شقایق دو روز پس از رهایی‌اش از بازداشتگاه مهاجرت ویلاوود سیدنی، گرفتار بلایی شد که در طول چهارونیم سال عمرش در بازداشتگاه‌های برون‌مرزی آسترالیا در جزیره کریسمس و نارو از آن خودداری کرده بود؛ مصرف داروی ضدافسردگی.
این پناهنده ٣٣ ساله به اس‌بی‌اس نیوز گفت: «من خیلی افسرده بودم، زیاد گریه می‌کنم. وقتی [از ویلاوود] بیرون آمدم، احساس کردم به چیزی نیاز دارم».
این پناهنده ایرانی که در آخر ماه جون ٢٠۱٧ به خاطر درمان از نارو به سیدنی منتقل شد و هنوز در این شهر به سر می‌برد، با وجود رضایت از خدمات درمانی می‌گوید در بازداشتگاه ویلاوود با او همانند یک جنایت‌کار رفتار شده است.
سرنوشت میدی‌وک
شقایق پس از انتقال و درمان در آسترالیا، ویزه موقت دریافت کرده است. Source: SBS News
در پی تلاش حکومت بر لغو قانون جنجالی انتقال درمانی (میدی‌وک) که در فبروری تصویب شد، انتظار می‌رود مجلس سنا اواخر هفته این قانون را به رأی بگذارد.
قانون میدی‌وک که از سوی مدافعان حقوق پناهندگان «نجات‌بخش» و از طرف حکومت تهدید به امنیت مرزی معرفی شده، به داکتران صلاحیت بیشتر تصمیم‌گیری در مورد انتقال پناهندگان از بازداشتگاه‌های برون‌مرزی به آسترالیا داد.
در حال حاضر سرنوشت این قانون به دست جکی لمبی، سناتور تاسمانیایی است که حکومت با استدلال تضعیف امنیت ملی تمام تلاش خود برای جلب حمایت او برای لغو این قانون را کرده است.
پیتر داتون، وزیر امور داخله باری پناهندگان و پناهجویان را متهم به بهره‌گیری از قانون میدی‌وک برای ورود به آسترالیا کرد و مدعی شد تعدادی از پناهندگان برای ساختن پرونده انتقال «تشویق» به خودزنی شده‌اند.
اما بودن در آسترالیا برای آن‌هایی که منتقل هم شده- اغلب به دلیل بیماری‌های روانی- چنان علاج جادویی نیست.
پیتر داتون از زمان تصویب قانون میدی‌وک برای لغو آن تلاش کرده است. Source: AAP
شقایق یکی از صدها پناهنده‌ای است که پس از انتقال درمانی در آسترالیا باقی مانده‌اند. او بیش از دو سال است در آسترالیا زندگی می‌کند، اما می‌گوید زندگی در سیدنی را سخت‌تر از بودن در بازداشتگاه برون‌مرزی یافته است.
ممکن است منتقل شدن برای درمان و ماندن در آسترالیا نسبت به بازداشتگاه‌های برون‌مرزی مهاجرت بهتر باشد، اما آن‌ها اکنون نیز در بلاتکلیفی، حقوق محدود و تهدید بازگردانده شدن به نارو و پاپوا گینه نو به سر می‌برند.
او می‌گوید: «آن‌ها این آزادی را به من دادند، اما این آزادی واقعی نیست، زیرا همه‌چیز را به من نشان دادند اما من اجازه ندارم از آن‌ها استفاده کنم».
«بسیاری از اوقاتم را در تخت خواب می‌گذرانم، کاری انجام نمی‌دهم و اغلب احساس خستگی دارم».
شقایق ترجیح می‌دهد به آینده فکر نکند. Source: SBS News
صبا واصفی، کارشناس و روزنامه‌نگاری که با تعداد زیادی از زنان پناهنده منتقل شده به آسترالیا صحبت کرده می‌گوید، حتا پس از آمدن به آسترالیا، وضع محدودیت بر فعالیت‌های شان به این معناست که «آن‌ها از حس ایستایی و مُردگی رنج می‌برند».
«آن‌ها اغلب قادر به غلبه بر احساس [عدم] خودارزشمندی که رژیم بازداشتگاهی القا می‌کند، نیستند. خدمات ضعیف توان‌بخشی و محرومیت از مشارکت مدنی دو مؤلفه عمده در ادامه ناتوانمندسازی پناهندگان هستند».
با این وجود، حکومت همچنان به اجرای پالیسی سخت‌گیرانه‌اش نسبت به پناهندگان آمده با قایق پس از ماه جولای ٢٠۱٣ و عدم اجازه آن‌ها برای ورود به آسترالیا اصرار می‌ورزد که امید به ماندن این پناهندگان در کشور را خیلی محدود می‌کند.
شقایق می‌گوید بازگشت به کشوری که در ٢٠۱٣ از آن فراری شده، گزینه‌ای برای او نیست، اما ترجیح می‌دهد در باره آینده خود فکر نکند.
«زیرا هر زمانی من دربارۀ چیزی فکر می‌کنم، اندکی امید، آن‌ها [حکومت آسترالیا] آن را می‌شکنند. ترجیح می‌دهم به زنده ماندن ادامه دهم، به آینده فکر نکنم».
تنها تعداد اندکی مجبور به بازگشت شده
یکی از شکایت‌های اصلی حکومت از قانون میدی‌وک، عدم موجودیت مکانیزم بازگرداندن پناهندگان مریض و وابستگان شان پس از درمان در آسترالیاست، چیزی که طرفداران قانون نمی‌پذیرد.
براساس معلومات وزارت داخله، میان نوامبر ٢٠۱٢ و ٣۱ام جولای امسال، تنها ٢٨٢ تن از یک‌هزار و ٣٤٣ پناهنده منتقل شده از نارو و منس پس به این بازداشتگاه‌ها برگردانده شده و اکثریت این بازگشت‌ها پیش از ٢٠۱٥ رخ داده‌اند.
از آغاز ٢٠۱٦ بدین‌سو، کمتر از هشت نفر بازگردانده شده که سبب شده تعداد این پناهندگان در آسترالیا بیشتر از پناهندگان باقی‌مانده در بازداشتگاه‌های برون‌مرزی شود.
Department of Home Affairs Secretary Mike Pezzullo. Source: AAP
تا ماه آگست، ٣٢٠ پرونده که شامل یک‌هزار پناهنده منتقل شده به آسترالیا به خاطر درمان و مسایل مرتبط به آن می‌شدند زیر بررسی محکمه قرار داشتند.
مایکل پزولو، دبیر وزارت داخله به کمیته‌ای از مجلس سنا که قانون میدی‌وک را بررسی می‌کند گفت حدود ٥٠٠ تن شامل آن پرونده‌ها اکنون «مانعی مؤثر برای بازگشت شان» دارند.
شقایق یکی از خوش‌شانس‌های این پناهندگان است که توانسته با به دست آوردن یک ویزه «بریجینگ»، اجازه کار بگیرد، ویزه‌ای که خودش نمی‌داند چگونه و چرا به او داده شده است.
او اخیراً به عنوان معاون اداری مشغول به کار شده است.
اما اکثریت افرادی که پس از انتقال درمانی در آسترالیا مانده، تحت برنامه «community detention» با شرایط زندگی در مکانی مشخص، محدودیت سفر و گزارش دادن هفته‌وار از فعالیت‌های شان به سر می‌برند.
’فکر کردیم بیرون از زندانیم‘
جلیله (مستعار)، پناهنده دیگری است که پس از گذراندن پنج سال در بازداشتگاه نارو سال گذشته با مادر، برادر و خواهرش در سیدنی یک‌جا شد.
این پناهنده هزاره که با خانواده‌اش از ترس طالبان افغانستان را ترک کرده بود، شش سال پیش همراه با آن‌ها به نارو فرستاده شد، اما مادر، برادر و خواهرش اندکی بعد برای درمان به آسترالیا منتقل شدند.
جلیله سال گذشته به خاطر عفونت مداوم گوش و بیماری روانی به آسترالیا منتقل شد، اما می‌گوید زندگی در این‌جا نیز آسان نیست.
او می‌گوید: «ما فکر کردیم از زندان بیرونیم، از بی‌سرنوشتی درآمده‌ایم. اما دوباره، ما این‌جاییم، درون یک قفس، هیچ‌کاری نمی‌توانیم انجام دهیم».
او با خانواده‌اش تحت «community detention» در خانه‌ای در سیدنی زندگی می‌کند و هنوز برای هردو بیماری‌اش زیر درمان قرار دارد.
جلیله روزهایش را صرف پرستاری از مادرش که اخیراً عملیات شده و تلاش به آموختن زبان انگلیسی می‌کند، اما آرزو دارد قادر می‌توانست کارهای بیشتری انجام دهد.
او می‌گوید ابتدا از این‌که بالاخره پا به آسترالیا گذاشته بودند، خوشحال بودند، اما به زودی دریافتند که به دلیل محدودیت‌های وضع شده، قادر به انجام کاری جز «خانه نشستن» و «غصه» خوردن نیستند.
علاوه بر آن، او و خواهر و برادرش باید با ترس بازگردانده شدن به نارو نیز کنار بیایند.
«دو روز پیش خواهرم به مدیر پرونده‌ام زنگ زد و او می‌گوید ’شما شاید دوباره به نارو فرستاده شوید‘، بعد دوباره ما افسردگی گرفتیم».
اهمیت روابط اجتماعی
نیکولاس پراکتر، پروفیسر سلامت روانی در دانشگاه ساوت آسترالیا برای ٢٥ سال با پناهندگان کار کرده و در حال حاضر در برنامه صحت و جلوگیری از خودکشی پناهندگان به حکومت مشوره می‌دهد.
آقای پراکتر می‌گوید با وجود بلاتکلیفی، منتقل شدن به آسترالیا تأثیر فوق‌العاده مثبت به سلامتی پناهندگان دارد.
او همچنان می‌گوید برداشتن تهدید بازگشت به نارو و پاپوا گینه نو از این پناهندگان، می‌تواند روی سلامتی آن‌ها تأثیرگذار باشد.
وزارت امور داخله حاضر به اظهار نظر در این مورد نشد، اما قبلاً همواره از شرایط وضع شده بر پناهجویان تحت «community detention» و ویزه‌های موقت دفاع کرده است.
