Khi các đám cháy rừng tiếp tục bùng phát ở hai công viên quốc gia ở phía tây Victoria, người ta lại lo sợ về tính mạng và tài sản trong những ngày tới.
Tiến sĩ Tamasin Ramsay nằm trong số những người có nhà bị đe dọa - nhưng bà lo lắng hơn về khu rừng và động vật đang bị đe dọa ở gần đó.
"Đôi khi, cách chúng ta nói về cháy rừng, như bạn cũng biết, chúng ta nhắc đến số lượng nhà cửa và sinh mạng đã mất, kiểu chúng ta sẽ ồ lên anh chị biết không, có ba ngôi nhà bị thiêu rụi trong vụ cháy này. Tất cả chúng sinh đều có nhà. Con người chúng ta có nhà cửa, và các loài khác cũng có nhà cửa của chúng. Chúng ta có cuộc sống của chúng ta, và các loài vật cũng có cuộc sống của chúng. Vì vậy, nói rằng không có sinh mạng nào bị mất là không đúng. Có hàng ngàn sinh mạng đã mất, bạn biết đấy, như thằn lằn, rắn, chim, ong, dơi, kangaroo, wallaby."
Tiến sĩ Ramsay sống trên một khu đất liền kề với Công viên quốc gia Grampians Gariwerd, nơi các đám cháy rừng đã thiêu rụi một diện tích lớn hơn cả Singapore trong vài tuần gần đây.
Khu đất của bà cũng là nơi có Khu bảo tồn động vật hoang dã Wildwood, do người bạn Pam Turner của bà điều hành, người tiếp nhận những sinh vật bị thương từ các vùng xung quanh.
Tiến sĩ Ramsay cho biết động vật bị thương do cháy rừng đã bắt đầu đưa vào.
"Một số đã phải bị an tử vì chân của chúng thực sự là mô chết nóng trắng. Chúng không thể sống sót."
Người ta dự đoán sắp tới số lượng các thú bị thương do cháy rừng sẽ tràn ngập khu bảo tồn này.
"Chúng tôi đã đi đến bãi đất có đám cháy đi qua, đất tư nhân, tất nhiên là với sự cho phép, và nhìn thấy rất nhiều động vật vừa mới chết, vì sức nóng, con người trong nhiệt độ đó cũng chết chứ đừng nói gì súc vật."
Các chuyên gia lo ngại về tác động của cháy rừng đối với đa dạng sinh học, khi mà hai công viên quốc gia đang cháy cùng một lúc trong khu vực.
Michael Clarke là Giáo sư danh dự về Động vật học tại Đại học La Trobe, chuyên về tác động của cháy rừng đối với động vật chia sẻ.
"Little Desert là một nơi rất đặc biệt. Đây là một vùng heathland còn sót lại, bao gồm thảm thực vật thấp, nhiều loài cây cho mật hoa và hệ thực vật vô cùng đa dạng. Tuy nhiên, vì địa hình thấp, với các cồn cát và trũng đất gợn sóng liên tục, thỉnh thoảng bị cắt ngang bởi những khu rừng mallee – tức là những cây bạch đàn thấp nên nó không thu hút lắm. Điều này tạo nên sự tương phản rõ rệt với Grampians, nơi có những dãy núi gồ ghề, đá lởm chởm, địa hình dốc đứng, hệ thực vật lại vô cùng đa dạng, kết hợp giữa các vùng heathland và rừng bạch đàn."
Hơn một nửa diện tích đất ở cả hai công viên quốc gia - 150.000 ha - đã bị đốt cháy, tính ra là một khu vực lớn hơn gấp đôi diện tích của Singapore.
Giáo sư Clarke cho biết đó là mối đe dọa lớn đối với động vật hoang dã.
"Chúng có ý nghĩa to lớn về mặt cảnh quan. Chúng ta không còn bao nhiêu thảm thực vật chưa nguyên sinh được khai phá ở tiểu bang này nữa do người da trắng định cư. Và hai công viên quốc gia này có tầm quan trọng to lớn của địa hình đất đai tiểu bang."
Giáo sư Clarke nói rằng công viên là nhà của một loạt các loài động vật đang bị đe dọa bởi cháy rừng.
"Tại Little Desert, đang có những lo ngại thực sự về một số loài chim, như giống chim mallee biểu tượng, đây là loài chim mà con đực ấp trứng dưới lòng đất, một trong những thành trì của nó là một sa mạc nhỏ. Một loài chim nhỏ khác, thornbil là chim có màu nâu cam, mỏ mảnh, một trong những loài bị đe dọa ở khu vực đó của thế giới, rồi loài bướm, một loài bướm xanh lớn và một số loài bò sát, một loài rắn đặc biệt được gọi là bardick và thằn lằn Rosenberg, tất cả đều là những loài dễ bị tổn thương hoặc bị đe dọa trong Little Desert."
Công viên quốc gia Gariwerd cũng là nơi sinh sống của khoảng 50 loài bị đe dọa.
Một trong số đó là loài wallaby đuôi chổi, mà công viên quốc gia Gariwerd là một trong những thành trì cuối cùng của chúng, nơi chúng được tái du nhập vào năm 2008.
Sở Năng lượng, Môi trường và Hành động vì Khí hậu của Victoria đang thả khoai lang, cà rốt và cỏ khô từ trên không để giúp cung cấp thêm thức ăn cho những loài sống sót đang cố gắng chạy trốn đám cháy rừng.
Chúng có thể cần sự hỗ trợ.
Một nhà vận động bảo vệ thiên nhiên của Quỹ Bảo tồn Úc, Darcie Carruthers, giải thích rằng công viên đã bị tàn phá bởi nhiều vụ cháy trong những năm gần đây.
"Các dãy núi Grampians đã phải hứng chịu các vụ cháy rừng lớn vào năm 2006, một lần khác vào năm 2013 và giờ đây, chưa đầy một thập kỷ sau, chúng lại bốc cháy."
Mặc dù cây cối nơi đây rất thích nghi với việc cháy rừng, nhưng Giáo sư Clarke giải thích rằng cần có thời gian để phục hồi.
"Cách chúng ta nghĩ về điều này, chẳng hạn như ở tiểu bang Victoria là xem xét những loài thực vật mà chúng ta nghĩ rằng nó đã tiến hóa để đối phó với cháy rừng. Ví vụ như banksia chẳng hạn, nó có thể mất đến 15 năm để đạt đến tuổi trưởng thành có thể ra hoa và sinh hạt, có thể tự thay thế. Nếu chúng ta có các đám cháy với tần suất dưới 15 năm, thì nó sẽ không đạt đến độ trưởng thành để có thể tự thay thế và như vậy nó có thể bị tuyệt chủng tại địa phương."
Ông nói rằng khi biến đổi khí hậu thúc đẩy các đám cháy lớn hơn, thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn, cháy rừng sẽ trở nên không thể kiểm soát được.
"Những gì chúng tôi chứng kiến ở Little Desert là một đám cháy lan rộng khoảng 40 km chỉ trong một đêm. Đó là một trận cháy rừng khổng lồ. Và vì chúng ta đã phát quang quá nhiều ở Victoria, nên ngay cả khi những trận cháy kiểu này từng là một phần tự nhiên của cảnh quan trước khi có người định cư, thì bây giờ, khi các vườn quốc gia của chúng ta gần như trở thành những hòn đảo biệt lập, nguy cơ những đám cháy lớn như vậy thiêu rụi gần như toàn bộ khu vực là rất cao. Điều đó thực sự là một thay đổi lớn đối với hệ động vật hoang dã."
Trong cảnh quan của những hòn đảo xanh co cụm này, động vật hoang dã khó thoát khỏi đám cháy hơn và nếu chúng thoát được thì cũng sẽ có ít thức ăn hơn .
Chưa hết, như Giáo sư Clarke cho biết những loài động vật hoang dã như cáo và mèo thường đi theo mặt trước đám cháy để bắt những con vật cố gắng chạy thoát khỏi đám chay hay những con sống sót.
Những con vật sống sót khác có thể sẽ ở lại với Tiến sĩ Tamasin Ramsay và người cha 87 tuổi của cô, cùng người chăm sóc động vật hoang dã Pam.
Khi đám cháy đe dọa tài sản và nơi trú ẩn động vật hoang dã vào tháng trước, họ đã quyết định ở lại - với hệ thống phun nước làm ướt ngôi nhà, co ro trong phòng khách chật kín 20 chú chuột túi.
Tiến sĩ Ramsay cũng đã ra tuyến đầu chữa cháy với tư cách là một tình nguyện viên, vì vậy bà biết những rủi ro ... đang gia tăng trở lại.
Người ta lo ngại rằng hai mặt đám cháy lớn sẽ hợp nhất lại ở Grampians khi nhiệt độ dự kiến sẽ đạt tới 37 độ vào cuối tuần này.
Lần này, Pam đã sơ tán cùng với các loài động vật tại nơi trú ẩn động vật hoang dã Wildwood, nhưng Tamasin sẽ ở lại với ba của bà.
Bà nói rằng họ đã chuẩn bị nhiều nhất có thể và đã liên lạc với những người lính cứu hỏa đang làm việc gần đó.
"Chúng tôi sẽ không bị kẹt ở đó một mình. Và chúng tôi cũng có một nơi trú ẩn cuối cùng. Chúng tôi có một hầm ngầm, không phải ngay dưới ngôi nhà, và chúng tôicũng có chăn len. Và vì vậy, chúng tôi có một nơi trú ẩn cuối cùng nếu phải cần đến. Chúng tôi không nghĩ rằng nó sẽ cần đến nó, nhưng nếu mọi thứ thay đổi, nếu điều kiện thay đổi, thì chúng tôi cũng phải phản ứng với điều đó. Kế hoạch của chúng tôi là Rob, tức bố tôi và tôi sẽ ở lại và bảo vệ nơi này."
Bà đã chia sẻ nhà cảu mình với các loài động vật để chúng có chổ tị nạn khi không còn nơi nào khác có thể trú ẩn.
Đồng hành cùng chúng tôi tại và cập nhật tin tức ở Nghe SBS Tiếng Việt trên ứng dụng miễn phí SBS Audio, tải về từ hay
