Đối với phần lớn người dân, ‘khủng hoảng nhà ở’ đồng nghĩa với việc tiền vay mua nhà tăng tại các thành phố lớn và phải rất chật vật để mua được căn nhà đầu tiên.
Nhưng đối với nhiều người khác, khủng hoảng nhà ở còn mang nhiều ý nghĩa hơn.
Nhiều người thậm chí còn không thể trả nổi tiền thuê và thậm chí không kiếm được chỗ để ở.
Keith Jacobs, một giáo sư tại đại học Tasmania, đang tiến hành một cuộc điều tra về những điểm mấu chốt trong vấn đề nhà ở tại Úc.
“Có rất nhiều người không đủ khả năng thuê được một ngôi nhà tốt. Dường như chỉ người giàu mới có khả năng mua nhà hoặc sống trong những ngôi nhà thuê tốt. Còn những người thu nhập thấp hoặc những người sống dựa vào trợ cấp xã hội hoặc Centrelink thì thực sự là rất vất vả để tìm được chỗ ở.”
Đối với những người tị nạn, trong lần đầu tiên định cư ở Úc, họ được một chương trình gia cư của chính phủ giúp đỡ trong việc tìm kiếm nhà ở và trợ giúp trả tiền thuê nhà.
Sự trợ giúp được cung nhằm bổ sung cho chương trình dịch vụ định cư theo diện nhân đạo của chính phủ liên bang, , gọi tắt là là HSS.
Ngoài ra còn những cơ quan cung cấp dịch vụ như , gọi tắt là SSI ở NSW thực hiện chương trình cung cấp dịch vụ giúp ích những người tị nạn rất nhiều ngay trong ngày đầu tiên.
Theo đó, những người tỵ nạn và những người mới đến theo diện nhân đạo đều đủ điều kiện được cấp nhà ở ngắn hạn khi vừa đến Úc. Họ được mướn nhà miễn phí trong vòng 4 tuần lễ, trong khi liên hệ với các dịch vụ khác và bắt đầu nhận tiền trợ cấp.
Một khi hợp đồng kết thúc, người mới đến phải tìm kiếm một chỗ để sinh sống trong thị trường cho mướn nhà tư nhân.
Tuy nhiên, họ thường phải chịu nhiều thiệt thòi, vì có lợi tức thấp, không có tiền sử trong việc mướn nhà và gặp rào cản ngôn ngữ.
Tìm đâu ra tiền để trả tiền mướn nhà theo mức giá của tư nhân là một vấn đề rất lớn.
Giải pháp nhà chính phủ là một trong số những giải pháp cho đối tượng thu nhập thấp.
"Hiện nay, chỉ có những người trong hoàn cảnh rất khó khăn, một là người rất già, hoặc bị tàn tật nặng, hoặc những người thất nghiệp phải nuôi con thì mới được cấp chỗ ở trong nhà chính phủ,” Keith Jacobs.
Loại hình nhà này do Chính phủ cung cấp, hỗ trợ những người có thu nhập thấp, những người không có khả năng mua nhà hoặc những người gặp những vấn đề trong việc thuê mướn.
Người thuê nhà chính phủ vẫn phải trả tiền thuê, nhưng được điều chỉnh để số tiền này không vượt quá 25% thu nhập của họ.
Loại hình này ưu tiên cho những người có nhu cầu nhất, chẳng hạn người bị tàn tật hoặc người bị bạo hành gia đình hoặc những người vô gia cư.
Họ có thể nộp đơn xin được thuê nhà thông qua chính quyền nhà đất tại tiểu bang họ sinh sống.
Tuy nhiên ông Keith Jacobs cho hay, do thiếu nguồn vốn rót từ Chính phủ, hiện loại hình nhà kiểu này đang không đủ cung cấp.
“Tính thính hợp của nhà chính phủ thường được quyết định bởi các nhà chức trách về nhà đất của các tiểu bang và họ đưa ra quyết định dựa trên nhu cầu. Và do có sự thiếu hụt nhà chính phủ tại các thành phố lớn, nên các nhà chức trách về nhà ở tại tiểu bang đang thực sự gặp khó khăn trong việc phân chia nhà ở cho những người thực sự cần.
“Cho nên hiện nay, chỉ có những người trong hoàn cảnh rất khó khăn, một là người rất già, hoặc bị tàn tật nặng, hoặc những người thất nghiệp phải nuôi con thì mới được cấp chỗ ở trong nhà chính phủ.”
Hiện trên toàn nước Úc có hơn 100 ngàn người không có nhà và khoảng 160 ngàn hộ gia đình đang nằm trong danh sách chờ nhà chính phủ.
Tùy vào từng tiểu bang, những người trong danh sách này có thể phải chờ từ vài tháng đến vài năm.
Nhiều người phải nhờ đến sự giúp đỡ của các tổ chức cộng đồng.
Người tỵ nạn và những người đến Úc theo diện nhân đạo cũng phải đối đầu với tình trạng khó khăn về tài chánh, trong khi phải trông cậy hoàn toàn vào tiền trợ cấp của Centrelink.
Quản đốc Dịch vụ Khách hàng của Trung tâm Tài nguyên Di dân ở Liverpool (LMRC), Olivia Nguy cho hay hầu những hết khách hàng của họ đang trông cậy vào tiền trợ cấp của Centrelink để sống, và họ phải chi ra trên 50% tổng số lợi tức của họ chỉ cho tiền thuê nhà.
“Điều tốt nhất mà chúng tôi có thể làm để hỗ trợ cho khách hàng của chúng tôi là đoan chắc họ hiểu rõ đâu là trách nhiệm của họ, nhờ đó họ chứng tỏ cho thấy là họ có thể bảo quản đúng mức căn nhà và là người thuê nhà tốt, để rồi trong tương lai, họ sẽ có nhiều cơ may tìm được những căn nhà mướn mà họ có quyền được nhận,” Olivia Nguy.
Bà Olivia Nguy giải thích lý do tại sao Trung tâm Tài nguyên Di dân ở Liverpool thường phải cung cấp các khoản cứu trợ khẩn cấp.
“Có khá nhiều khách hàng của chúng tôi là người Iraq. Một trong những khách hàng đó nhận được một số hoá đơn lớn. Họ ở trong một căn nhà phụ granny flat và phải trả tiền mướn cho cả ngôi nhà chính và cả granny flat.
“Điều không rõ là tại sao chi phí điện nước lại cao đến như thế, vì tính luôn chi phí cho cả ngôi nhà chính.
“Nhờ vào sự trợ giúp của chúng tôi và của cơ quan Energy and Water Ombudsman, mà người khách hàng này, chỉ phải trả phần chi phí cho những tiện nghi mà bà sử dụng.”
Bà nói các trung tâm cung cấp dịch vụ hỗ trợ như Trung tâm Tài nguyên Di dân ở Liverpool đóng một vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ tiến trình thuê nhà.
“Điều tốt nhất mà chúng tôi có thể làm để hỗ trợ cho khách hàng của chúng tôi là đoan chắc họ hiểu rõ đâu là trách nhiệm của họ, nhờ đó họ chứng tỏ cho thấy là họ có thể bảo quản đúng mức căn nhà và là người thuê nhà tốt, để rồi trong tương lai, họ sẽ có nhiều cơ may tìm được những căn nhà mướn mà họ có quyền được nhận.”
Ở Victoria, mỗi năm cơ quan , trợ giúp cho trên 40.000 người bằng việc cung ứng những dịch vụ định cư cho người tỵ nạn và những di dân mới đến.
Cơ quan này cung cấp một khóa huấn luyện và hướng dẫn về quyền hạn cũng như trách nhiệm của người thuê nhà và một chương trình hướng nghiệp bằng nhiều ngôn ngữ, kể cả tiếng Amharic, Nepal, Pashto và Urdu.
Các nhân viên về nhà cũng được chỉ định phụ trách mỗi khách hàng nhằm giúp cho họ tìm kiếm nhà ở thích hợp.
Họ trợ giúp trong việc đóng tiền đặt cọc, viết thư hỗ trợ, soạn thảo thoả thuận mướn nhà và những vấn đề khác.
Trưởng nhóm Joseph Youhana từ Cơ quan Dịch vụ Định cư Nhà ở AMES, hiểu rất rõ thế nào nhu cầu nhà ở của một di dân mới tới.
“Tôi là người Iraq đến Úc vào năm 2006 theo diện nhân đạo, do Cao Uỷ Tỵ Nạn Liên Hiệp Quốc hỗ trợ. Tôi đang ở nước láng giềng Syria vào lúc bấy giờ, sau khi chạy trốn chiến tranh từ Iraq, và tôi được nhận vào Úc cùng với gia đình trong năm 2006.
“Khi đến phi trường, chúng tôi được dân chúng chào đón, tôi muốn nói là chính những người cung cấp nơi định cư lại chào đón chúng tôi, chúng tôi không biết điều đó có nghĩa là gì.”
“Chúng tôi cũng biết rằng nhiều khu nhà chính phủ, ở Sydney chẳng hạn, nằm cách rất xa những khu vực có văn phòng hay nhà xưởng, và điều đó lại càng làm cho cuộc sống của những người dân này khó khăn hơn,” Keith Jacobs.
Ông Joseph và gia đình đã ở cùng với gia đình người dì cho tới khi họ chuyển đến ngôi nhà mới.
“Chúng tôi sống trong một khu vực tràn ngập chủ nghĩa đa văn hoá và các cộng đồng khác biệt về văn hoá và ngôn ngữ, vốn là di sản thừa hưởng của khu vực miền bắc Melbourne từ thập niên 70 và 80.
“Là chuyện thường ngày khi thấy rất nhiều người đến từ những nguồn gốc khác nhau vì đây là một vùng có giá nhà phải chăng.”
Ông cho hay mướn được một căn nhà ở đâu đó gần thành phố vẫn là một thách thức.
“Ở Victoria hiện thiếu những căn nhà bán giá phải chăng. Hầu hết các cộng đồng có nguồn gốc văn hoá và ngôn ngữ khác biệt đều tập trung ở những khu vực mới thành lập.
“Ở các vùng miền tây, chúng tôi vẫn còn may mắn có được những khu vực như Werribee và chung quanh với giá nhà phải chăng, chúng tôi cũng may mắn có được những khu vực như Broadmeadows và vùng bao quanh các vùng miền bắc Melbourne, vẫn còn nằm trong giới hạn tài chánh của khách hàng.”
Còn ông Keith Jacobs giải thích tình hình nói trên cũng áp dụng cho loại hình nhà chính phủ.
Trong khi có một số nhà chính phủ khá gần khu vực trung tâm ở Sydney và Melbourne, còn lại hều hết đều được xây dựng ở những vùng ngoại ô xa nơi có các cơ hội việc làm.
“Hầu hết những người muốn có nhà chính phủ thì thường đang sinh sống tại các vùng mà họ có thể sử dụng các dịch vụ xã hội và có cơ hội việc làm. Tuy nhiên không may là nhiều khu nhà chính phủ lại thường được xây dựng ở vùng ngoại ô do chi phí xây dựng sẽ rẻ hơn là xây trong thành phố lớn.
“Chúng tôi cũng biết rằng nhiều khu nhà chính phủ, ở Sydney chẳng hạn, nằm cách rất xa những khu vực có văn phòng hay nhà xưởng, và điều đó lại càng làm cho cuộc sống của những người dân này khó khăn hơn.”
Nhiều người dân Úc có thể tìm đến sự hỗ trợ của gia đình và bạn bè, nhưng những người mới đến thường không có những mối quan hệ tại Úc, họ phải đối mặt với khả năng bị cô lập trong một cộng đồng mới.
Joseph Youhana cho rằng sự hỗ trợ của cộng đồng là điều cần thiết trên chặng đưòng định cư.
“Tôi tin rằng những cộng đồng đã định cư từ trước ở Úc, phải đóng một vai trò trong ban quản trị, nhằm vận động cho chương trình kiến tạo một cuộc hành trình thật tốt đẹp cho những người đến sau.
“Giúp người mới đến có được thành công, như những người khác từng đạt được.”
Điều quan trọng là hiểu được ý nghĩa của nhà ở với giá phải chăng, khả năng và phương cách tiếp cận nhà ở tại Úc.
“Tôi sẽ khuyến khích cộng đồng hãy gởi cho các cộng đồng mới tới một thông điệp chính xác rằng, không giống như ở quê nhà, mướn được một căn nhà ở Úc không phải là điều đễ dàng.
“Bất cứ ai mới đến Úc cũng đều đi qua một chặn đường dài trước khi tìm được một nơi trú ẩn.”
Khi xét đến thị trường thuê nhà tại Úc, ông Keith Jacobs nói ông mong muốn có thêm đầu tư vào loại hình nhà chính phủ để mang lại cơ hội về nhà ở cho mọi người.
“Qúy vị sẽ không bị chủ nhà trục xuất hay đuổi ra khỏi nhà nếu như quý vị sống trong khu nhà chính phủ, vì thế quý vị có cơ hội tạo ra những điều kiện sống tốt hơn cho chính bản thân quý vị và gia đình.
“Điều tôi thực sự muốn nói ở đây là loại hình nhà chính phủ cung cấp một giải pháp an toàn cho những người đang trong tình trạng khó khăn. Và nếu chính phủ bỏ loại hình nhà ở này hoặc không cung cấp nhà nghĩa là chính phủ đã đẩy người dân vào tình cảnh một cuộc sống khó khăn và đầy nguy hiểm, khiến họ trở nên khó khăn hơn trong chuyện tìm việc, đôi khi có thể dẫn đến trầm cảm, áp lực và ảnh hưởng đến sức khỏe.”
Theo số liệu của Viện Sức khỏe và Phúc lợi Úc năm 2014, có khoảng 317 ngàn nhà chính phủ tại Úc.
Để nộp đơn xin thuê nhà chính phủ, hãy liên lạc với cơ quan nhà ở tiểu bang của quý vị.
Các trợ giúp trong việc tìm nhà
Trung tâm Tài nguyên Di dân ở Liverpool http://lmrc.org.au/
Cơ quan AMES Australia, khách hàng được trợ giúp trong việc tìm kiếm và có được nhà ở lâu dài trong tiểu bang Victoria.
Các viên chức đặc trách mỗi trường hợp riêng biệt làm việc sát cánh với khách hàng, thực hiện những buổi xét định mặt đối mặt và các cuộc viếng thăm tư gia ở NSWCơ quan đa ngôn ngữ LMRC cung ứng những tài nguyên khác biệt bằng nhiều ngôn ngữ
Và chương trình HSS được các cơ sở cung cấp dịch vụ tiến hành ở 23 khu vực trên khắp nước Úc.
