Pablo Vinales (PV): Xin chào Ngoại trưởng Nanaia Mahuta, cảm ơn bà rất nhiều vì đã nhận lời nói chuyện với SBS World News. Trước đây bà từng nói New Zealand có thể chìm trong cơn bão giận dữ của Trung Quốc, chúng ta đã thấy Bắc Kinh đáp trả như thế nào trước tuyên bố của New Zealand và Úc trong cuộc họp giữa hai nhà lãnh đạo gần đây nhất. Cơn bão đó ở gần như thế nào thưa bà?
Nanaia Mahuta, Ngoại trưởng New Zealand: Vâng, hãy để tôi nói rõ, New Zealand có một mối quan hệ tôn trọng đối với Trung Quốc. Đây là lập trường có thể dự đoán được và nhất quán về những vấn đề mà chúng tôi đồng ý, và lập trường này cũng được thể hiện ở những vấn đề mà chúng tôi không đồng ý. Vì vậy, chúng tôi đã trình bày rõ ràng ở những lãnh vực mà chúng tôi đang gặp thách thức, chẳng hạn vai trò của Trung Quốc đối với Trạm Giang và đối với Hồng Kông. Và chúng tôi đã rất rõ ràng về cấp độ những cuộc đối thoại với Trung Quốc, cơn bão mà tôi nói đến hiệu quả ra sao thì hãy nhìn qua các nước thuộc Tasman và kinh nghiệm của Úc. Đó là những gì đang xảy ra. Chúng ta phải lưu tâm, vì chúng ta là láng giềng của nhau, hơn nữa là những láng giềng thân thiết. Vì vậy, chúng tôi chắc chắn phải gởi đi những tín hiệu với tư cách là một chính phủ, tới các nhà xuất cảng của chúng tôi, nói rằng họ cần phải kiên cường trong các kế hoạch kinh doanh tiếp nối khi họ xuất cảng sang Trung Quốc và các khu vực khác. Nhưng với những gì bạn nhìn thấy ở Úc, và với phản ứng mà chúng ta đã thấy từ Bắc Kinh đối với các cuộc đàm phán tuần này, thì bạn hỏi là có lo lắng rằng cơn bão đó đã gần hơn không phải không nào? Không hẳn như vậy đâu, nước chúng tôi có một chính sách đối ngoại độc lập trên cơ sở một mối quan hệ tôn trọng với Trung Quốc. Họ là một đối tác thương mại quan trọng với New Zealand. Chúng tôi là quốc gia đầu tiên đạt được thỏa thuận thương mại tự do với Trung Quốc. Nhưng chúng tôi có thể làm được vì chúng tôi áp dụng cách tiếp cận mà chúng tôi thực hiện để nêu rõ nhiều lĩnh vực khác biệt mà chúng tôi có trong mặt trận nhân quyền, dân chủ cởi mở. Đó là những lĩnh vực mà chúng tôi không đồng ý với nhau.
PV:Tôi đọc được sự thất vọng trong một vài câu hỏi gởi lên cho bà ở đây. Có một nhận thức rằng New Zealand không đứng lên chống lại Trung Quốc? Có sự bất hòa trong nội các New Zealand về quan điểm của chính phủ đối với Trung Quốc hay không?
Chúng tôi đã nghiên cứu tình hình và như tôi đã nói, chúng tôi rất nhất quán về vấn đề Hồng Kông, và Trạm Giang, cũng như quan điểm của chúng tôi về sự hiện diện ngày càng gia tăng của Trung Quốc, trong khu vực của chúng tôi. Và đặc biệt, tôi đã đưa ra nhận xét trong một bài phát biểu của mình về việc tài trợ vào Thái Bình Dương. Và những gì mà thách thức này sẽ gây ra. Trung Quốc nhận thức rõ vị trí của chúng tôi trên các vấn đề này, chúng đều nhất quán và có thể đoán trước được.
PV: Một ví dụ đã được trích dẫn là bà tỏ ra khó chịu về việc sử dụng Liên minh Five Eyes nhằm lên án hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc. Bà có nghĩ rằng nhận xét bàn lùi của bà đã ảnh hưởng tới nhận thức này?
Tôi giữ vững ý kiến của mình, tôi đã nói rằng bạn không cần phải viện dẫn mối quan hệ Five Eyes mọi lúc mọi nơi và cụ thể là khi nói về nhân quyền, những thỏa thuận về an ninh và tình báo, thì chúng tôi đều có sự đóng góp vào những thỏa thuận đó và chúng tôi cũng nhận được rất nhiều từ đó.
PV: Vậy theo bà, nền tảng nào là cách tốt nhất để các quốc gia Thái Bình Dương cùng lên tiếng?
New Zealand tin rằng bằng cách có một chính sách đối ngoại độc lập, ủng hộ chủ nghĩa đa phương, xây dựng một sự đồng thuận rộng rãi, về các vấn đề mang giá trị chung, với các bên đồng chí hướng là cách để chúng tôi đối mặt với các vấn đề liên quan đến Trung Quốc cũng như các vấn đề khác.
PV:Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo cũng lưu ý đến Diễn đàn các đảo Thái Bình Dương, tôi muốn trích dẫn tuyên bố này với bà vì đây là cơ chế tốt nhất để gia đình các nước Thái Bình Dương có tiếng nói quốc tế mạnh mẽ về các vấn đề của khu vực. Bà có đồng ý không? Bà có nghĩ rằng diễn đàn này có thể được sử dụng như một biện pháp nhằm đứng lên chống lại Trung Quốc?
Trước hết, tôi muốn ghi nhận mối quan hệ mà Úc và New Zealand đạt được với Thái Bình Dương bởi vì chúng ta xem mình là những người đóng góp nhằm giúp tăng cường khả năng chống chịu rộng lớn hơn trên Thái Bình Dương. Chúng ta đã hợp tác với nhau để bảo đảm rằng chương trình vaccine có thể được khai triển trên khắp Thái Bình Dương. Và đó là những hành động hiệu quả mà chúng tôi đang thực hiện, New Zealand và Úc nếu càng có thể hợp tác cùng nhau bên cạnh Thái Bình Dương thì tôi nghĩ chúng ta càng có thể chứng minh rằng chúng ta không chỉ là đối tác sẵn sàng cho khát vọng của Thái Bình Dương, mà chúng ta còn có những giá trị rất chung.
PV: Nhưng còn ý tưởng về việc các quốc gia Thái Bình Dương cùng lên tiếng và cùng đứng lên chống lại Trung Quốc và những mối quan ngại chung thì sao?
Diễn đàn các Đảo Thái Bình Dương chỉ có hiệu quả là Diễn đàn Khu vực nhằm cho phép Thái Bình Dương phản ánh quan điểm của họ. Như tôi đã nói, New Zealand cũng như Úc, chúng ta đóng góp vào các cuộc trò chuyện về các vấn đề xảy ra không như mong muốn tại các vị trí đã được ưu tiên phát triển với một nhóm mới khác.
PV:Thủ tướng Scott Morrison nói rằng có những kẻ tìm cách chia rẽ chúng ta. Bạn có thấy như vậy không? Có phải Trung Quốc đang tìm cách chia rẽ Úc và New Zealand?
Tôi phát biểu dựa trên những lời nói của Thủ tướng nước tôi, Úc và New Zealand có mối quan hệ không thể chia rẽ và chúng tôi rất may mắn có được một mối quan hệ chặt chẽ như vậy. Chúng ta không được định nghĩa bởi vì người khác, quốc gia khác, vì chúng ta lớn hay nhỏ, mà chúng ta được định nghĩa từ chính hành động của mình và lời nói của mình, đã thể hiện sự cam kết của chúng tôi đối với các mối quan hệ, và chúng tôi đối xử với những mối quan hệ này theo một đường lối tôn trọng.
PV: Xin cảm ơn Ngoại trưởng Nanaia Mahuta.
