vấn đề chính là các luật lệ về quy hoạch, mà ông cho rằng cần phải thay đổi, để khuyến khích xây dựng nhiều hơn và tạo nên áp lực để giảm giá.
“Vì vậy đã có một số nghiên cứu của các học giả về vấn đề đó và họ ước tính rằng, việc đầu tư lỗ lã hay negative gearing kết hợp với chiết khấu lãi vốn, sẽ làm tăng giá nhà lên khoảng từ một phần trăm đến bốn phần trăm”, Peter Tulip.
Trong khi đó ông Michael Fotheringham nói rằng các quy định về quy hoạch là một chuyện, nhưng nhiều dự án xây dựng có xu hướng tập trung vào các khung giá cao hơn, nơi các nhà phát triển được bảo đảm về mức lợi nhuận tốt.
Ông cũng cho biết, khả năng xây dựng của nước Úc có phần hạn chế.
“Hiện tại, chúng ta đang xây dựng nhiều nhà với tư cách là một quốc gia và bạn biết đấy, chúng ta gặp thách thức về lực lượng lao động sẵn có để xây dựng khu dân cư, ngoài ra thách thức về nguồn cung cấp vật liệu để xây dựng nhà ở".
"Vì vậy nó không đơn giản nếu chúng ta chỉ ngừng đầu tư vào đất đai, chúng ta sẽ xây dựng tất cả nhà ở và hoàn thành trong một năm, điều đó không dễ dàng".
"Chúng ta không có năng lực lực lượng lao động, hoặc chuỗi cung ứng để đáp ứng điều đó”, Michael Fotheringham.
Theo truyền thống, những người thuê nhà bị định giá, ngoài một số khu vực xa hơn ra các vùng ngoại ô của thành phố, hoặc thậm chí các khu vực trong địa phương, nhưng giờ đây người dân địa phương ngày càng phàn nàn về việc, bị các nhà đầu tư và chủ sở hữu có đủ khả năng trả nhiều tiền hơn trong việc định giá nhà của họ.
Tiến sĩ Nicola Powell là trưởng bộ phận Nghiên cứu và Kinh tế tại Domain.
“Khi bạn nhìn vào sự thay đổi về giá trị nhận được ở một vùng địa phương, so với thành phố thủ phủ tương ứng của họ, nó đã xấu đi hơn nữa ở các thị trường khu vực địa phương của chúng tôi”, Nicola Powell.
Trong khi đó Thống Đốc Philip Lowe đã lưu ý trước Ủy ban Ước Chi của Thượng viện là, mọi người ngày càng chuyển sang các giải pháp khác.
“Trẻ em không dọn ra khỏi nhà vì tiền thuê nhà quá đắt, hoặc bạn quyết định kiếm bạn ở cùng phòng hoặc người ở cùng nhà".
"Vì vậy, đó là do cơ chế giá cả tại nơi làm việc”, Philip Lowe.
Còn Ngân hàng Dự trữ cho biết, lãi suất có thể tiếp tục tăng và giá thuê nhà cũng tăng cùng với nó.
Ông Kos Samaros nói rằng điều đó có nghĩa là, nhiều người thuê nhà và chủ sở hữu sẽ gặp khó khăn trong thời gian tới.
“Bây giờ quí vị đã có một chính sách trải 20 năm thất bại".
"Đó là một sự kiện đã rồi, mà không ai có thể đảo ngược được”, Kos Samaros.
