Lub koom haum Commonwealth Science and Industry Research Organization (CSIRO) uas yog Australia ib lub chaw teeb txheeb txog fab kev tshab fawb tawm los tau koom tes nrog Hort Innovation thia SP Health los tsim lub app hu ua VegEze kom muaj peev xwm siv cov smartphone app technology coj los pab pej xeem Australia kom noj zaub ntau ntxiv tuaj.
Raws li CSIRO cov kev teeb txheeb tsis ntev los no, txhua txhua 2 tug pem xeem Australia ntawm 3 tug twg los yog muaj coob txog li 19 roob tus yeej tsis tau noj zaub pab rau lawv lub cev kom txaus raws li cov dietary guidlines (1) li.
Tab sis lub app tshiab no puas yuav pab kom tej neeg noj zaub thiab txiv xyoob txiv ntoo ib hnub twg 5 pluag? Yog tseem muaj dab tsi ua rau lawv tsis muaj peev xwm noj tau li hais no, thiab peb yuav daws tau tej teeb meem no li cas?
Dr. Gilly Henrie uas yog ib tug neeg tshawb fawb tawm los thiab yog ib tug kws teeb txheeb ntawm CSIRO tau los tshab txhais txog lub app VegEze no tias.
VegEze app - A serve of veggie-Veggycation Source: Veggycation
"Lub app no kom tej neeg los koom cov kev noj zaub rau lub sij hawm 21 hnub, uas lawv yuav tau noj 3 hom zaub sib txawv rau lub caij noj plua hmo txhua txhua hnub. Yog ib lub tswv yim tshiab uas zoo tib yam li cov game uas muab khoom plig rau tej neeg noj zaub thiab kuj tau teev tias tej neeg tau noj zaub pes tsawg hom ntau npaum li cas lawm, coj los ua ib cov kev txhawb siab kom tej neeg kub siab tig los noj zaub. Thiab kuj muaj ib cov qauv ua zaub mov lom zem qhia tej neeg ua zaub noj pib txij tej yooj yim mus txog rau tej ua nyuaj zog uas yog tej zaub mov ua tau tiag ces yuav qab heev ntawd rau tej neeg xyaum ua hauv lub app no, thiab tej neeg mus rub tau lub app no hauv App Store tau," Dr. Henrie hais li ntawd.
Koj muaj peev xwm download tau CSIRO lub app hu ua VegEze app tau ntawm no:
Tab sis nws puas yuav pab kom neeg Australia noj zaub kom ntau ntxiv tuaj tiag mas?
"Raws li peb xub txheeb tau los ntawm 4,000 tus neeg tau mus koom peb cov kev teeb txheeb uas sim siv lub app no, ces peb txheeb tau tias muaj tej neeg no txog 80% tau noj 3 hom zaub sib txawv ua hmo txhua txhua hnub rau lub caij koom 21 hnub no lawm. Muaj cov txiv neej thiab cov neeg tsis nyiam noj zaub los yog cov neeg lub cev muaj ceeb thawj thiab lub cev rog heev kuj tig los noj zaub. Tej txiv neej noj zaub ntau txog li ib nrab ntawm 1 feem 3 tuaj ntxiv los yog noj ntau tuaj ntxiv txog li 75% rau lub sij hawm ntawd. Ces peb thiaj zoo sia bheev vim rau qhov tseem muaj ib txhia neeg tsis tau los koom cov kev teeb txheeb no. Thiab peb tseem tshawb fawb thiab teev tej xov xwm no txuas ntxiv seb zoo li cas vim tseem yog thaum ntxov uas tau xub tshawb tau tej hais no xwb."
Mloog tau cov lus SBS Hmong nrog Dr. Gilly Henrie tham ua lus Askiv (English) ntawm no:
Dr. Gilly Henrie ntseeg tias lub app no yuav muaj peev xwm ras los ua ib lub tswv yim ntau ntau cov los txhawb nqa kom neeg Australians tig los noj zaub kom ntau tuaj ntxiv.
"Nws hais tias, Kuv xav tias yeej tsis muaj tib lub tswv yim yuav los daws tau tej teeb meem tej neeg tsis noj zaub txaus pab lawv lub cev no, tab sis peb yuav los nrog xyuas thiab. Vim cov kev noj tau zaub no tseem yog ib cov teeb meem sib chab sib chaws heev, thiab peb lub tswv yim no yog ib lub tswv yim tshiab tau coj los sim siv. Yog li thiaj cia siab tias yuav pab kom tej neeg kub siab tig los xyuas kom lawv tau txais kev noj qab nyob zoo. Vim thaum peb tham txog cov kev noj zaub lawm, ces tseem muaj tej neeg txog li 95% noj zaub tsis txaus rau ib hnub twg pab rau lawv lub cev uas yog yuav tsum tau noj 5 pluag zaub. Tab sis raws li peb paub ces tseem muaj ntau yam laj thawj ua rau tej neeg tsis nyiam noj zaub, thiab yog ib co cuj pwm ua tsis tau yooj yim kom noj zaub xwm yeem tas mus li, yog li thiaj cia siab tias lub app VegEze no yuav yog ib lub tswv yim ntawm ntau cov tswv yim uas tej zaum yuav muaj peev xwm pab tau qee tus neeg hauv Australia tej neeg zejzog thiab."
Tab sis tej txuam thawj (factors) pheej tseem ua rau tej neeg tsis xav noj zaub ntawd ho yog dab tsi?
"Dr. Gilly Henrie hais tias kuj muaj ntau yam thiab xws li nyob ntawm seb lawv ho puas paub siv tej zaub no coj los ua dab tsi noj, yuav npaj li cas, los yog lawv ho muab nkim pov tseg xwb, los sis tej zaum tej nqe kim heev, los yog tsis muaj tej zaub muag, ntxiv ntawd tseem muaj ib txhia neeg tsis nyiam noj zaub vim thaum lawv saj ces qab tsis xis lawv ncauj ces tej hais no thiaj ua rau tej neeg tsis xav noj zaub los yog tsis tau zaub noj txaus pab rau lawv lub cev.
Dr. Henrie qhia ntxiv tias txawm li cas los peb yeej muaj ib cov kev taw qhia coj los pab tej neeg ua zaub noj pib ntawm tej yooj yooj yim mus txog tej ua nyuaj hauv lub app no rau tej neeg sim ua noj thiab. Ntxiv ntawd yog thaum tsis muaj tej teeb meem no cuam tshuam dab tis lawm ces tej neeg yeej muaj peev xwm siv tej zaub lawv muaj ntawm txee los yog tub tsau txias coj los ua ib hom zaub dab tsi noj los tau. Tab sis lawv yuav tsum tau nyiaj ntxeem kom dhau tej hais los saum toj no tso."
Dr. Henrie qhia ntxiv tias txawm li cas los peb yeej muaj ib cov kev taw qhia coj los pab tej neeg ua zaub noj pib ntawm tej yooj yooj yim mus txog tej ua nyuaj hauv lub app no rau tej neeg sim ua noj thiab. Ntxiv ntawd yog thaum tsis muaj tej teeb meem no cuam tshuam dab tis lawm ces tej neeg yeej muaj peev xwm siv tej zaub lawv muaj ntawm txee los yog tub tsau txias coj los ua ib hom zaub dab tsi noj los tau. Tab sis lawv yuav tsum tau nyiaj ntxeem kom dhau tej hais los saum toj no tso."
VegEze app-Rewards-CSIRO Source: CSIRO
Raws li CSIRO's tsab ntawv xov xwm tau cej luam tawm qhia rau zej tsoom paub(2), ces muaj 3 yam laj tawj tseem ceeb uas tseem thaiv txoj xub ke kom tej neeg Australian txhob muaj peev xwm noj tau tej zaub xws li, lawv tsis tau paub noj txog tej zaub tias muaj txiaj ntsim rau yus li cas, tsis muaj sij hawm txaus los ua zaub noj thiab tsis ntseeg lawv tus kheej tias yus muaj peev xwm noj tau tej zaub no pab rau yus lub cev."
Professor Manny Noakes, uas yog ib tug coj cov kws tshab fawb tawm los uas teeb txheeb ntawm lub koom haum CSIRO tau qhia tias:
"Tom qab tau tej neeg tau koom cov kev teeb txheeb uas yuav tau siv lub VegEze app txhua txhua hnub los tau ntau lub plua (Lis tiam-Weeks), ces kuj tau pab kom lawv ntseeg lawv tus kheej thiab tau noj tej zaub ntau ntxiv tuaj lawm uas yeej ua rau peb pom tau tias tau muaj qee yam kev pauv hloov tau pab kom lawv tau txais kev noj qab nyob zoo thiab tau txais kev noj qab haus huv tuaj ntxiv lawm. Vim tej txiaj ntsim tau txais los ntawm tej zaub thiab tej ntshiv zaub (fibre) no yuav muaj peev xwm pab kom yus tej plab hnyuv ua tau hauj lwm zoo thiab pab kom yus tsau uas yuav tsis ua rau yus tsis noj tej khoom txom ncauj tsis muaj txiaj ntsim thiab tsis zoo rau yus lub cev (unhealthy junk food) ntawd lawm."
Lub VegEze app no twg raug coj los sim siv los tau ib lub xyoo no lawm, tab sis tej neeg ho puas tau paub txog tias muaj lub app no siv li cas thiab?
"Dr. Henrie tau qhia tias, tam sim no tsuas muaj hauv App Store xwb, thiab tsuas yog tej neeg uas xav thiab kub siab los ua ib yam dab tsi pab kom lawv tau txais kev noj qab nyob zoo thiaj nrhiav pom xwb. Tab sis peb yeej cia siab tias yuav muaj neeg los download cov technology no coj los siv kom ntau tuaj ntxiv los pab kom lawv hloov tau cov cuj pwm tig los noj zaub pab rau lawv lub cev thiab."
Yog li ne ho puas muaj cov app rau cov electronic devices uas siv cov Android app ntawd li cas thiab?
"Dr. Gilly Henrie teb tias tam sim no ces tsuas muaj cov iOS uas siv tau rau cov xov tooj Apple xwb, mus txog rau thaum uas peb pom tau tias yog tej neeg siv tau zoo lawm ces peb mam li los kho lub app no kom zoo tuaj ntxiv seb ho tshuav yam twg uas tej neeg nyiam los yog tsis nyiam dab tsi. Yog thaum tej neeg qhia peb paub lawm, ces peb mam li tsim cov app uas siv rau cov xov tooj siv cov Android version sai sai no ntxiv thiab."
Nod yog qee yam lus uas Dr. Gilly Henrie uas yog CSIRO ib tug scientist xav qhia rau Australia tej neeg zejzog.
VegEze app-Recipes-CSIRO Source: CSIRO
"Kuv xav qhia rau sawv daws tias peb yeej muaj ib tsab xo yooj yooj yim hauv lub app no qhia rau sawv daws paub tias kom sawv daws sim noj 3 hom zaub sib txawv thaum noj plua hmo txhua txhua txhua hnub ntawd. Thiab tsis xav kom tej neeg txhawj txog tias yuav tau npaj tej zaub mov li cas noj, tab sis yog sawv daws noj ntau yam zaub ntxiv ces kuj yog thawj kauj ruam zoo yuav pab koj peb noj tau tej zaub ntau tuaj ntxiv."
Tab sis lub app no puas yuav pab kom tej neeg noj zaub tiag mas?
Dr. Gilly Henrie tau hais ntxiv tias "Tau thiab, vim raws li peb cov kev teeb txheeb rau lub sij hawm 21 hnub thiab 90 hnub los yog 3 hlis ntawd, yog tias peb muaj peev xwm coj tau tus cuj pwm nyiam noj zaub li no txuas ntxiv mus thaum peb siv lub VegEze app no lawm ces yeej yuav ua ib cov kev txhawb siab kom peb noj zaub li no txuas ntxiv mus thiab coj cov cuj pwm yuav pab kom peb tau txais kev noj qab haus huv, tab sis tej hais no tseem yog ib feem ntawm peb cov kev teeb txheeb no tias peb yuav ua li cas kom tej neeg thiaj li coj los yog tswj tau tej cuj pwm li hais no ntev ntxiv mus."
Yog li lub VegEze app no ho puas yuav tau txais txiaj ntsim pab rau tej me nyuam yaus thiab mas?
Dr. Henrie hais tias "Lub app no tseem tsim los rau tej laus siv feem ntau xwb, tab sis peb yeej kub siab thiab xav muab kho kom tej cuab yig siv tau thiab yuav nrhiav tswv yim los xyuas kom tej me nyuam yaus koom tau siv tau thiab muaj kev lom zem nrog tau thiab. Vim tej niam txiv yog cov txiav txim siab tias yuav ua dab tsi rau lawv tsev neeg no txawm tias tseem tsis tau muaj cov recipes rau cov me nyuam siv, uas yog tej yam zoo heev li thiab."#
References:
Koj muaj peev xwm mloog tau xov xwm lwm yam ua lus Hmoob thiab lus Askiv (English) ntxiv tau ntawm lub vasab rau hnub zwj Teeb (Thursday) 6pm Australian Eastern Standard Time (AEDT) thiab hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am AEDT tau.
Download tau SBS Radio App ntawm App Store lub vas sab thiab ntawm Google Play tau ntawm los sis mus download tau cov xov xwm kaw ua suab (Podcasts) ua lus Hmoob thiab lus Askiv (English) ntawm lub vas sab .
Tsis tas li no kuj tseem muaj peev xwm tuaj ua tub koom siab thiab koom nrog SBS Radio Hmong Program lub Facebook page tau ntxiv rau ntawm #SBSHmong lub va sab uas koj muaj peev xwm nyem nyiam (Click Like), faib xov xwm rau lwm tus (Share) los yog tawm tswv yim (Comments) tau thiab.
