တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤပှဲၤကျိၣ်စ့ လၢပှၤန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤအဘူးအလဲစှၤသ့ၣ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ ဒ်သိးလၢအမ့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီတခါန့ၣ်လီၤ.
တနံၤအံၤ, Rebecca Segalla မၤဝဲဒၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအဝဲအခီပနံၣ်အဂီၢ လၢအဝဲၤဒၢးအိၣ်ဖဲဆ့ၣ်ဒနံၤ နာ်သက့ ဒီတနွံညါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် အဝဲကမၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤ ဖဲဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထၢကျိၤကျဲတဘိအံၤမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲစံးလၢ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဘၣ်ဃု တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအဂုၤအဂၤတခါန့ၣ်လီၤ.
“မ့ၢ်လၢယမၤတၢ်မၤ ဖဲဝဲၤဒၢးအပူၤ တၢ်ဆၢတကီၢ်ပှဲၤပှဲၤတန့ၢ်ဘၣ် အဃိ, ယကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံက့ၤ ယတၢ်ဖံးတၢ်မၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မ့ၢ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ ကဘၣ်က့ၤမၤတၢ်ဖဲဝဲၤဒၢးအပူၤလီၤန့ၣ်, ယကဘၣ်ဟးဃုကွၢ် ကျိၤကျဲအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ဒ်အဝဲမ့ၢ် မိၢ်ပၢ် ထဲတဂၤဧိၤအသိး — အဝဲမ့ၢ်ဘၣ် လ့ၢ်လိၤ လ့ၢ်ထီၣ် လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ် အတၢ်ဆၢကတီၢ်ကလၢၤကွံာ်ဝဲ ဃုနၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲမ့ၢ်ဘၣ် လဲၤထီၣ်လဲၤလီၤဒ်အံၤ ထဲတနွံ တဘျီဧိၤဒၣ်လဲာ်န့ၣ် အစ့တိာ်ပာ်သ့ၣ်တဖၣ် ကလီၤသံးကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
“လၢတနံၤအတီၢ်ပူၤ ကလၢၤကွံာ်ဝဲဒၣ် ဒီလၣ် ၁ဝဝ — ၁၅ဝ ဘျဲၣ် ညီကဒၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ. အဃိ, ပမ့ၢ်စးထီၣ်လဲၤဆူဝဲၤဒၢး တနွံ သၢဘျီ တုၤလွံၢ်ဘျီန့ၣ်, တၢ်လၢၤဘူၣ်လၢၤစ့ကအိၣ်ထီၣ်ဝဲအါမး, လၢအမ့ၢ်စ့အပိၣ်လၢ ခဲကနံၣ်အံၤ အတအိၣ်ဒီးယၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီလၢအဘၣ်ဃး တၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ်လၢဟံၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲ တၢ်လီၤသးစၢၢ်ဆၢတခါ တုၤဝဲဒၣ်လၢ ပှၤထီဒါတၢ်ကရၢစၢဖှိၣ် အၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲလၢ အဝဲ အပဒိၣ်မ့ၢ်မၤနၢၤတၢ်ဃုထၢန့ၣ် အကမၢဝဲ ပဒိၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိခဲလၢာ် ကနုာ်လီၤမၤက့ၤတၢ်ဖဲ ဝဲးဒၢးအပူၤ လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ပှဲၤပှဲၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ အဝဲဆီတလဲအတၢ်ပာ်သးအံၤချ့သဒံးဒီး လၢခံန့ၣ် ပှၤတထီဒါတၢ်ကရၢအခိၣ် Peter Dutton အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဆှၢနုာ်လီၤသနူဒ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအကမၣ်တခါန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ခီပနံၣ်ဖးဒိၣ်တနီၤ, လၢအအိၣ်ဖဲအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ အိၣ်ဖဲထံချၢကီၢ်ချၢသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်, ဆိကမိၣ်ထီၣ်တၢ်လၢအလီၤဂာ်ဒ်အံၤ လၢအမ့ၢ် အကတြီတံာ် မ့တမ့ၢ် ဖီၣ်ဃံးဝဲဒၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ်လၢဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်ဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် အခီပနံၣ်—PwC , တဲဘၣ်ဝဲ ကီၢ်အဲကလံးဘျီၣ်ဒိၣ်လၢ ဝဲၤဒၢးပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဂ့ၢ်လိာ်လၢ ကဟဲက့ၤနုာ်လီၤမၤက့ၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဖဲဝဲၤဒၢးအပူၤ တနွံသၢသီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကစးထီၣ်ဟံးအီၤအရ့န့ၣ်လီၤ.
PwC, ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်ဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အခီပနံၣ်, People Officer အခိၣ်ဒိၣ်, Phillippa O'Connor စံးဝဲဒၣ်, တၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ကဆိကမိၣ်မၤအီၤန့ၣ်လီၤ.
“ဒ်သိး ပှၤမၤတၢ်ဖိသနူ အဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်အသိး မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်တမံၤလၢ ပကဘၣ်လူၤပိာ်ထွဲမၤထွဲအီၤ ဒီးအလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်တခီ ကဘၣ်သိၣ်အီၤသီအီၤဒီး တၢ်ဟံးဂ့ၢ်ဝီန့ၣ်လီၤ. ဒီးယဆိကမိၣ်န့ၣ် ပတူၢ်ဘၣ်အီၤလၢအမ့ၢ်, တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အရ့ဒိၣ်နီၣ်နီၣ်တခါ, မ့ၢ်လၢပှၤအါဒံအါဂၤ တလူၤပိာ်ထွဲ တၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤအံၤ ဒ်အဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါအိၣ်ဝဲအသိးအဃိန့ၣ်လီၤ.”
နာ်သက့ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်လဲလိာ်သ့ညီန့ၣ် တအိၣ်ဖျါလၢ အကလီၤမၢ်ကွံာ်ဘၣ်, ဒီးပှၤအီစထြ့လယါဖိ အါန့ၢ် သၢပူတပူန့ၣ် မၤဝဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤဖဲဟံၣ်ပူၤထီဘိန့ၣ်လီၤ.
အီစထထြ့လယါကီၢ် ကမံးတံးလၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂီၢ်—Committee for Economic Development of Australia (CEDA) စံးဝဲဒၣ်, ပှၤမၤတၢ်ဖိ လၢအဖံးတၢ်မၤတၢ်ဖဲဟံၣ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤတၢ်မၤန့ၢ်အါန့ၢ်ဒံးလၢ ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အမၤတၢ်မၤဖဲဝဲၤဒၢးအပူၤ ဘူးထီၣ်လၢ အမျးကယၤ ၂ဝ န့ၣ်လီၤ.
ကရၢအံၤ ထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ ဖဲ ခိဘံး ပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံန့ၣ်, တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လဲလိာ်သ့ညီအံၤ ဒုးအါထီၣ် တၢ်မၤလီၢ် တၢ်နုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်မၤသကိးတၢ် အါထီၣ် ၄ဆး, လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤလၢအမ့ၢ် ပှၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲတၢ်ခိၣ်သ့ၣ် သ့ၣ်တဖၣ်, ပှၤလၢအနီၣ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဂ့ၤ လၢပှဲၤဘၣ် ဒီး လၢပှၤကဲမိၢ်ပၢ်ထဲတဂၤဧိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
CEDA ကရၢ ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်လၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်အဂ့ၢ်, James Brooks စံးဝဲဒၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ မၤလဲၢ်ထီၣ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤအတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“တၢ်အိၣ်သးအိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဘၣ်ဖဲ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤဟဲအါထီၣ်, အဃိ တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ ပှၤမၤတၢ်ဖိ အကဟီၣ်ကဝီၤ လၢအဃံးဒီး တၢ်လိၣ်ဘၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိ ကျိၤကျဲအတၢ်အိၣ်ဝးတရံးအသး, နာ်သက့ တၢ်မၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဖဲဟံၣ်ပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဟ့ၣ်လီၤ ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်န့ၣ် ပပာ်တဒၢကွံာ်အီၤကီဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ပျဲအဝဲသ့ၣ်ဃုမၤန့ၢ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤအါထီၣ် လၢအဘၣ်လိာ်အသးဒီးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ.”
ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်လဲလိာ်သ့ညီသ့ၣ်တဖၣ်စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် တၢ်ထုးထီၣ်ပနံာ် တၢ်မၤကဲထီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် တၢ်မၤလီၤတံၢ်အီၤသ့ အကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ.
Gavin Shipman မ့ၢ်ဝဲ Teleperformance Australia, အကရၢခိၣ်ကျၢၢ် — ၂ န့ၣ်လီၤ.
လၢကမၤလီၤတံၢ် တၢ်မၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဖဲဟံၣ်ပူၤန့ၣ် အတဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တၢ်တ့ထုးထီၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤ ဒီး တၢ်မၤကဲထီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပှၤမၤတၢ်ဖိဒီး တၢ်မၤကစၢ် ခံခီခံကပၤလၢၤ ဃုမၤန့ၢ်ကျိၤကျဲသ့ၣ်တဖၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
“ယဆိကမိၣ် တၢ်အရ့ဒိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ကရၢကရိသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီး စဲးဖီၣ်ကဟၣ် လၢအဘၣ်ကျိၤဘၣ်ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်ဘှါရှဲကျိၤကျဲဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဆီဘၣ်တဆီန့ၣ် ကပာ်လီၤအီၤမူးမူးနီၣ်နီၣ်, ဒ်သိးကမၤလီၤတံၢ် ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် တူၢ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်မၤဖဲဟံၣ်ပူၤနာ်သက့ အိၣ်တၢ်တၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်အိၣ်စ့ၢ်ကီးဒီး အဝဲသ့ၣ် တၢ်ပာ်လီၤတၢ်ဘျၢလၢ အဝဲသ့ၣ်အနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
လၢ Ms Segalla အဂီၢ်န့ၣ်, အဝဲစံးလၢ တၢ်မၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢဟံၣ်ပူၤန့ၣ် မၤဂ့ၤထီၣ်အဝဲ အတၢ်မၤဝံၤမၤတဲာ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး အဝဲနာ်စ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်မၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢဟံၣ်ပူၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤမ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ် ပှၤအီစထြ့လယါဖိလၢအကဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤ ကအိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ.
“ယဂ့ၢ်ယကျိၤအံၤတမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤဆီတခါဘၣ်. ပိာ်မုၣ်လၢအဖံးတၢ်မၤတၢ်အိၣ်အါမးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအဖံးတၢ်မၤတၢ်အိၣ်အါမး လၢအလိၣ်ဘၣ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤ လၢအလဲလိာ်သးသ့ညီအံၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်အီၤသပှၢ်ပှၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်လဲၤမၤအါထီၣ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤဖဲဝဲၤဒၢးအပူၤန့ၣ်, ပပှၤဂ့ၢ်ဝီ ပှၤတဝၢအံၤ ကက့ၤကဒါဆူလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.”
