मुख्य बिषय
- पुरुष स्वास्थ्यको जनचेतनामा मोभेम्बर अभियान
- नेपाली पुरुषहरुमा पनि स्वास्थ्य समस्या बढ्दो
- आफ्नो ख्याल राख्न डाक्टरहरुको सुझाव
"मलाई के भएको छ र ? म स्वस्थ्य नै छु ,म ठिक छु,मलाई केही हुदैन्" भन्ने भ्रम अक्सर पुरुषहरूमा हुने गरेको स्वास्थ्यकर्मीहरू बताउँछन् ।
जबसम्म रोगले लक्षण देखाउँदैन तब सम्म चिकित्सक कहाँ जाने प्रचलन नभएका कारण पनि स्वास्थ्य समस्याले ठुलै रूप नलिएसम्म आफ्नो स्वास्थ्य आएको समस्याका बारेमा पुरुषहरू जानकार हुँदैनन् ।
तास्मेनियामा कार्यरत डाक्टर महेश ढकाल पुरुषहरूले आफ्नो स्वास्थ्यमा जोखिम लिने प्रवृत्ति बढी भएकाले आफ्नो स्वास्थ्यका बारेमा कुरा गर्ने वा चिकित्सकको मा जाने प्रचलन नभएको बताउँछन् ।
सन् २०१८ को तथ्याङ्कलाई हेर्ने हो भने अस्ट्रेलियाको लगभग आधा जनसङ्ख्या अर्थात् ४९ प्रतिशत पुरुषहरू छन् । र सामान्यतया महिलाहरूले भोग्ने स्वास्थ्य समस्या भन्दा पुरुषहरूले भोग्ने स्वास्थ्य समस्या फरक छ ।
Source: Supplied
पुरुषहरूमा उमेर नपुग्दै ज्यान गुमाउने सङ्ख्या पनि अधिक छ । सन् २०१५ को तथ्याङ्कलाई आधार मान्ने हो भने कुल रोगको ५३ प्रतिशत भार पुरुषहरूले बोकेको देखाउँछ ।
र यो पनि सुन्नुहोस्
पुरुषहरूलाई स्वास्थ्यमा ध्यान दिन डाक्टरहरूको सुझाव
फिजीसियनका रूपमा कार्यरत डाक्टर ढकाल भन्छन् “पुरुषमा आफ्नो स्वास्थ्यका बारेमा कुरा गर्ने,आवश्यकता परे औषधि लिने जस्ता बानीहरू कम छ, रक्सी, चुरोट पिउने र अन्य जोखिमका काम गर्ने बानी बढी हुन्छ, म पुरुष हु मलाई केही हुँदैन भन्ने घमन्डले गर्दा पनि समस्या सिर्जना गर्छ”
ढकाल भन्छन् मुटुरोग,फोक्सोका क्यान्सर जस्ता रोग पनि पुरुषहरूमा बढी देखिन्छ ।
दक्षिण एसियाली मुलुक बाट आएका मानिसहरूमा सबैभन्दा ठुलो समस्या डायबिटिज अर्थात् मधुमेह रोग रहेको डाक्टर ढकालको बुझाई छ । यसै गरी मुटु रोग फोक्सोको क्यान्सर जस्ता समस्याहरू पनि पुरुषहरूले भोगी रहेका हुन्छन् । यसबाहेक पुरुषहरूमा लागु पर्दाथको दुर्व्यसन,जुवाको लत र यसले सिर्जना गर्ने मानसिक रोगको समस्या पनि बढी रहेको छ ।
पुरुषमा आफ्नो स्वास्थ्यका बारेमा कुरा गर्ने,आवश्यकता परे औषधि लिने जस्ता बानीहरू कम छ, रक्सी, चुरोट पिउने र अन्य जोखिमका काम गर्ने बानी बढी हुन्छ, म पुरुष हु मलाई केही हुँदैन भन्ने घमन्डले गर्दा पनि समस्या सिर्जना गर्छ
तथ्याङ्कलाई आधार मान्ने हो भने सामान्यतया अस्ट्रेलियाका पुरुषले महिला भन्दा ५ वर्ष अघि मृत्युवरण गर्ने गर्दछन् । अस्ट्रेलियाली तथ्याङ्क विभागका अनुसार २५ देखि ४४ वर्ष उमेर समूहका पुरुषहरूमा आत्महत्या नै मृत्युको पहिलो कारण बन्ने गरेको छ ।
सामान्यतया कम उमेरका पुरुषहरूमा मानसिक स्वास्थ्य समस्या सबैभन्दा जटिल बन्दै गएको छ भने पाका उमेर समूहका पुरुषमा शारीरिक स्वास्थ्य समस्या बढी छ ।
पुरुषहरूमा आत्महत्याको दर पनि बढ्दो छ
मनोचिकित्सक अनुपम पोखरेलका अनुसार पुरुषहरूमा आत्महत्याको दर बढी देखिन्छ । लागु पर्दाथको जोखिम, जुवा जस्ता समस्याहरू महिलामा भन्दा पुरुषहरूमा बढी छ । यस बाहेक जोखिम युक्त काम गर्ने र दुर्घटनामा पनि पुरुषहरू बढी पर्छन् ।
अत्यधिक रक्सीको सेवन वा रक्सीको लत पुरुषहरूमा ठुलो मानसिक समस्याका रूपमा अगाडी आएको छ ।
Melbourne-based psychiatrist Anupam Pokharel notes that many of his patients have some level of exposure to violence. Source: SBS Nepali
”पुरुषहरूमा आत्महत्याको दर पनि बढ्दो छ” डाक्टर पोखरेल भन्छन् ।
पोखरेलका अनुसार धेरै मानसिक समस्याहरू एक अर्का सँग जेलिएका छन् ।
उनी भन्छन् “पुरुषहरूमा समयमै आफ्नो स्वास्थ्यको जाचप्रताल गर्ने र साहयता खोज्ने क्रम निकै कम छ,पुरुषहरूमा भएको घमन्डका कारण समस्यालाई सही समयमा पहिचान र निदान थाल्नु बाट रोक्नु हुदैन् र आफ्नो स्वास्थ्यमा ध्यान दिन जरुरी छ ”
नेपाली पुरुषमा देखिने स्वास्थ्य समस्या
अस्ट्रेलियामा पुरुष र महिलाको औसत आयु पनि फरक छ, पछिल्लो तथ्याङ्कलाई हेर्ने हो भने महिला औसत ८३ दशमलव ७ वर्ष बाच्छन् भने पुरुषको औसत आयु ७८ दशमलव ७ वर्ष मात्रै छ ।
पुरुषहरूमा विशेष रोग भन्दा पनि सामान्य रोग नै बढी देखिन्छ । तर पहिचान र उपचारमा ढिलाइ हुँदा समस्याहरू बढ्ने गर्दछ ।
डाक्टर महेश ढकालको बुझाइमा पुरुषहरूमा मुटु सम्बन्धी समस्याहरू बढी देखिन्छ, अव्यवस्थित जीवनशैलीका कारण हृदयघात र मुटुका रक्तनली सम्बन्धी समस्याहरू बढी छ, यसै गरी धूम्रपान र सुर्तीजन्य पर्दाथको प्रयोगका कारण फोक्सोको क्यान्सर पनि अधिक देखिन्छ ।
यसबाहेक रोकथाम गर्न सकिने आत्महत्या, जोखिम युत काममा संलग्न हुने जस्ता समस्याहरू पनि बढी छ ।
मनोचिकित्सक डाक्टर पोखरेल भन्नुहुन्छ आत्महत्या बाहेक अन्य शारीरिक समस्याहरू जस्तै मुटु सम्बन्धी समस्याहरू, लागुपर्दाथको दुर्व्यसन र जुवा लगायतका समस्याहरू पनि बढी छ । तर यस बाहेक प्रोस्टेट क्यान्सर,टेस्टीकल क्यान्सर मुटु रोग,फोक्सोका क्यान्सर, मानसिक रोग र रोकथाम गर्न सकिने जोखिम युक्त काममा सहभागी हुने जस्ता समस्या पनि बढी छ ।
के हो मोभेम्बर अभियान ?
विश्वभर नोभेम्बर महिनालाई पुरुषहरूको स्वास्थ्य सम्बन्धी जनचेतना फैलाउने उद्देश्यका साथ विभिन्न कार्यक्रमहरू गरी मनाइने गरिन्छ । सन् २००३ बाट सुरु भएको मोमेम्बर नाम दिइएको यो अभियान विशेष गरी मानसिक स्वास्थ्य, आत्महत्या रोकथाम प्रोस्टेट र टेस्टिकुलर क्यान्सर जस्ता विषयमा जानकारी दिने र सजकता अपनाउने उद्देश्यले आयोजना गरिन्छ ।
पुरुषको स्वास्थ्यलाई लिएर विश्वभर १२ सय भन्दा बढी कार्यक्रमहरू सञ्चालित भएका छन् ।
भिक्टोरियामा पनि नेपाली समुदायमा पुरुष स्वास्थ्यको जनचेतनाका लागि उद्देश्यका साथ कार्यक्रमको आयोजना गरीदैछ ।
अनलाइन मार्फत सञ्चालन हुने कार्यक्रममा पुरुषहरूमा देखिने विभिन्न मानसिक एवम् शारीरिक समस्याहरूका बारेमा जनचेतना फैलाउने उदेश्य राखिएको छ ।
नेपाली समुदायमा पुरुष स्वास्थ्यका बारेमा चेतना जगाउने उद्देश्यका साथ उक्त कार्यक्रमको आयोजना गर्न लागिएको डाक्टर अनुपम पोखरेल बताउँछन् । आउँदो नोभेम्बर ७ तारिखमा हुन लागेको कार्यक्रमले पुरुषको मानसिक स्वास्थ्य र शारीरिक स्वास्थ्यका विभिन्न आयामका बारेमा कुरा गर्ने उनले बताए ।
फिजीसियन डाक्टर महेश ढकाल पुरुष र महिलाका बिच हुने स्वास्थ्य सम्बन्धी भिन्नताका विषयमा कार्यक्रममा कुरा हुने बताउँछन् । पुरुषहरूले आफ्नो स्वास्थ्यका बारेमा ख्याल राख्न जनचेतना पुर्याउने उद्देश्यका साथ कार्यक्रम गर्न लागिएको उनले बताए ।
कार्यक्रम शनिवार ७ नोभेम्बरमा १ बजे देखि २ बजे सम्म फेसबुक लाइभ मार्फत हुने आयोजक संस्था साईनी माईन्ड अस्ट्रेलियाले जानकारी दिएको छ ।
Mens health special Program Source: Supplied
