Nhiều người Úc đã phải vật lộn với những thách thức về tài chính trong năm nay.
Khả năng trả tiền thuê nhà đang ở mức thấp kỷ lục tại hầu hết mọi thành phố và vùng nông thôn, lãi suất không thay đổi trong hơn một năm và hàng triệu người đang phải chịu cảnh mất an ninh lương thực.
Đầu tháng này, Bộ trưởng Tài chính Jim Chalmers đã thừa nhận rằng mặc dù tình hình kinh tế đang được cải thiện, nhiều người Úc vẫn phải chịu áp lực tài chính "rõ rệt".
Vậy các chuyên gia kinh tế dự báo về chi phí sinh hoạt vào năm 2025 như thế nào?
Lạm phát
Lạm phát toàn phần hàng năm là 2,8 phần trăm trong quý 3 năm 2024, giảm đáng kể so với con số 3,8 phần trăm của tháng 6.
Lý do chính được Cục Thống kê Úc (ABS) nêu ra là do giá điện giảm, do chính phủ hoàn tiền năng lượng và giá xăng giảm.
Sean Langcake, giám đốc dự báo kinh tế vĩ mô tại Oxford Economics Australia, nói với SBS News:
"Con số lạm phát toàn phần rất quan trọng vì nó phản ánh thực tế số tiền mà hầu hết mọi người đang chi trả từ ngân sách của họ và thật tuyệt khi con số đó đã giảm trở lại trong phạm vi mục tiêu của RBA.
"Vấn đề lớn khiến lạm phát tăng cao là xu hướng năng suất thực sự kém và chúng ta cần thấy một số cải thiện ở đó để lạm phát có thể tiến triển hơn một chút".
Source: SBS
Ông John Hawkins, giảng viên cao cấp tại Khoa Chính trị, Kinh tế và Xã hội của Đại học Canberra, dự kiến rằng nhìn chung, lạm phát sẽ "tiếp tục giảm nhẹ" vào năm tới.
Ông Hawkins lưu ý, và việc giá xăng tăng hay giảm sẽ phụ thuộc vào những gì đã xảy ra ở Trung Đông. "Nếu mọi thứ tương đối yên ắng ở đó, thì sẽ không có tác động kích thích lạm phát từ đó", ông nói với SBS News.
Ông Hawkins cho biết giá thực phẩm sẽ vẫn tương đối ổn định, trừ khi có bất kỳ sự kiện thời tiết lớn nào tàn phá mùa màng, trong khi chi phí bảo hiểm nhà ở có khả năng sẽ tiếp tục tăng do các yêu cầu bồi thường liên quan đến khí hậu ngày càng tăng.
Giá của các sản phẩm như quần áo và xe hơi đã ổn định trong nhiều năm hoặc đang dần giảm xuống — và "có thể" điều đó sẽ tiếp tục vào năm 2025, ông cho biết.
Chi phí cho giáo dục và bảo hiểm y tế cũng sẽ tiếp tục giảm bớt phần nào, "một phần vì chúng ta đang dần chuyển sang môi trường lạm phát thấp hơn".
Tiền lương và các khoản thanh toán của Centrelink
Theo ABS Bộ thống kê Úc, mức tăng trưởng tiền lương hàng năm là 3,5 phần trăm trong quý 3 năm 2024.
"Hiện tại, nó đã ổn định ở mức khoảng 0,8 điểm phần trăm mỗi quý — khá lành mạnh theo tiêu chuẩn lịch sử", Langcake cho biết.
Ông Sean Langcake cho biết miễn là không có sự gia tăng đột biến lớn về tỷ lệ thất nghiệp, thì tỷ lệ này sẽ tiếp tục tăng với tốc độ tương tự trong suốt năm 2025.
Điều đó sẽ đưa mức tăng trưởng tiền lương lên cao hơn một chút so với lạm phát căn bản, nghĩa là bạn có thể có thêm một chút tiền trong túi.
Từ ngày 1 tháng 1, hơn một triệu người Úc cũng sẽ nhận được khoản hỗ trợ tài chính khiêm tốn.
Người nhận Trợ cấp thanh thiếu niên và Austudy sẽ nhận được thêm tới 30,60 đô la mỗi hai tuần, trong khi các khoản thanh toán của ABSTUDY sẽ tăng tới 54 đô la.
Người nhận Trợ cấp hỗ trợ khuyết tật dưới 21 tuổi và không có con cái phụ thuộc sẽ được nhận thêm tới 30,10 đô la và Trợ cấp chăm sóc sẽ tăng thêm 5,80 đô la.
Cắt giảm lãi suất
Tại cuộc họp hội đồng quản trị cuối cùng của năm 2024, Ngân hàng Dự trữ Úc (RBA) đã giữ nguyên lãi suất tiền mặt chính thức ở mức 4,35 phần trăm.
Hội đồng quản trị cho biết mặc dù đã có "một số niềm tin" rằng lạm phát đang "tiến triển bền vững theo mục tiêu", nhưng lạm phát vẫn "quá cao" để cắt giảm lãi suất ở giai đoạn này.
Phạm vi mục tiêu của RBA đối với lạm phát là 2 đến 3 phần trăm.
Ông John Hawkins, giảng viên cao cấp tại Khoa Chính trị, Kinh tế và Xã hội của Đại học Canberra, cho biết tùy thuộc vào số liệu lạm phát trong quý 12, RBA có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất tại cuộc họp tiếp theo vào tháng 2.
"Nếu lạm phát cao một cách đáng ngạc nhiên, thì tôi nghĩ họ sẽ không cắt giảm - nhưng nếu lạm phát tiếp tục theo xu hướng giảm như đã diễn ra kể từ cuối năm 2022, thì tôi nghĩ họ có thể sẽ cảm thấy rằng đã đến lúc bắt đầu quá trình nới lỏng,” ông nói.
Ông Sean Langcake, giám đốc dự báo kinh tế vĩ mô tại Oxford Economics Australia dự đoán chúng ta sẽ có ba lần cắt giảm lãi suất vào năm 2025, có khả năng là 0,25 phần trăm mỗi lần.
Nếu điều đó xảy ra, lãi suất sẽ ở mức 3,6 phần trăm vào cuối năm sau.
Cuộc bầu cử liên bang năm 2025 có thể tác động như thế nào đến chi phí sinh hoạt?
Ngày chính xác cho cuộc bầu cử liên bang tiếp theo vẫn chưa được công bố, có thể vào tháng 3 hoặc tháng 5.
Đảng Lao động đã nhiều lần tuyên bố rằng giải quyết chi phí sinh hoạt là một trong những ưu tiên của họ — và đã đưa ra một số lời hứa trong cuộc bầu cử, bao gồm trợ cấp chăm sóc trẻ em và giảm học phí đại học và nợ của sinh viên.
Nhưng ông Langcake cảnh báo Đảng Lao động sẽ không có nhiều không gian để hành động nếu muốn kiểm soát chi tiêu của chính phủ.
Ông nói, nhìn chung, ông không mong đợi sẽ có sự khác biệt đáng kể trong các chính sách chi phí sinh hoạt do hai đảng lớn đưa ra.
"Tôi nghĩ sẽ có rất nhiều câu kiểu như 'Chúng tôi sẽ hứa với cử tri điều này', rồi nhóm kia lại nói 'Chúng tôi cũng sẽ làm như vậy', và rồi bạn sẽ thấy không có sự khác biệt nhiều về lời hứa của hai đảng trong thực tế."
