Có rất ít cảnh báo trước khi nỗ lực mới nhất của ông Donald Trump nhằm mở rộng quyền lực của mình với tư cách là tổng thống được công bố và xác nhận trong một cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc - Một kế hoạch đóng băng hàng nghìn tỷ đô la tiền tài trợ của chính phủ Hoa Kỳ.
Trong hơn 50 phút, thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt đã phải đối mặt với nhiều câu hỏi liên tục từ các phóng viên về quyết định đột ngột, đóng băng viện trợ của liên bang.
Tổng thống Trump thực hiện sứ mệnh
Bà cho biết hành động này là nhằm giúp tân tổng thống trở thành "người quản lý tốt tiền thuế", đúng trách nhiệm mà ông Trump được cử tri gửi gắm.
"Lý do cho việc này là để bảo đảm rằng mọi xu được chi ra không xung đột với các sắc lệnh hành pháp và hành động mà vị tổng thống này đã thực hiện. Vậy thì sự tạm dừng này có nghĩa là gì?”
“Nghĩa là không còn tài trợ cho các chương trình DEI bất hợp pháp nữa.”
“Nghĩa là không còn tài trợ cho trò lừa đảo giả danh bảo vệ môi trường mới, đã khiến người nộp thuế Hoa Kỳ thiệt hại hàng chục tỷ đô la.”
“Chương trình cũng có nghĩa là không còn tài trợ cho chủ nghĩa chuyển giới và sự thức tỉnh trong bộ máy hành chính và các cơ quan liên bang của chúng ta.”
“Không còn tài trợ cho các chính sách kỹ thuật xã hội của Thỏa thuận Xanh Mới nữa.”
“Một lần nữa, những người đang nhận được hỗ trợ cá nhân, các bạn sẽ tiếp tục nhận được điều đó," bà Leavitt nói.
Lệnh này ngay lập tức bị phản đối, mà theo đó một yêu cầu tạm dừng lệnh được một thẩm phán liên bang chấp thuận.
Hành động này được khởi xướng bởi một liên minh các nhóm vận động cho các tổ chức phi lợi nhuận, chăm sóc sức khỏe và doanh nghiệp nhỏ, những người đã nói với thẩm phán rằng việc đóng băng tài trợ sẽ là thảm họa.
Họ lập luận rằng việc đóng băng tài trợ của liên bang sẽ gây ảnh hưởng đến việc cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho cử tri và cộng đồng, bao gồm chăm sóc trẻ em, tình trạng vô gia cư, dịch vụ cho người LGBTIQ+.
Sáu tiểu bang do đảng Dân chủ lãnh đạo - bao gồm New York, California và Massachusetts - đã tuyên bố họ sẽ khởi kiện để tìm cách chặn vĩnh viễn kế hoạch của Tổng thống.
Chính sách “nguy hiểm”?
Bộ trưởng Tư pháp New York Letitia James gọi kế hoạch đóng băng ngân sách trợ cấp của ông Trump là bất hợp pháp và nguy hiểm.
"Hành động của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump là tùy tiện và thất thường. Hành động của ông vi phạm Hiến pháp, sự phân chia quyền lực.”
“Ông không tôn trọng một chính phủ bình đẳng, ông đã vượt quá thẩm quyền của mình.”
“Điều quan trọng là mọi cá nhân phải hiểu rằng những gì chúng tôi đang làm là bảo vệ nền dân chủ và pháp quyền.”
“Và một lần nữa, tất cả chúng tôi đều đã chỉ ra rằng chúng tôi sẵn sàng làm việc với chính quyền này. Nhưng khi nói đến hành vi vi phạm pháp luật rõ ràng, chúng tôi sẽ không im lặng.”
“Chúng tôi sẽ không ngồi yên và để các cá nhân xâm phạm quyền của người Mỹ," Bộ trưởng James nói.
Bản ghi nhớ từ Văn phòng Quản lý và Ngân sách Hoa Kỳ, phác thảo lệnh đóng băng, nêu rõ lệnh này có thể ảnh hưởng đến mọi thứ, từ viện trợ cho các tổ chức phi lợi nhuận, trường đại học, các khoản vay cho doanh nghiệp nhỏ và các khoản tài trợ của chính quyền tiểu bang và địa phương.
Với 3 nghìn tỷ đô la Mỹ được chi vào năm 2024 cho các chương trình hỗ trợ của liên bang, tác động lan tỏa của lệnh đóng băng đối với nguồn tài trợ có thể rất rộng.
Mặc dù bản ghi nhớ nêu rõ lệnh đóng băng sẽ không ảnh hưởng đến các chế độ phúc lợi Medicare hoặc An sinh xã hội; nhưng ít nhất 20 tiểu bang cho biết họ đã bị chặn khỏi hệ thống thanh toán cho Medicaid, một chương trình bảo hiểm y tế công dành cho người thu nhập thấp.
Bộ trưởng Tư pháp California Rob Banta cho biết vẫn còn nhiều nhầm lẫn về phạm vi kế hoạch của ông Trump - và ý nghĩa của nó đối với những người dễ bị tổn thương nhất trong cộng đồng.
"Chúng tôi sẽ không đứng nhìn khi Tổng thống cố gắng phá vỡ các chương trình quan trọng nhằm nuôi sống trẻ em, cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế cho gia đình và hỗ trợ nhà ở trong cộng đồng của chúng tôi.”
“Chúng tôi sẽ không đứng nhìn khi Tổng thống vi phạm luật pháp và vượt quá thẩm quyền của mình như đã nêu trong Hiến pháp của chúng ta, một Hiến pháp mà ông đã tuyên thệ sẽ duy trì chỉ một tuần trước.”
“Sẽ không quá đáng khi yêu cầu Tổng thống tuân thủ luật pháp và thực hiện các cam kết của chính phủ liên bang," ông Banta nói.
Chính sách có tiền lệ
Động thái cắt giảm nguồn tài trợ liên bang đã bị đặt câu hỏi rộng rãi hơn – trong đó có cả những người đặt câu hỏi: Liệu Tổng thống có quyền đơn phương thực hiện hành động như vậy hay không.
Vấn đề này đã từng nảy sinh trước đây - bao gồm cả trong chính quyền Nixon (1969 - 1974), dẫn đến việc thiết lập các giới hạn pháp lý.
Đạo luật Kiểm soát quyền tịch thu nêu rõ các rào cản đối với quyền hạn cắt giảm nguồn tài trợ của tổng thống được Quốc hội phê duyệt.
Giáo sư luật Stephen Vladeck của Đại học Georgetown cho biết kế hoạch đóng băng nguồn tài trợ là một ví dụ nữa về cách ông Donald Trump đang thử nghiệm các giới hạn của sự kiểm tra và cân bằng đối với quyền lực của tổng thống.
"Đó không phải là quyết định của ông ấy. Theo Hiến pháp, cách thức hoạt động của quyền phân bổ là thuộc về Quốc hội, không phải của tổng thống.”
“Ngay cả khi mọi người đồng tình với ý tưởng trừu tượng rằng có thể có một số chương trình mà việc bắt tổng thống phải chi số tiền mà ông ấy phản đối là không công bằng.”
“Và việc cho phép loại chương trình này tiến triển sẽ không chỉ có tác động tức thời, khắc nghiệt, có hại đến mọi tầng lớp trong xã hội, mà còn thực sự định hướng lại sự phân chia quyền lực ở đất nước này theo hướng tách khỏi cơ quan lập pháp và hướng tới cơ quan hành pháp," GS Vladeck nói.
Đồng hành cùng chúng tôi, Follow & Like Cập nhật tin tức mọi lúc mọi nơi tại
