ဖဲလါယနူၤအါရံၤ ၂၁သီအနံၤန့ၣ် Donald Trump မၤဝဲတၢ်အၢၣ်လီၤအီၤလီၤအမူး ဖဲကီၢ်အမဲရကၤဝ့ၢ်ခိၣ် ဝၣ်ရှ့ၣ်တၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲကဲထီၣ်ဘၣ်ကဒီး ကီၢ်အမဲရကၤကီၢ်ခိၣ်တဘျီကဒီးလံန့ၣ်လီၤ.
ကတိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် Anthony Albanese ဆၢဂ့ၤဆၢဝါအီၤဒ်သိး ကီၢ်အမဲရကၤ ကီၢ်ခိၣ် ၄၇ဂၤတဂၤအသိး, ဒီးစံးဝဲဒၣ် အဝဲတဲဘၣ်တၢ်ဒီး Mr Trump လံန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်လၢယမၤအီၤအံၤမ့ၢ်ဒၣ် တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ကီၢ်ခိၣ် Trump န့ၣ်လီၤ, ဒီးယတဲအီၤသ့ဝဲဒၣ်, တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲယတၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါ ကီၢ်ခိၣ် Trump ဖဲအဝဲမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ကဲထီၣ်ဘၣ် တၢ်ဃုထီၣ်ကီၢ်အမဲရကၤ အကီၢ်ခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်မၤလၢပှဲၤထီၣ်ဘးဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တခါန့ၣ်လီၤ. တအမ့ၢ်ထဲတဘျီဧိၤဘၣ်, တၢ်အံၤဝဲဒၣ်ခံဘျီတဘျီန့ၣ်လီၤ.”
အဝဲစံးဝဲဒၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်ဒီး ကီၢ်အမဲရကၤအဘၢၣ်စၢၤ သိၣ်မှံၤတၢ်မၤသကိးတၢ်န့ၣ် ဆူၣ်ထီၣ်န့ၢ်တၢ်အံၤတအိၣ်နီတဘျီဒ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ထံဂုၤကီၢ်ဂၤကိတိာ် Penny Wong မ့ၢ်ဝဲ အီစထြ့လယါကီၢ်ထံဂုၤကီၢ်ဂၤအဆိကတၢၢ်တဂၤ လၢအလဲၤထီၣ်ဘၣ် ကီၢ်ခိၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအမူးန့ၣ်လီၤ.
Australia's Ambassador ကီၢ်အီစထြ့လယါ မီၢ်သီ Kevin Rudd, အီစထြ့လယါကီၢ် ပှၤထူးပှၤတီၤအဒိၣ်ကတၢၢ် Gina Rinehart ဒီး အီစထြ့လယါ Australian ပှၤမၤပနံးတၢ်ဖံးတၢ်မၤ — billionaire သထ့ဖးဒိၣ် Anthony Pratt သ့ၣ်တဖၣ်လဲၤထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲတၢ်အၢၣ်လီၤအမူးအံၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်မၤတၢ်သံကွၢ်သံဒိးဒီး Seven Network, တၢ်ကစီၣ်သန့အခါ Ms Wong စံးဝဲဒၣ် ကီၢ်အီစထြ့လယါ အတၢ်ဆှၢဟးထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးလၢ ကီၣ်အမဲရကၤအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ဘၣ်ဃးတၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤန့ၣ် တၢ်ဆှၢဟးထီၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအီစထြ့လယါကီၢ် ဆူကီၢ်အမဲရကၤ တဝာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လဲၤဝဲဒၣ်ဆူ တၢ်တ့ထုးထီၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤအဂီၢ်ဒၣ်လဲာ် ကီၢ်အီစထြ့လယါ ဒီးကီၢ်အမဲရကၤ မုၣ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်ရ့လိာ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် အိၣ်ပာ်စၢၤလံဒီးအပိၣ် ခံပူ သၢပူဃၣ်ဃၣ် စးထီၣ်လၢ ကီၢ်ခိၣ် ထရူမန် Truman အစုပူၤအခါလံန့ၣ်လီၤ. အဃိ လၢတၢ်ပာ်ဖှိၣ်အါထီၣ် တၢ်အလုၢ်အပှ့ၤ ဆူကီၢ်အမဲရကၤမုၣ်ကျိၤဝဲၤကွာ်အပူၤန့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်မၤအီၤနီၣ်ကီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲယတၢ်ကစီၣ်လၢ အီစထြ့လယါကီၢ် ခၢၣ်စးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
Ms Wong စံးဝဲဒၣ် အဝဲအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢကမၤသကိးတၢ်ဒီး Trump အပဒိၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ယဆိကမိၣ် မုၢ်နံၤတနံၤလၢတၢ်ကဲထီၣ်ကီၢ်ခိၣ်သီသီခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ, ယအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢကမၤသကိးဃုာ်တၢ်ဒီးပအိၣ်အံၤ ဒ်အမ့ၢ် ပှၤမၤသကိးတၢ်ကဒဲကဒဲအသိးဒီး သိၣ်မှံၤအသိးန့ၣ်လီၤ.”
အဝဲစံးဝဲဒၣ် အီစထြ့လယါကီၢ် အိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ လၢတၢ်ကပျဲပူၤအီၤဖဲ တၢ်ဟံးန့ၢ်ခိသွဲလၢတၢ်ဆှၢနုာ်ဟးထီၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤ လၢကီၢ်အမဲရကၤ ကီၢ်ခိၣ် Donald Trump ဆှၢနုာ်လၢအကမၤဝဲဒၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ကီၢ်ခိၣ်သီအံၤစံးလၢ အဝဲကဟံးခိသွဲဒီး တရူးကီၢ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအဆှၢနုာ်ဝဲဆူကီၢ်အမဲရကၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ ထံကီၢ်အဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဘၣ်သဂၢၢ်ဒိး တၢ်မၤအါထီၣ် ခိသွဲဒီး တၢ်ဆှၢနုာ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤ, လၢအဝဲတဲဖျါထီၣ်ကဒီးဝဲဖဲအမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ အတၢ်ကတိၤလီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤန့ၣ် ပှၤထီဒါတၢ်ကရၢ Peter Dutton အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်လၢ Penny Wong အဂီၢ်လၢအမ့ၢ် မ့ၢ်အဝဲထံၣ်တ့ၢ် Mr Trump ဒ်သိးပှၤလၢအထီဒုၣ်ဒါဒီးအီၤတဘျီဘျီစ့ၢ်ကီးဧါန့ၣ်လီၤ.
“Penny Wong, အံၤ လဲၤထီၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကဲထီၣ် ကီၢ်အမဲရကၤ ကီၢ်ခိၣ် ၄၇ဂၤတဂၤ အတၢ်မၤလၤမၤကပီၤအမူးန့ၣ်လီၤ. အဝဲလဲၤထီၣ်ဖဲန့ၣ် ဒ်သိးလၢအမ့ၢ် Donald Trump အတံၤသကိးအဂ့ၤကတၢၢ်အတဂၤန့ၣ်လီၤ.ယအဲၣ်ဒိးတဲအခီပညီန့ၣ်တၢ်အံၤမ့ၢ်ပနာ်အီၣ်အီၤသ့စ့ၢ်ဧါ. တၢ်လၢ Penny Wong န့ၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢအသးဟ့ဒီးထီဒုၣ်ဒါ Donald Trump ထီဘိ အဃိ မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢယတသ့ၣ်ညါဘၣ်အိၣ်လီၤတဲာ်တခါခါခီဧါ. အခဲအံၤန့ၣ် အဝဲဒၣ်အံၤ ဖျါဒ်သိး အမ့ၢ်ပှၤမၤနၢၤတၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ Trump ပဒိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ပဒိၣ်တဖုလၢ အပှဲၤဒီးပှၤလၢအတအိၣ်ဒီးအကံၢ်အစီဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး လံၣ်အီၣ်လီအီၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢအကဲထီၣ်သးဖဲအံၤန့ၣ်လီၤ.”
ကရၢစၢဖှိၣ် ပှၤဂဲၤလိာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးသ့ၣ်တဖၣ် နးဝဲဒၣ်လၢ ကီၣ်အီစထြ့လယါအံၤ တၢ်ကပျဲပူၤအီၤဖဲ ကီၢ်ခိၣ် Trump အတၢ်အၢၣ်လီၤ တၢ်ကမၤဟံးခိသွဲလၢတၢ်ဆှၢနုာ်တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
National ဘျီၣ်ဒိၣ်ထးခီခၢၣ်စး Bridget McKenzie တဲဘၣ်ဝဲ Channel Nine, တၢ်ကစီၣ်သန့လၢ အီစထြ့လယါကီၢ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤလီၤတံၢ် အအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်ဂ့ၤဒီးကီၢ်အမဲရကၤပဒိၣ်အသီအံၤန့ၣ်လီၤ.
“ပတမ့ၢ် Trump အတၢ်ပာ်လီၤတၢ်ပညိၣ်လၢ တၢ်ကဟံးတၢ်ဆှၢနုာ်ခိသွဲအဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲကက့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤ တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤ အတၢ်အိၣ်သး ဒီးမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ကကွၢ်ဝဲ တၢ်ဆှၢနုာ်ခိသွဲဖဲလဲၣ်တခါလၢ တၢ်ကဘၣ်အီၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ အလီၢ်အိၣ်ပဘၣ်မၤလီၢ်တံၢ်ဝဲဒၣ် ပထံဂုၤကီၢ်ဂၤဝဲၤကျိၤ, ပတၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤကိတိာ်ဒီး ပမီၢ်သီသ့ၣ်တဖ, အိၣ်ဒီးတၢ်ဘျးစဲ ဒိၣ်ဒိၣ်ယိယိာ် ဖဲတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဆီဘၣ်တဆီအပူၤ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်မၤလီၤတံၢ်တခါ လၢပဖီၣ်ဂၢၢ်ဃာ် ပထံကီၢ် အတၢ်န့ၢ်ဘျုးန့ၢ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ.”
Mr Albanese စံးဝဲဒၣ် တၢ်ကပာ်လီၤ တၢ်ဟံး တၢ်ဆှၢနုာ်ခိသွဲဒီး အီစထြ့လယါန့ၣ် အတမ့ၢ် ကီၢ်အမဲရကၤ အတၢ်သးစၢၢ်ဆၢအဂ့ၤကတၢၢ်တခါဘၣ်.
လၢအပူၤကွံာ် Mr Trump' တၢ်ပာ်လီၤသနူအပူၤန့ၣ်, စံးဝဲဒၣ် လၢတၢ်ပျဲပူၤအဂီၢ် အီစထြ့လယါ မ့ၢ်တအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ဖျါလၢအမ့ၢ် တၢ်မၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်န့ၣ် အီစထြ့လယါတၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤန့ၣ် ကပၣ်ဃုာ်ဖဲ တၢ်ဟံးတၢ်ဆှၢနုာ်ခိသွဲး အမျးကယၤ ၁ဝ အကျါန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ Mr Trump ကဲကီၢ်ခိၣ်လၢညါတဘျီအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်လီၢ်လံၤ Malcolm Turnbull ကျဲးစၢးမၤလၢပှဲၤထီၣ်ဘးဝဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
Mr Albanese စံးဝဲဒၣ် Mr Trump မ့ၢ်ပာ်လီၤ တၢ်ဟံးခိသွဲဒီးအီစထြ့လယါကီၢ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤန့ၣ် တၢ်လၢအကထီဒါလိာ်အသး တၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ် အစှၤကတၢၢ်အိၣ်ဝဲခံထံၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ယဒုးနဲၣ်ဖျါတၢ်ဂ့ၢ်နီၣ်နီၣ်ခံထံၣ်. တၢန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပအိၣ်ဒီး Free Trade Agreement တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ဟံးခိသွဲအတၢ်သးလီၤပလိာ် ဒီးကီၢ်အမဲရကၤ လၢတၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ ခံခီခံကပၤလၢၤဆီၣ်ထွဲအီၤန့ၣ်လီၤ. ခံတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ, ကီၢ်အမဲရကၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤအပိၣ်အမိၣ်ဒီး ကီၢ်အီစထြ့လယါန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်တ့ၢ်ပာ်လံလၢ Truman ကဲကီၢ်ခိၣ်အစိၤအခါလံန့ၣ်လီၤ. အဃိတၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ ကီၢ်အမဲရကၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးန့ၢ်ဖှိၣ် ဖဲမုၣ်ကျိၤဝဲၤကွာ် အတၢ်ရ့လိာ်အံၤအပူၤဒီး တၢ်ဆဲးမၤသကိးတၢ်အပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ.”
Commonwealth စ့တၢးကျိၣ်စ့ဂ့ၢ်ဝီပှၤပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ် Carol Kong စံးဝဲဒၣ် Trump အတၢ်ကဆှၢက့ၤပှၤကညီဆူအထံအကီၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် ကမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်တခါ လၢတၢ်လဲလိာ် ကျိၣ်စ့အတၢ်လဲလိာ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
“ဆူမဲာ်ညါလွံၢ်နံၣ်အတီၢ်ပူၤ တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် တနံၤအံၤ FX တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအပူၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်သ့ၣ်ညါဝဲပှၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ Trump's အစိၤ ခံဘျီတဘျီအတီၢ်ပူၤအံၤ ယဆိကမိၣ် တၢ်ဟံးတၢ်ဆှၢနုာ်ခိသွဲန့ၣ် အမ့ၢ်ဝဲ တၢ်တၢၣ်ပီၣ်ထိၣ်ဃူ အနီၣ်ဝံာ်ခံတခါ လၢအဝဲကသူအီၤတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ ဖဲတၢ်တၢၣ်ပီၣ်ထိၣ်ဃူမ့ၢ်အိၣ်တဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် တၢ်ဟံး တၢ်ဆှၢနုာ်ခိသွဲအံၤ တၢ်ပျဲပူၤအီၤကအိၣ်အါထီၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤအီၤကအိၣ်အါထီၣ် ဒီး တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ကျိၣ်စ့, တၢ်ကူၣ်လဲၤမၤကၤ အလုၢ်အပှ့ၤထီၣ်လီၤသ့ၣ်တဖၣ် အတဂၢၢ်ကျၢၤဘၣ် ဒီးအကအိၣ်အါဒ်ဝဲဒ်အံၤ မ့တမ့ၢ် အထီၣ်အါန့ၢ်တၣ်အံၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.”
