ÖNE ÇIKANLAR
- Avustralya Seçim Komisyonu (AEC) hangi seçim bölgesinde olduğunuzu ve nerede oy vereceğinize dair bilgi verecek araçları hizmetinize sunuyor.
- Seçim günü veya öncesinde oy vermek için çok sayıda yöntem mevcut.
- Birçok dilde nasıl oy verebileceğinizi gösteren kılavuz mevcut.
- AEC’nin oy verirken yardımcı olabilecek telefondan çevirmen hizmeti de bulunuyor.
Avustralya’da seçim sistemini yöneten bağımsız bir kuruluş bulunmakta. Avustralya Seçim Komisyonu (The Australian Electoral Commission - AEC) oy verebilecek tüm seçmenlerin ülkeyi yönetecek federal hükümeti seçmek için gerekli oyu kullanabilmesini sağlamakla görevli.
Seçim bölgeniz neresi?
Avustralya’da 150 ayrı seçim bölgesi var. AEC size hangi bölgeye dahil olduğunuza dair bilgi verecek araçları size sunuyor. Hangi bölgede olduğunuz öğrenmek için adresini ziyaret edebilirsiniz.
13 23 26 numaralı hattan da aynı bilgiye ulaşabilirsiniz. Veya Türkçe olarak ulaşabilirsiniz.
Seçim sandığınız nerede?
AEC okullarda, toplum merkezlerinde, kilise ve diğer binalarda binlerce kontrol ediyor.
AEC sözcüsü Jess Lilley açıklıyor.
“Yaşadığınız mahalle ve posta kodunu girdiğinizde nerede oy vereceğinizi ve adayların kim olduğunu gösteren bir araç var” diyor. Oy vermenin en kolay yolu seçim gününde yerel seçim sandığınıza gidip oy vermek. Seçimler Cumartesi yapılıyor.
Hastane, hapishane ve yaşlı veya engelli bakım merkezlerini ziyaret eden mobil seçim ekipleri de var.
Melbourne’un Werribee bölgesinde erken oy verme sandığını gösteren işaret. Source: AAP / DIEGO FEDELE/AAPIMAGE
Kendi dilinizde oy vermek
Seçim sandıklarında ve AEC internet sitesinde oy verme kılavuzları bulunuyor. Yardıma ihtiyacınız varsa size eşlik edecek birine de izin veriliyor. Kendi dilinizde oy vermek için bir de var.
Alternatif oy verme yöntemleri
Seçim gününden önceki haftalarda erken oy verme merkezleri açılır. İnternetten veya AEC ofislerini giderek isteyebilirsiniz.
Seçim gününün açıklanmasından sonraki haftalarda AEC’nin çeşitli hizmetleri devreye girecek.
18 Mayıs 2019’da Sydney’de bir seçim sandığında köpek oy veren sahibini bekliyor. Credit: Bloomberg/Bloomberg via Getty Images
Eyalet veya ülke dışından oy vermek
Seçim günü eyalet dışında olacaksanız postayla oy verme yöntemini seçebilirsiniz. Veya eyaletler arası seçim merkezlerini ziyaret edebilirsiniz.
Yurt dışındaki bazı Avustralya Yüksek Komisyonları’nda da seçim sandıkları bulunuyor.
Sandık çevresinde bilgi kirliliği
Seçim günü siyasi partiler ve bağımsız adaylar sandık çevrelerinde broşürler dağıtıp seçmenleri bilgilendirmeye çalışır.
Seçim analisti William Bowe “Seçim günü partiler nasıl oy vereceğinizi gösteren kılavuzlar dağıtır. Kılavuzu harfiyen takip etmenize gerek yok. Bunlar sadece birer tavsiye. İstediğiniz gibi oy verebilirsiniz” diyor.
Oy verme süreci
Size bir yeşil bir de beyaz oy pusulası verilir.
Yeşil Pusula
Yeşil oy pusulası seçim bölgenizden kimin Federal Temsilciler Meclisi’ne gideceğini belirliyor. Temsilciler Meclisi’nde tüm seçim bölgelerini temsil eden 150 sandalye mevcut.
Bowe seçmenlerin genelde başbakanı seçmek için sandığa gittiğini ancak sürecin öyle işlemediğini söylüyor. “Doğrudan ulusal lidere oy vermiyorsunuz. Mecliste en fazla sandalye kazanan partinin lideri başbakan olur” diyor.
Temsilciler Meclisi’nde en fazla sandalyeyi kazanan parti federal hükümeti kurar.
Yeşil pusulada desteklediğiniz adayın yayına “1” yazıyorsunuz. Sonra ikinci favori adayınızın yanına “2” yazıyorsunuz ve tüm kutucuklar dolana kadar sırayla numaralıyorsunuz.
Beyaz Pusula
Beyaz oy pusulası Senato’daki 76 sandalye için kullanılıyor. Eyalet veya bölgenizden senatörü bu pusulayla seçiyorsunuz.
Senatör seçmek biraz farklı. Bowe eyaletinizdeki tüm adayların ismini içeren beyaz oy pusulasının abartılı görünebildiğini söylüyor.
“Aslında oy vermek son derece kolay. Beyaz pusulayı iki türlü kullanabilirsiniz. Çizginin üstünde ve altında kutucuklar var. Çizginin üstünde her parti için bir kutucuk var. En çabuk ve kolayı, tercihinize göre altı partiyi birden altıya doğru numaralamak. Hangi adayı destekleyeceğiniz sizin için önemliyse, çizginin altında tercihinize göre en az 12 kutucuğu işaretlemeniz gerekiyor.
Numaralamak “tercihli oy sistemi”nin bir parçası. Amaç verdiğiniz oyun etkili bir şekilde sayılması.
“Eğer birinci sırada desteklediğiniz aday sayımda hemen elenirse, pusulanızdaki ikincil adayınız devreye girer. Bu süreç kazanan adaya kadar ilerler” diyor AEC sözcüsü Evan Ekin-Smyth.
Melbourne’un Collingwood bölgesinde bir oy kutusu. Credit: CON CHRONIS/AAPIMAGE
Geçersiz oy
Oy kılavuzunu harfiyen uygulamanız çok önemli. Pusulaların doğru bir şekilde doldurulmaması durumunda oyunuz geçersiz olur ve seçim sonucunu etkilemez.
Oy kullanmazsam ne olur?
Avustralya’da oy kullanmak zorunlu. Geçerli bir nedeniniz olup olmadığını AEC değerlendirir. Örneğin, yurt dışında olan her Avustralya vatandaşının oy veremeyeceği bariz bir gerçek.
Oy vermeyen kayıtlı bir seçmene uyarı notu (non-voter notice) gönderilir. Ekin-Smyth. “Oy vermemek için geçerli bir nedeniniz varsa sorun yok. Bize haber vermeniz yeterli. Aksi halde 20 dolarlık para cezası var. Herhangi bir eylemde bulunmazsanız, konu mahkemeye intikal edebilir. O zaman 170 dolar artı mahkeme masrafını ödemeniz gerekir” diyor.
Aslında en büyük ceza, ülkeyi ve kendi geleceğinizi etkileyecek bir süreçte karar verme hakkınızı kullanamamak.
AEC bilgi kirliliği kaydı
AEC bağımsız bir kurum ve seçim süreci son derece heyecanlı geçen bir süreç. AEC seçim sürecini bilgi kirliliği, yalan ve yanlış verilere karşı korumak için sayfasını açtı.
Oy verme süreci ile ilgili daha fazla bilgi için 13 23 26 numaralı hattı arayabilir veya sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Bu podcast ve makale 2022 hazırlandı ve 2025 için güncellendi.
FEDERAL SEÇİMLER
Federal seçimler 3 Mayıs'ta
Avustralya’da yeni bir hayata başlamak için Merhaba Avustralya podcastını takip edin.
Yerleşim süreci hakkında aklınıza iyi bir konu gelirse lütfen bize e-posta ile ulaşın:
