Possum là con thú có túi đuôi cọ, là loài thú có túi phổ biến ở Úc. Possum có đuôi dài và dày với đầu nhọn và một mảng không có lông ở mặt dưới, giúp chúng bám vào cành cây.
Có hai loài possum kiếm ăn trong các khu vườn ở Úc. Possum brushtail là loài possum có túi lớn với chiếc đuôi lông màu đen. Một con possum brushtail trưởng thành có thể nặng tới 2,4kg, đó là lý do tại sao chúng gây hại rất nhiều trong vườn. Chúng có thể sống trên mái nhà, trong hốc cây hoặc hàng rào.
Possum ringtail nhỏ hơn nhiều, chúng nặng khoảng 800g với chiếc đuôi giống như cái chuông cuộn tròn giúp chúng có thể đi lại trong vườn. Chúng sống trong những ngôi nhà được gọi là 'drays' được tạo thành từ các cành cây lỏng lẻo và lộn xộn trong các bụi cây. Mặc dù chúng nhỏ hơn so với loài possum brushtail, nhưng chúng cũng ăn các loại cây trong vườn. Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng cũng gây ra nhiều thiệt hại như loài possum brushtails.
Tiến sĩ sinh thái học Darryl Jones từ Đại học Griffith cho biết possum brushtail rất phổ biến, tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ đây là loại thú có túi bản địa được bảo vệ, vì vậy bạn không thể tự bắt hay tiêu diệt chúng.
Một số cách thức giúp hạn chế hay ngăn chặn loại thú có túi này ăn cây trái và gây hại cho vườn nhà.
1. Sử dụng hương thơm
Possum sử dụng khứu giác của chúng để phát hiện những kẻ săn mồi tiềm năng và ít có khả năng ở trong khu vườn nào mà chúng cảm thấy dễ bị tấn công.
+ Dầu xoa bóp tinh dầu bạc hà (menthol rubs): Hãy thử bôi một thứ gì đó 'bốc mùi' xung quanh ranh giới khu vườn của bạn như tinh dầu bạc hà chẳng hạn. Đặt loại tinh dầu có mùi này vào những khu vực có cành cây hoặc cấu trúc treo lơ lửng. Để bảo vệ những cây dễ bị tổn thương, bạn có thể bọc các cành cây trong màng bọc thực phẩm rồi bôi tinh dầu lên trên.
+ Băng phiến (moth balls): Bạn cũng có thể thử treo băng phiến trên các cây có múi để ngăn chặn possum ăn quả.
Ngoài amoniac, băng phiến và bạc hà, possum cũng không thích mùi giấm, tỏi, hành, và long não. Những mùi hương mạnh mẽ này thường được sử dụng làm chất xua đuổi tự nhiên để ngăn chặn possum vào vườn.
Possum lang thang trong vườn vào ban đêm với cặp mắt sáng chói như đèn pha Credit: (Environment Institute)
Possum thích hoạt động trong bóng tối, vì vậy bất cứ thứ gì bạn có thể đặt trong vườn bắt chước đôi mắt phản chiếu của possums hoặc phát sáng khi chúng vào vườn sẽ giúp xua đuổi chúng.
+ Mắt phát sáng (light-up eyes): đồ trang trí cú vườn có cảm biến chuyển động kích hoạt mắt phát sáng
+ Đèn cảm biến chuyển động (motion sensor lights): hướng ánh sáng của đèn cảm biến chuyển động vào loại cây mà possums yêu thích trong vườn nhà có thể khiến các loại cây này kém hấp dẫn hơn đối với possum.
3. Sử dụng âm thanh
Âm thanh có thể có tác dụng xua đuổi possum ra khỏi vườn.
+ Máy phát âm thanh (sonic emitters): Nhiều người sử dụng máy phát âm thanh để ngăn chặn possum, nhưng nếu sử dụng biện pháp này ở các ngôi nhà ở vùng nông thôn, chúng có thể gây hại cho các mối quan hệ với hàng xóm, đặc biệt nếu có liên quan đến chó!
+ Radio: Bạn có thể thử treo một chiếc đài nhỏ trên cây ăn quả. Di chuyển nó đến một vị trí khác mỗi đêm để những con thú có túi không trở nên quen thuộc với nó.
+ Chó cũng giúp xua đuổi possum vì tiếng sủa của chó khiến possum sợ hãi.
4. Sử dụng hàng rào và rào cản: Bạn có thể ngăn chặn possum bằng cách gây khó khăn cho chúng khi vào khu vườn của bạn bằng cách sử dụng các hàng rào cuốn đầu hay hàng rào lượn sóng.
5. Đặt ống nhựa PVC đã bôi mỡ lên trên hàng rào
Phương pháp này chỉ hiệu quả nếu khu vườn của bạn được đóng kín bằng hàng rào, vì nó ngăn possum trèo qua hàng rào.
Gắn một ống nhựa PVC lớn chạy ngang trên đỉnh của tất cả hàng rào. Điều này sẽ khiến thú có túi khó bám vào.
Sau đó bôi mỡ không độc vào ống PVC. Khi possum cố gắng vào vườn nhà bạn, nó không thể có chỗ bám hoặc chỗ đứng chắc chắn vì có dầu mỡ trên ống.
Bảo đảm rằng không có lỗ hoặc điểm nào khác để possum có thể vượt qua hàng rào.
Một khu vườn được thiết kế để chống possum ở phía bắc Tasmania Source: ABC Australia / Ray Landsmann
Possum ăn cây liên tục gây ra nhiều thiệt hại cho cây trồng và thậm chí có thể khiến cây chết, nhất là với những cây non đang phát triển bị possums ăn sạch.
Trong tình huống này, thuốc xịt bảo vệ có thể giúp ích. Có vài loại thuốc xịt được bán trên thị trường như D-Ter và Poss-Off giúp ngăn chặn possum và giúp cây phát triển chồi và lá mới.
Những loại thuốc xịt này là những chất ngăn chặn, không độc hại nên không gây hại cho cây, thú nuôi hay possum. Bạn có thể xịt thường xuyên cho đến khi chồi mới trưởng thành, không còn hấp dẫn possum nữa.
Bạn cũng có thể tự làm thuốc xịt tỏi gồm: trộn 2 muỗng (tablespoon) tỏi nghiền nát với 1 lít nước nóng, để qua đêm, sau đó lọc rồi phun lên tán lá, trái cây và những ngọn đang phát triển.
Ngoài tỏi, bạn cũng có thể thử ớt hoặc nước mắm Indonesia, nhưng nhớ hãy rửa rau trái trước khi ăn nhé.
Bạn cũng có thể pha một ít trà lapsang souchong và phun chất này lên các cây bị ảnh hưởng. Possum cũng không thích mùi trà này.
Các loại thảo mộc có mùi mạnh như cây xô thơm (sage), hương thảo (rosemary) hoặc oregano có thể ngăn cản possum, đặc biệt là khi trộn với tiêu hay ớt. Bạn hãy trộn những thứ này thành hỗn hợp sệt và rải xung quanh cây bị ảnh hưởng.
Xin lưu ý rằng hầu hết các loại thuốc xịt thương mại hay tự chế cần được sử dụng lại sau các cơn mưa nhé.
7. Sử dụng phân Blood and Bone: Rắc phân Blood and Bone xung quanh các gốc cây cảnh và cây ăn quả có thể là biện pháp ngăn chặn possum đáng kể vì chúng ghét mùi phân này.
Bạn cũng có thể để một ít phân blood and bone vào một chiếc vớ hay một túi vải, rồi treo nó vào cây ăn trái hay bất cứ nơi nào bạn muốn ngăn chặn possum.
8. Đặt lưới: Bạn nên giăng lưới che phủ cây khi chúng đang ra chồi mới hoặc đang đơm hoa kết trái. Lưới sẽ không ngăn được hoàn toàn possum nhưng sẽ gây đủ khó khăn để bảo vệ phần lớn trái cây và cây cối trong vườn.
Bạn nhớ thu dọn bất kỳ quả rụng nào bên dưới cây ăn quả hoặc bụi rậm. Trái cây rụng sẽ thu hút possum, vì vậy hãy hạn chế tối đa quả rụng nếu có thể.
9. Một số loại cây có thể ngăn chặn possum
Mặc dù có những loại cây mà possum đặc biệt yêu thích như hoa hồng, cây phong (maples) và mộc lan (magnolias), possum hầu như ăn bất cứ thứ gì.
Tuy nhiên, nếu bạn phát hiện ra một số loại cây mà chúng bỏ qua lại phát triển tốt, hãy trồng thêm chúng!
Những loại cây không bị possum đụng đến trong vườn nhà bao gồm acanthus, agapanthus, hoa oải hương (lavender), các giống sả, và hương thảo (rosemary).
Hãy trồng những loại cây này xung quanh mảnh đất trồng rau hay các loại cây possum yêu thích có thể giúp xua đuổi loại thú này.
Mời quý vị nhấn vào Audio để nghe chia sẻ thông tin chi tiết một số cách thức giúp hạn chế hay ngăn chặn loại thú có túi này ăn cây trái và gây hại cho vườn nhà.
Chuyên mục “Góc vườn của tôi” phát thanh trên SBS Radio Tiếng Việt mỗi tối thứ Sáu hàng tuần lúc 8.30 pm. Quý vị có thể email đến để chia sẻ hình ảnh, các câu chuyện và trải nghiệm thú vị, cũng như những thắc mắc về trồng cây và làm vườn.
Đọc thêm các bài
Góc vườn của tôi: Vào đông vườn có ngủ đông?
