Key Points
- Sa mga Australyano, hindi kinakailangang magbayad ng buwis sa mana.
- Ang isang tagapagpaganap ay inilalagay upang tumulong sa pagpapalakad ng mana.
- Ang pamamahagi ng mana ay mas madali kapag mayroong isang Testamento. Kung wala, maaaring makialam ang mga hukuman.
Kapag ang isang tao ay namatay, ang lahat ng iniwan niyang bagay ay naging "yumaong ari-arian." Ang kanilang mga ari-arian ay maaring ipamana sa pamilya, mga kaibigan, at mga organisasyon.
"Ang mga ari-arian ay maaring mga bagay na may komersyal na halaga tulad ng mga bahay o bank accounts, mga sasakyan, mga shares o kagamitan sa bahay, ngunit maari rin itong mga bagay na may sentimental na halaga," paliwanag ni Melissa Reynolds, Executive General Manager ng Trustee Services para sa State Trustees Victoria.
"Ang isang ari-arian ay maaring italaga sa isang tiyak na tao - ibinibigay ko ang aking sasakyan kay tao A. Maari rin itong maging isang pamana tulad ng ibinibigay ko ang halagang $10,000 sa aking kapitbahay. O ang isang ari-arian ay maaring iniwan nang pangkalahatan, halimbawa iniwan ko ang buong yaman ng aking ari-arian sa aking mga anak."
Ano ang executor o tagapagpatupad?
Ang Testamento (Will) ay naglalatag kung paano nais ng isang tao na maipamahagi ang kanilang ari-arian matapos ang kanilang pagkamatay.
Sa loob ng Testamento, isang legal na entidad, kilala bilang tagapagpaganap o executor, ang itinalaga upang maging tagapangasiwa ng yumaong ari-arian. Ang responsibilidad ng tagapagpaganap ay isagawa ang mga nais ng yumaong tao at tiyakin na natutugunan ang lahat ng mga obligasyon.
Ang isang executor ay maaaring maging isa ring benepisyaryo..
Si Florante Abad, na abogado sa Pilipinas at Australya, ay nagsasabi na sa mga kaso kung saan wala itinatalagang tagapagpaganap, maaaring kailanganing makialam ang mga hukuman.
"Ang aplikanteng iyon ay tinatawag na tagapangasiwa o tagapamahala," sabi ni Abad.
"Kaya ang executor ay ang tagapangasiwa na itinalaga sa Testamento, at ang tagapamahala ay isang tagapangasiwa na itinalaga ng Korte."
Kung ikaw ay itinalaga bilang tagapagpaganap ngunit nadarama mong hindi mo kayang pamahalaan ang mga tungkulin, maaring kang mag-awtorisa sa State Trustees na kumilos sa iyong kapakinabangan. Ang ahensiyang pamahalaan na ito ay tumutulong sa mga usaping may kinalaman sa pagtatapos ng buhay.
Ang isang tagapagpaganap o tagapamahala ay dapat makipag-ugnayan sa mga benepisyaryo at mag-apply para sa 'probate'.
Melbourne Supreme Court issued widespread Australian gagging order over political bribery allegations revealed by 'Wikileaks' today 30-July-2014 Melbourne Australia Credit: Nigel Killeen/Getty Images
Ano ang probate o court order?
Ang probate ay isang utos ng hukuman na nagpapatunay sa Will at nagpapahintulot sa tagapagpatupad na pangasiwaan ang ari-arian.
Ang Korte Suprema ay nagtatala ng mga aplikasyon para sa probate. Maaari mong tingnan ang Registry ng Probate ng Korte Suprema sa iyong lugar.
Sino ang magmamana kung walang Will o testamento?
"Kapag ang isang tao ay namatay nang walang Will, ito ay tinatawag na namamatay na 'intestate'," paliwanag ni Melissa Reynolds.
Mayroong isang formula sa bawat estado na nakasaad sa batas na nagtatakda kung sino ang dapat tumanggap ng ari-arian at sa anong porsyento.Melissa Reynolds
"Ang taong itinuturing na may pinakamalaking karapatan sa ari-arian ay maaaring magsumite ng aplikasyon para sa isang grant ng probate, o maari rin silang mag-awtorisa sa isang Pampublikong Tagapangasiwa na pamahalaan ang ari-arian."
Ang pormulang ginagamit upang ipamahagi ang mga ari-arian nang walang Testamento ay tinatawag na Succession Act.
Kahit na bawat hurisdiksyon ay nagkakaiba, karaniwan nang napupunta ang karamihan sa mga ari-arian sa nabubuhay pang kasamahan, at ang natitirang bahagi ay sa mga anak.
Kapag may asawa o de facto partner at walang mga anak, ang ari-arian ay napupunta sa kasam. Sa kawalan ng partner o mga anak, ito ay napupunta sa susunod na pinakamalapit na kamag-anak ayon sa naaangkop na Batas.
Kung walang sino man na maaaring magmana, ang ari-arian ay napupunta sa estado.
Isang nakakatandang mag-asawa na nagpupulong kasama ang isang konsultant upang talakayin ang mga dokumento sa kanilang tahanan. Credit: shapecharge/Getty Images
Ano ang aking mga obligasyon sa buwis?
Ang mga Australyano ay hindi nagbabayad ng inheritance tax, ngunit may iba pang mga obligasyon sa pananalapi.
Inilalapat ng ATO ang mga panuntunan sa pagbubuwis kung nagbebenta ka ng minanang ari-arian.
Si Akram El-Fahkri, ay isang Certified Public Accountant. Ipinaliwanag niya na "walang mga kahihinatnan ng buwis para sa namatay na ari-arian kung ito ay bahay ng tirahan ng namatay".
Mayroong Capital Gains Tax (CGT) exemption kung ang minanang residential property ay ibebenta sa loob ng dalawang taon, kaya pinakamahusay na humingi ng propesyonal na payo.
Ang mga share na na-convert sa cash ay makakaakit din ng CGT, at anumang interes sa bangko mula sa isang cash inheritance ay dapat ideklara sa iyong tax return.
Pagmamana ng ari-arian mula sa ibang bansa
May parehong two-year window period o palugit ang sinusunod para sa mga ari-arian.
"Kung ito ay ibinebenta sa loob ng dalawang taong iyon at pagkatapos ay ang pera ay dumating sa Australia, ito ay idineklara at ito ay nahuhulog sa mga panuntunan ng Australia at magiging walang buwis," sabi ni El-Fahkri.
"Ang tanging problema ay kung may mga kakaibang batas sa buwis sa bansa kung saan ito ibinebenta. Kung gayon, marahil ang transaksyon ay mahuli ng rehimen ng buwis ng bansang iyon."
Nalalapat ang mga espesyal na panuntunan ng CGT kung hindi ka residente, kaya pinakamahusay na humingi ng payo.
codicil sa isang last will and testament at irrevocable trust na nilagdaan ng isang 50 taong gulang na babae. Credit: JodiJacobson/Getty Images
Maari ko bang hamunin ang isang mana?
Kung naniniwala kang may karapatan ka sa mana ngunit hindi kasama sa Will, o walang Will, may karapatan kang hamunin ang mana sa ilalim ng Succession Act. Ito ay tinatawag na Public Family Provision Claim.
Ang Korte Suprema ay maaaring mag-iba-iba pa ng Testamento.
Gayunpaman, walang sinuman ang awtomatikong may karapatan sa isang mana. Dapat mong bigyang-katwiran ang iyong paghahabol, sabi ni Abad.
Kailangan mong patunayan ang iyong koneksyon sa pinansyal at kung paano ka nawalan dahil sa pagkamatay ng yumaong tao, at walang sapat na pamamahagi na ibinibigay sa iyo ayon sa Testamento. Wala itong matibay na patakaran, ngunit ang Kataas-taasang Hukuman ay titingnan ang mga pangyayari sa iyong hiling.Florante Abad
Isang kumplikado pagkuha sa mana, subalit maraming maaaring makatulong tulad ng mga organisasyon ilan dito ang at .
Maaari silang magbigay ang listahan ng mga abogado na maaaring marunong magsalita ng iyong wika at nagpraktis ng deceased estates.
Maari ka rin mag-access ng mga libreng gabay sa paggawa ng Testamento at pagiging tagapagpatupad sa mga website ng State Trustees para sa iyong estado o teritoryo.
