Các đường nét của một thỏa thuận kinh tế gây tranh cãi dữ dội giữa Hoa Kỳ và Ukraine đang dần định hình, khi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy chuẩn bị gặp Donald Trump tại Tòa Bạch Ốc.
"Ông ấy sẽ đến vào thứ Sáu, điều đó hiện đã được xác nhận”, Donald Trump.
Thỏa thuận này có thể chứng kiến Ukraine ký chuyển nhượng quyền kiểm soát hàng tỷ đô la lợi nhuận từ tài nguyên để đổi lấy sự hỗ trợ quân sự của Hoa Kỳ.
"Chúng tôi sẽ ký một thỏa thuận, đó sẽ là một thỏa thuận rất lớn”, Donald Trump.
Thỏa thuận tập trung vào việc khai thác các khoáng sản quan trọng - như lithium và titan - cũng như dầu khí.
Nhưng ông Zelenskyy cho biết, việc Ukraine xác nhận thỏa thuận này phụ thuộc vào các bảo đảm an ninh.
"Tôi thực sự muốn ít nhất là một sự hiểu biết rằng, tất cả chúng ta đều thấy là tất cả những điều này, là một phần của các bảo đảm an ninh trong tương lai".
"Do đó, ngay cả trong thỏa thuận sơ bộ, tôi thực sự muốn ít nhất câu bảo đảm an ninh cho Ukraine”, Volodymyr Zelenskyy.
Ông nói rằng sự hỗ trợ cấp bách từ Hoa Kỳ không dừng lại bây giờ hay sau này.
Thỏa thuận dự thảo bao gồm một số ngôn từ xung quanh việc Mỹ ủng hộ "những nỗ lực của Ukraine, nhằm đạt được những bảo đảm an ninh cần thiết, để thiết lập nền hòa bình lâu dài" nhưng không có gì cụ thể.
Ông Zelenskyy cho biết ông dự định đặt câu hỏi, về kế hoạch viện trợ quân sự liên tục của Tổng thống Trump, cũng như liệu Ukraine có thể mua vũ khí trực tiếp từ Mỹ hay không.
Ông cũng muốn biết, liệu Ukraine có thể sử dụng tài sản bị phong tỏa của Nga, để mua vũ khí và đầu tư hay không và liệu Washington có kế hoạch, dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Nga hay không.
Về phần mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đang yêu cầu bồi thường cho khoản viện trợ quân sự, được cung cấp trong thời kỳ Biden.
"Chính quyền trước đây đã đặt chúng tôi vào một tình thế rất tồi tệ, nhưng chúng tôi đã có thể đạt được thỏa thuận mà chúng ta sẽ lấy lại tiền và chúng ta sẽ nhận được rất nhiều tiền trong tương lai".
"Và tôi nghĩ điều đó là phù hợp, vì chúng ta có những người nộp thuế không nên trả hóa đơn, và họ không nên trả hóa đơn nhiều hơn số tiền mà người châu Âu đang trả".
"Vì vậy, mọi thứ đã được giải quyết, chúng tôi rất vui về điều đó”, Donald Trump.
Tổng thống Zelenskyy cho biết các khoản hoàn trả hồi tố không nằm trong phạm vi thảo luận.
"Điều quan trọng nhất đối với tôi là chúng ta không mắc nợ và bất kể phương tiện truyền thông đưa tin gì và ở đâu, thì không có khoản nợ nào là 500 tỷ, 350 tỷ hay 100 tỷ, vì điều đó sẽ không công bằng với chúng ta".
"Như tôi đã nói trước đây, trước đây không có thỏa thuận nào như vậy, và do đó không có gì để nói về chủ đề này, phải là về một điều gì đó mới mẻ”, Volodymyr Zelenskyy.
Ông Zelenskyy cho biết khuôn khổ đã được đồng ý cho đến nay, là bước đi đầu tiên hướng tới một kế hoạch toàn diện, sẽ tuân theo việc đảm bảo an ninh cho tương lai.
Còn Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal đã phác thảo các yếu tố chính của thỏa thuận sơ bộ này, mà chính phủ Ukraine đã ủy quyền để tạo điều kiện cho cuộc họp của các Tổng thống.
"Đây là một thỏa thuận sơ bộ quy định về hành động pháp lý tiếp theo, nghĩa là việc thành lập một quỹ đầu tư trong tương lai để tái thiết Ukraine, trong đó cả Ukraine và Hoa Kỳ sẽ quản lý và lấp đầy quỹ này trên cơ sở bình đẳng”, Denys Shmyhal.
Ông cho biết các đại diện của chính phủ Ukraine sẽ có mặt tại Washington để chính thức ký thỏa thuận sơ bộ với điều kiện các đảm bảo an ninh đầy đủ được xác nhận.
Sau đó, điều này sẽ mở đường cho việc thành lập quỹ chung.
"Doanh thu trong tương lai mà Ukraine nhận được từ tiền thuê hoặc giấy phép khai thác khoáng sản, từ cổ tức trên các cơ sở hạ tầng được sử dụng để vận chuyển, hoặc khai thác khoáng sản có liên quan... đây sẽ là đóng góp của Ukraine, 50 phần trăm doanh thu như vậy, chúng tôi sẽ đầu tư vào quỹ này, cùng với Hoa Kỳ, để phục hồi Ukraine”, Denys Shmyhal.
Trước cuộc họp với ông Zelenskyy, Tổng thống Trump đã lặp lại sự phản đối của mình đối với ý tưởng Ukraine gia nhập NATO, vốn từ lâu đã là mục tiêu của Ukraine.
"Tôi có thể nói với bạn rằng NATO, bạn có thể quên nó đi".
"Tôi nghĩ đó có lẽ là lý do khiến mọi chuyện bắt đầu”, Donald Trump.
Đây cũng là một điểm then chốt đối với Nga.
Chính phủ Nga liên tục đổ lỗi cho cuộc xâm lược toàn diện của mình vào Ukraine, là do lo ngại về những nỗ lực gia nhập NATO của Ukraine.
Tổng thống Putin tuyên bố, ông sẽ không chấp nhận đạo quân gìn giữ hòa bình từ các quốc gia NATO trong biên giới Ukraine, trái ngược với khẳng định của Donald Trump.
Điều này xảy ra khi các nhà lãnh đạo châu Âu ngày càng thể hiện thiện chí cung cấp quân đội gìn giữ hòa bình, trong khi vẫn kêu gọi cái mà Thủ tướng Anh Keir Starmer gọi là 'biện pháp dự phòng' của Hoa Kỳ.
Trong khi đó, Tổng thống Trump đã từ bỏ nỗ lực cô lập Nga, với các viên chức từ hai nước họp ngày hôm nay, để đàm phán về việc tái lập tòa đại sứ của họ.
Ông Trump cũng cho biết, ông quan tâm đến một thỏa thuận đất hiếm với Nga, quốc gia hiện đang kiểm soát phần lớn Ukraine.
Mặc dù kết quả của các cuộc đàm phán sắp tới vẫn chưa chắc chắn, nhưng rõ ràng nó sẽ ảnh hưởng đến tiến trình của cuộc chiến, như Tổng thống Zelenskyy biết rõ.
"Thỏa thuận này có thể thành công lớn, hoặc có thể lặng lẽ biến mất".
"Tôi tin rằng thành công lớn hay nhỏ phụ thuộc vào cuộc trò chuyện của chúng ta với Tổng thống Trump”, Volodymyr Zelenskyy.
