စ့အ့ၣ်ထီၣ်သၢနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဟံၣ်ကစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်ပနီၣ်အိၣ်ဖျါလၢ ထိၣ်လီၤကဆှၣ်ကွံာ်အသးကန့ၢ်ဝဲတနီၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်ကနုာ်လီၤတၢ်ဃုထၢအဂီၢ် တၢ်အံၤဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢအဂီၢ်ဒီး သူအီၤလၢ တၢ်ဂဲၤလိာ် စုာ်ကဝဲၤတခါအသိးသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ် Anthony Albanese စံးဝဲဒၣ် “မ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်တခါလၢ တၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်အီၤ, ဘၣ်ဃးတၢ်ဟံးမူဒါဒီးတၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲမုၣ်ကျိၤဝဲၤကွာ်န့ၣ် တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဒုးနဲၣ် ပဒိၣ်အတၢ်မၤဆူၣ်ဆူၣ် လၢအကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤ.”
နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအတီၢ်ပူၤ စ့သိၣ်သွံအါထီၣ်အံၤ နးဒိၣ်န့ၢ်ဒ်လၢ တၢ်မုၢ်ပာ်အီၤ ဖဲတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဖၠါအပူၤ လၢအမ့ၢ် အလုၢ်အပှ့ၤလီၤတုၤဝဲဒၣ်လၢ ၃.၂ မျးကယၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤပၢၤစ့ Jim Chalmers စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်ဒုးထီဒါစ့သိၣ်သွံအံၤအတကတၢၢ်ဒ်ဘၣ်နာ်သက့ ပတုၤဃီၤဝဲဒၣ်လၢ မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်တာ်တၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအထီကတၢၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ပနီၣ်လၢအအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ် အခဲအံၤန့ၣ် အိၣ်က့ၤဒၣ်လၢ လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢး အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
“ယတပာ်ဖျါယတၢ်ထံၣ်နီတမံၤ လၢအကဒုးဘံဘူအါထီၣ်တၢ်အိၣ်သး မ့တမ့ၢ် ကဲထီၣ်ဟ့ၣ်လီၤကလီတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး လၢလီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢးအဂီၢ်ဘၣ်.”
စ့အ့ၣ်ထီၣ်အံၤ စးထီၣ်ဝဲဒၣ်အသးဖဲ အပူၤကွံာ်လီၢ်ခံကတၢၢ်တဘျီ တၢ်ဂဲာ်လိာ်လၢကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢအဂီၢ်အခါန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ ၂ဝ၂၂နံၣ်, အခါဖဲန့ၣ် ပှၤလၢအကဲပှၤပၢၤစ့ Josh Frydenberg အိၣ်ဒ်ဝဲဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အဒိၣ်အါဒီး စံးဝဲဒ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
“အီစထြ့လယါမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်အိၣ်လၢအဘၣ်တကပၤဒီး အီစထြ့လယါဟံၣ်ဒူၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အဂံၢ်အဘါအိၣ်လၢ အကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်တာ်တၢ်ဒီးအဝဲန့ၣ် ယအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.”
အဝဲကတိၤတၢ်အခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲ လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢး တၢ်ပာ်ပနီၣ် တၢ်မၤထီၣ်စ့အ့ၣ် အဆိကတၢၢ်တဘျီအခါ ဒီး လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢးအတၢ်မၤထီၣ်စ့အ့ၣ်အံၤ ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ် ၁၃ ဘျီန့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ် စ့သိၣ်သွံန့ၣ်အိၣ်အါထီၣ်ဝဲတုၤလၢ ၆.၈ မျးကယၤ ဒီး အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢအအါန့ၢ်တၢ်ပာ်တၢ်ညိၣ်အဖီခိၣ်ထီဘိန့ၣ်လီၤ.
ပှၤသ့ပှၤဘၣ်လၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်အဂ့ၢ် Cherelle Murphy လၢ E-Y Oceania, ကရၢစံးဝဲဒၣ် ဆူမဲာ်ညါတလါန့ၣ် တၢ်အိၣ်သးအိၣ်လၢတၢ်ကဒီတဲာ်ဝဲဒၣ် စ့အ့ၣ်ထီၣ်ဘးတုၤလၢ ၉ဝ မျးကယၤန့ၣ်လီၤ.
“တၢ်အံၤအကအိးထီၣ်ဝဲပဲတြီလၢအကဲထီၣ် တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ်တခါ လၢအပူၤကွံာ်တၢ်တမၤတ့ၢ်အီၤနီတဘျီဘၣ်, ဘၣ်ဃးတၢ်အံၤ ယအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤထဲတခါဧိၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ စ့သိၣ်သွံအနီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးန့ၣ် အတမ့ၢ်နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးထဲတမံၤလၢ လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢးခိးကွၢ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
တကတီၢ်ဃီန့ၣ် ပှၤပၢၤစၢၤ အိၣ်ဝဲဒၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤတပၤဒီးစံးဝဲဒ်အံၤ, “စ့သိၣ်သွံန့ၣ်လီၤကဒါက့ၤ, တၢ်မၤန့ၢ် ဖံးတၢ်မၤအဘူးအလဲသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲအါထီၣ်, ပှၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤအနီၣ်ဂံၢ်တအိၣ်ဘၣ်စှၤလီၤ ဒီး တၢ်ဒုးအိၣ်အါထီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၢ်ဝဲဒၣ် ၁.၁ ကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ.”
မ့မ့ၢ်ပှၤထီဒါတၢ်ကရၢခိၣ်ကျိၣ်စ့ဂ့ၢ်ဝီပှၤကတိၤတၢ်ပၢ, Jane Hume, တခီ စံးဝဲဒၣ်လၢ နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ပှၤကိးဂၤဒဲး တတူၢ်ဘၣ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
“နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢနဖှီၣ်လီၤန့ၣ် တၢ်အံၤအတမ့ၢ်ထဲနတၢ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်. နဖှိၣ်လီၤဝဲဒၣ်နီၣ်နီၣ်ကီၢ်ကီၢ်. နဖှီၣ်လီၤဒိၣ်န့ၢ်အပူၤကွံာ်သၢနံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.”
Adday ဟံၣ်ဖိဃီဖိအိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်ဖဲ ဆ့ၣ်ဒနံၤဝ့ၢ်မုၢ်နုာ် ဒီးအဝဲစံးလၢ တနံၣ်အံၤ ကၠိထီၣ်ကဒါက့ၤန့ၣ် အဝဲပှဲၤမးဒီးတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤမ့ၢ်လၢအဝဲကျိၣ်စ့တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်ဃံးသပှၢ်ပှၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်ဒ်အံၤ, “တၢ်အဘူးအလဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဒိၣ်မးအါမး, လၢအမ့ၢ် ထံပှ့ၤ, အ့ထၢၣ်နဲးပှ့ၤ, ဟံၣ်လဲ— ဟံၣ်ဖိဃီဖိမ့ၢ်တယူသကိးအီၤတပူၤဃီဘၣ်န့ၣ်, အိၣ်မူဘၣ်တညီဘၣ်.”
အဝဲဂံၢ်ဒွးဝဲ ဟံၣ်လဲ, တၢ်အဘူးအလဲဒီး တၢ်အီၣ်ကစဲးအစီးအပှ့ၤအမဲာ်ညါ, Mr Adday အိၣ်ဒီး တၢ်သမံသမိးထံဒီးပဒိၣ်အတၢ်တဲန့ၣ်လီၤ.
“ပဒိၣ်န့ၣ်အတဲဝဲဒၣ်လၢအမၤတၢ်ဒ်အံၤဒ်နုာ်, နာ်သက့ တၢ်လၢပှဲၤထီၣ်ဘးတအိၣ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢ ဒ်အဝဲသ့ၣ်တဲအသိးန့ၣ် ပှၤထံဖိကီၢ်ဖိဖဲတၢ်ဖီလာ်သ့ၣ်တဖၣ် တထံၣ်ဘၣ်အီၤဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.”
အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအံၤ မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဒီး တၢ်ပှ့ၤအဘူးအလဲဒိၣ်ထီၣ် အကကွဲၢ်အါမးသ့ၣ်တဖၣ်အကျါ တဒူၣ်န့ၣ်လီၤ.
Ms Murphy စံးဝဲဒၣ် ဖဲတၢ်ဖိတၢ်လံၤသ့ၣ်တဖၣ်အပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်အခါ, တၢ်လီၢ်တနီၤနီၤအပူၤ, ဟံၣ်လဲဒီး တၢ်အုၣ်ကီာ်စ့သိၣ်သွံသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ.
“မ့ၢ်, လၢတနီၤနီၤအဂီၢ်န့ၣ်အဝဲသ့ၣ်န့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤ နာ်သက့ လီၤတံၢ်န့ၣ် အတမ့ၢ်လၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲးအဂီၢ်ဘၣ်ဒီး ပှၤကညီသကုၤကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.”
ဆူမဲာ်ညါစှၤကိးလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်ကကိး တၢ်မၤတၢ်ဃုထၢန့ၣ်လီၤ.
ပှၤသ့ပှၤဘၣ်လၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်ဂ့ၢ်ဝီသ့ၣ်တဖၣ်စံးဝဲဒၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်အါထီၣ်လၢ တၢ်ကမၤစှၤလီၤစ့အ့ၣ်အံၤ ကမ့ၢ်ထဲတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖုၣ်ကိးအဂီၢ် မ့ၢ်လၢ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်ဖးဒိၣ်ခံဖုလၢၤ သူဝဲဒၣ်ကျိၣ်စ့အါအါဂီၢ်ဂီၢ် လၢအကမၤနၢၤတၢ်ဖးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
