درك اقليم و فصل‌هاى آن یک بعد عمیق دانش فرهنگی بومی و جزایر تنگۀ تورس است که در جریان ده‌ها هزار سال بوجود آمده است.
اقليم، دوران زندگی حیوانات و نباتات را شکل می‌دهد و درک این ارتباطات برای بقای انسان بسیار مهم است، بخصوص در آسترالیا، كه شدت هواى فصلى و سرزمين سخت گذار آن نیاز به سازگاری دارد.
اين‌كه همه چیز با هم ديگر در پيوند اند، فلسفۀ مرکزی فرهنگ ملت‌های اول است، و مردم بومی و جزایر تنگۀ تورس آسترالیا در جریان هزاران سال، محیط را مشاهده کرده و ارتباطات اكثراً ظریف بین اقلیم، آب و هوا، فصول و تغییرات در زندگی حیوانات و نباتات در اطراف شان‌را درك كرده اند.
صدای یک پرندۀ بخصوص ممکن نشان دهنده باران در حال آمدن باشد، و گل دادن یک نبات یا درخت بخصوص ممکن نشان دهنده تغییر فصلى و زمان نقل مكان به یک بخش دیگر زمین باشد.
خاله (انتی) جوان سیلف زنى از قوم گادیگل در كنارۀ شرقی آسترالیا است که با آموختن در مورد آب و هوا، فصول و محیط زیست از معلوماتى که از طریق خانواده و جامعه اش به او منتقل گرديده، بزرگ شده است.
او توضیح می‌دهد: «درک دقیق چگونگی عملکرد سیستم آب‌وهوایی، فصول و محیط برای بقای همه انسان‌ها مهم است. برای مردم بومی، ارتباط عمیق ما با این دانش به ما امکان داد تا در این محیط شکنند رشد کنیم.»
Moodjar, the native Christmas tree Credit: TerriAnneAllen/Pixabay
او می‌گوید: «رویدادهای اقلیمی زیادی وجود دارند که این قاره شکننده ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ چه طوفان‌های رعدوبرق باشد و چه خشک‌سالی. مردم بومی برای این شرایط آماده بوده‌اند و سیستم‌های دانشی دارند که به بقای آنها در هنگام وقوع گردبادها، رعدوبرق یا آماده بودن برای خشک‌سالی کمک می‌کند.»
او ادامه می‌دهد: «وقتی به تأثیرات آب‌وهوا بر همه انسان‌ها نگاه می‌کنیم، اغلب به دنبال کنترول شرایط هستیم، اما این دانش ماست که مصوونیت ما را تضمین می‌کند.»
در سمت غربی آسترالیا، جوردن آه چی، استاد دانش بومی در پوهنتون مرداک، که در منطقه کیمبرلی متولد شده است، به مردمان از قبایل بندجاریب، وارندی، پالیکو، نیکینا و یاورو مرتبط است.
او می‌گوید: «نظریه‌ای وجود دارد که گویا مردم ما کوچی بوده‌اند، اما این برداشت گاهی به شکلی است که گویا ما جایی برای خود نداشته‌ایم یا خانه‌ای نداشته‌ایم.»
او تأکید می‌کند: «ما کاملاً مطابق با فصل‌ها حرکت می‌کنیم و از جایی به جای دیگر به شکلی پایدار جابه‌جا می‌شویم.»
ما کاملاً مطابق با فصول سال حرکت می‌کنیم و از جایی به جای دیگر به شیوه‌ای پایدار جابه‌جا می‌شویم.جوردن آه چی
«مردمان بومی آسترالیا و جزایر تنگه تورس طی هزاران سال ارتباط عمیقی با زمین، آب‌ها و آسمان برقرار کرده‌اند. از طریق این ارتباط، دانش پیچیده و دقیق را توسعه داده‌ایم که به ما کمک کرده است در این سرزمین شکوفا شوئیم. این دانش مبتنی بر این اصل است که همه چیز به یکدیگر متصل است.»
ارتباط عمیق مردمان بومی با زمین، آسمان و آب‌ها، درک عمیق از چگونگی انعکاس تغییرات فصول در مناظر طبیعی ایجاد کرده است.
آه چی توضیح می‌دهد: «برخلاف روش‌های غربی که فصول را به تاریخ‌های خاصی در تقویم گره می‌زنند، دانش مردم بومی درباره زمان وقوع فصول و جریان آنها در طول سال از طریق تغییرات در مناظر طبیعی، رفتار حیوانات و دگرگونی‌های محیطی حاصل می‌شد.»
او ادامه می‌دهد: «این تغییرات تعیین می‌کرد که در چه زمان‌هایی از سال در کجا باشیم، چه غذاهایی در دسترس باشد و آیا باید در سواحل باشیم یا مناطق داخلی. بنابراین، درک آب‌وهوا و فصول بخش بسیار مهمی از شیوه زندگی ما بود.»
Fire stick farming Credit: Christian Bass/Unsplash
عمه جوان توضیح می‌دهد: «وقتی به این موضوع فکر می‌کنیم، شاید اولین چیزی که به ذهن برسد زراعت با استفاده از آتش باشد. این روش به ما کمک می‌کند که میزان مواد سوخت روی زمین را پایین نگهداریم، تا در صورت وقوع آتش‌سوزی ناشی از رعدوبرق یا رویدادهای دیگر، مواد سوخت موجود بیش از حد نباشد.»
«اما این کار همچنین به ما اطمینان می‌دهد که شاخه‌های تازه و سبز برای انواع از پستانداران که واقعاً به آنها علاقه دارند، آماده باشند.»
دوره‌های فصلی‌که توسط مردم ملت‌های اول تشریح شده اند با در نظر داشت موقعیت جغرافیوی آنها در سراسر آسترالیا متفاوت اند.
در سرزمين نونگر در جنوب غرب آسترالیاى غربی، شش فصل در طول سال تقویمی شناخته می‌شوند و بیراک شروع تابستان را از اوایل دسمبر نشان می‌دهد كه اين زمان هوای گرم و جشن است.
آه چی توضیح می‌دهد: «بیراک به گرما، خورشید و آتش مربوط است؛ زمانی‌که هوا گرم‌تر می‌شود و معمولاً به عنوان فصل جوانی شناخته می‌شود. این فصل زمان جشن و شادی است و در آن مارها و خزندگان پوست‌اندازی می‌کنند، پرندگان نوبالغ آشیانه را ترک می‌کنند و حیوانات جوان به بزرگ‌سالی می‌رسند و راه خود را در جهان پیدا می‌کنند.»
»یکی از تغییرات مهم در مناظر در این فصل، گل‌های زیبای زرد و نارنجی مودجار یا درخت کریسمس است که برای مردم نونگار معنای روحانی خاص دارد. در این زمان، بسته به آب‌وهوا و شرایط اقلیمی، سوزاندن فرهنگی نیز انجام می‌شد.»
اجرام آسمانی مانند مهتاب و چرخه آن توسط مردم بومی برای شناسایی تغییرات آب‌وهوایی قریب‌الوقوع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در سیستم‌های دانشی مردمان بومی، هاله‌های مهتاب نشانه‌ای از آغاز باران هستند.انتی جوان سیلف
«حالا که به این موضوع فکر می‌کنم، کریستال‌های یخ در جو بالایی معلق هستند، نور مهتاب از طریق این کریستال‌ها شکست می‌خورد و منعطف می‌شود و ممکن است باعث ظهور هاله‌ای در اطراف مهتاب شود. حالا حتی علم معاصر هم شناسایی کرده است که هاله‌های مهتاب معمولاً قبل از یک سیستم فشار پایین ظاهر می‌شوند و اغلب با باران و کاهش درجه حرارت همراه استند یا طی یکی دو روز بعد رخ می‌دهند.»
انتی جوان می‌گوید: «تغییرات ظریف در موقعیت مهتاب نیز می‌تواند معنی مهمی داشته باشد. بعضی اوقات مهتاب در مرکز آن هاله نیست، بلکه ممکن است کمی به یک طرف جابه‌جا شده باشد، و این نشان می‌دهد که باد هم خواهد آمد.»
A moon halo Credit: Geoffrey Wyatt
انتی جوان می‌گوید: «ما در سیدنی چندین داریم، البته تعداد شان کم است، اما یکی از آنها که برجسته است به نام Moon Rock شناخته می‌شود که مهتاب در آن حکاکی شده است. این حکاکی نشان‌دهنده ۸ دوره مهتاب هستند و با بومرنگ خالق بیاییم آغاز می‌شوند.»
«این موضوع مهم است چون گادی‌ها به عنوان ماهیان بزرگ شناخته می‌شوند. زنان ما همیشه در وارنگ سیدنی هاربر با دام‌های خود مشغول ماهیگیری بودند و اکثراً کودکان را هم با خود می‌بردند. پس وقتی از مهتاب برای ماهیگیری استفاده می‌کنیم، می‌دانیم که اولین و آخرین ربع ماه زمان‌های مناسبی برای ماهیگیری هستند. دلیل این امر این است که مهتاب نو یا ماه کامل باعث برانگیختن جزر و مد می‌شود، این جزر و مد کمی قوی‌تر است، رسوبات کف دریا را حرکت می‌دهد و همچنین دیدن ماهی‌ها را کمی سخت‌تر می‌کند.»
اقلیم آسترالیا فوق‌العاده متنوع است که شامل موسم‌های استوایی، گرمای بیابانى و سرمای کوهستانی است و هر منطقه دارای روند‌های منحصر به فرد خود است.
ما در همين تازگى‌ها دريافته ايم که برای جوامع بومی فصول چگونه توسط تاریخ ها، نه، بلکه توسط این‌که نباتات و حیوانات چطور به محیط خود واکنش نشان می‌دهند، تعریف می‌شوند. این بينش یک درک غنی‌تر و ظریف‌ترى را نسبت به گونۀ معمول چهار فصل در مورد اقلیم آسترالیا ارائه می‌کند.
این یک یادآوری قوی ارتباط عمیق فرهنگی بومی با سرزمین و این است که ما با قدردانی از دانش و رسوم آنها چقدر میتوانیم بياموزيم.
برای معلومات بیشتر در مورد دانش اقلیمی مردمان بومی به لینک ذیل مراجعه کنید:
برای بدست آوردن معلومات و توصيه‌‌هاى ارزشمند بيشتر در مورد جابجا شدن تان در زندگى نو در آستراليا در پادكاست Australia Explained اشتراك يا آن‌را تعقيب كنيد.
