Ο επίσημος τίτλος του έργου είναι «Γαδάρου, Λύκου κι Αλουπούς Διήγησις ωραία», έγινε γνωστό όμως με τον λαϊκότερο τίτλο, Η Φυλλάδα του Γαδάρου.
«Γάδαρο»ς και «Αλουπού» είναι οι μεσαιωνικοί γλωσσικοί τύποι που χρησιμοποιούνται στο κείμενο.
«Είναι ένας έμμετρος μύθος για ζώα. Ανήκει δηλαδή στην παράδοση των μύθων του Αισώπου, με τη διαφορά ότι είναι σε στίχους και έχει πολύ μεγαλύτερη έκταση σε σύγκριση με τους σύντομους αισώπειους μύθους. Αφηγείται μια αλληγορική ιστορία σε 540 δεκαπεντασύλλαβους στίχους», μας εξήγησε ο Δρ. Άλφρεντ Βινσεντ.
Στην παρουσίασή μας ακούγονται αποσπάσματα από την δραματοποιημένη ανάγνωση αυτού ποιήματος που υπάρχει στο YouTube, στο ψηφιακό κανάλι του Δήμου Ηρακλείου, Κρήτης. Ο σύνδεσμος είναι:https://youtube/U0e0oIxIbxo]
Στα αποσπάσματα, το ρόλο του Γαδάρου τον διαβάζει ο Γιάννης Αναστασάκης, τον Λύκο υποδύεται ο Θοδωρής Θεοδωρίδης, και την Αλουπού η Σοφία Δερμιτζάκη, η οποία ανέλαβε και τη σκηνοθεσία. Η κυρία Δερμιτζάκη μας παραχώρησε συνέντευξη που ακούγεται στο δεύτεορ μέρος. Τον ρόλο του αφηγητή τον μοιράζονται και οι τρεις ηθοποιοί. Κιθάρα παίζει ο Τίτος Μίντζας.
Αλληγορικό ποίημα
«Το όνομα του συγγραφέα δεν είναι γνωστό. Με βάση όμως τη γλώσσα του έργου θεωρείται σίγουρο ότι ήταν από την Κρήτη. Η Φυλλάδα γράφτηκε πιθανώς γύρω στα 1500, και για πολλά χρόνια κυκλοφόρησε μόνο σε χειρόγραφα, μέχρι που πρωτοτυπώθηκε στη Βενετία το 1539», μας είπε ο Δρ. Βίνσεντ και πρόσθεσε:
«Ο πρωταγωνιστής στο ποίημα είναι ένας γάιδαρος, που δούλεψε χρόνια σε ένα φτωχό χωρικό, πηγαίνοντας τα προϊόντα του κήπου του αφέντη του στο παζάρι και κουβαλώντας ξύλα από το δάσος. Ο χωρικός τον κακομεταχειριζότανε και τον ξυλοκοπούσε συνεχώς. Τώρα όμως, επειδή ο γάιδαρος έχει γεράσει και δεν μπορεί να δουλέψει, τον αφήνει ελεύθερο να βοσκήσει σε ένα λιβάδι. Εκεί τον βρίσκουν τα δυο σαρκοβόρα, η Αλουπού και ο Λύκος, και αποφασίζουν να τον παρασύρουν μαζί τους, με σκοπό να τον σκοτώσουν και να τον φάνε. Ο Γάδαρος όμως δεν είναι τόσο κουτός όσο νομίζουν. Βρίσκει έναν κόλπο για να τους γλιτώσει, πληρώνοντάς τους με το ίδιο νόμισμα.
Η Φυλλάδα παραπέμπει αλληγορικά στην κοινωνία της εποχής. Ο Γάδαρος είναι ο απλός χωρικός, θύμα εκμετάλλευσης και κακομεταχείρισης. Η Αλουπού είναι η διανοούμενη που χρησιμοποιεί τις γνώσεις της για να επιβληθεί στους φτωχούς, και ο φίλος της ο Λύκος αντιπροσωπεύει τις ισχυρές ομάδες στην κοινωνία που επιβάλλονταν στους άλλους με την ωμή βία. Η όλη ιστορία μας θυμίζει τον κυρ Μέντιο στο ομώνυμο ποίημα που έγραψε ο Κώστας Βάρναλης 400 χρόνια αργότερα», επισήμανε ο Δρ. Βίνσεντ.
Αναφορικά με την θέση της «Φυλλάδας» στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας ο Δρ. Βίνσεντ μας είπε ότι «είναι ένα από τα πρώτα νεοελληνικά λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν σε έντυπες εκδόσεις».
«Αγαπήθηκε από το λαό και έγινε μπεστ-σέλλερ. Ανατυπώθηκε συχνά σε φτηνές εκδόσεις μέχρι και τον 19ο αιώνα. Παρόλο που δεν γράφτηκε για το θέατρο, έχει μια έμφυτη θεατρικότητα και πηγαίο χιούμορ. Ο απλός κόσμος έβλεπε προφανώς τον εαυτό του καθρεφτισμένο στο πρόσωπο του φτωχού ζώου που κατατροπώνει τους εχθρούς του με μόνο όπλο την εξυπνάδα του», μας είπε ο Δρ. Βίνσεντ.
Αναφορικά με τον δικό του ρόλο στο εγχείρημα της θεατρικής παρουσίασης του έργου, μας είπε: «Επειδή η Φυλλάδα δεν είναι προσιτή στο ευρύτερο κοινό, αποφασίσαμε με τη συνάδελφό μου Τασούλα Μαρκομιχελάκη του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να ετοιμάσουμε μια φιλολογική έκδοση, με κατατοπιστική εισαγωγή, σημειώσεις και γλωσσάρι. Η έκδοση δεν τελείωσε ακόμη, παραχωρήσαμε όμως το κείμενο του έργου στους ηθοποιούς για τη δραματοποιημένη παρουσίαση».
