ဖဲတၢ်သဘျ့လၢတၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ အတၢ်ဃ့ထီၣ်တခါ လၢကရၢစၢဖှိၣ် မၤအီၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ် လၢတၢ်မၤ Welcome to Country မူးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်လၢၤဘူၣ်လၢၤစ့အိၣ်ဝဲ ဒီလၣ် ၄၅,ဝဝဝ န့ၣ်လီၤ. မူးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်မၤအီၤ အိၣ်အါန့ၢ်ခံနံၣ် ဖဲပဒိၣ်ဝဲၤကျိၤ ၂၁ တခါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးတၢ်သူကျိၣ်စ့ဒ်အံၤအတၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ် ပှၤထူလံၤဖိဂ့ၢ်ဝီဒီး ပဒိၣ်ဂ့ၢ်ဝီ Shadow Minister Jacinta Nampijinpa Price ပဲၤဖးနီၤဖးအီၤအၢအၢသီသီန့ၣ်လီၤ.
အဝဲတဲဘၣ် SBS Examines တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ, “ပဒိၣ်ဝဲၤကျိၤသ့ၣ်တဖၣ် သူဝဲကျိၣ်စ့ အကကွဲၢ်တဝာ်ဃၣ်ဃၣ်လၢ Welcome to Country ဒီး Smoking Ceremonies မူးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, လၢအဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤဆူအီစထြ့လယါပှၤထူလံၤဖိလၢတၢ်ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်သူပှၤဟ့ၣ်ခိသွဲသ့ၣ်တဖၣ်ကျိၣ်စ့လၢအတဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
Shadow Minister အံၤစံးဝဲဒၣ်, ကရၢပာ်ဖှိၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဃုထၢတၢ်အၢၣ်လီၤလၢအမ့ၢ် “ကထုးထီၣ်ကွံာ်ဝဲပဒိၣ်တၢ်သူတၢ်စွဲလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်အဘျုးအဖှိၣ်ဘၣ်” ဒီး “အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သးဂၢၢ်ကျၢၤလၢ ကမၤတၢ်လၢ တၢ်ကဲထီၣ်နီၣ်ကီၢ်သ့ လၢအမ့ၢ် တၢ်မၤလဲၤထီၣ်လဲၤထီ အီစထြ့လယါပှၤထူလံၤဖိအတၢ်အိၣ်မူ” န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ, “ဘၣ်ဃးပဒိၣ်တၢ်သူတၢ်စွဲ ဖဲစ့သိၣ်သွံအိၣ်အါအကတီၢ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဆိးအပှ့ၤဒိၣ် တၢ်ဃံးတၢ်စ့ၤအိၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်အံၤ, ပဒိၣ်န့ၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤအမူအဒါ လၢကဘၣ်သူဝဲ ပှၤအီစထြ့လယါဖိသ့ၣ်တဖၣ် အကျိၣ်စ့ လၢအအိၣ်ဒီးအဘျုးအဖှိၣ် ဒီး ကၢကီၣ်လိာ်အသးန့ၣ်လီၤ.”
အဝဲစံးဝဲဒၣ် ပာ်တၢ်ကမၣ်ပဒိၣ်လၢ အိၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်ဒံဝ့ၤဒံဝီၤ ဒီး မၤတၢ်ဖဲအမဲာ်ဖံးခိၣ်တဆဲးတမှဲးန့ၣ်လီၤ.
ကိတိာ်လၢ အီစထြ့လယါပှၤထူလံၤဖိဂ့ၢ်ဝီ, Malarndirri McCarthy စံးဝဲဒၣ် ကတီၢ်ဖဲလၢ “ပဒိၣ်ပာ်တၢ်ပညိၣ်လီၤဆူ တၢ်မၤစှၤလီၤ တၢ်လီၤဟိ တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤ ဒီးပှၤထူလံၤဖိအခါ ဒီး မၤဆူၣ်ထီၣ် မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ် တၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤ လၢပှၤထူလံၤဖိသ့ၣ်တဖၣ်အခါ, ပှၤထီဒါတၢ်ကရၢန့ၣ် ပာ်ဝဲတၢ်ပညိၣ်လီၤဆူ လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤအတၢ်ဒုးတၢ်ယာ်သ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ် လၢအဘၣ်ဃး Welcome to Country” အတၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
READ MORE
What does Welcome to Country mean?
ပှၤသ့လံာ်သ့လဲၢ်ပတီၢ်ထီဒီး ပှၤကွဲးလံာ်ဖိ Professor Marcia Langton AO စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဘၣ်မနုၤလၢ တၢ်ဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဒ်သိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အတရှဲဘၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ် ယတနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်. . . . .တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လၢအအါဒိၣ်န့ၢ်ဒ်လၢ တၢ်နီၤဖးကလုာ် တၢ်အဒူၣ်အဆၢ တၢ်အဲၣ်ကလုာ်ဒွဲသနူဒ်န့ၣ်လီၤ. မၤအသးဒ်သိး ပှၤအီစထြ့လယါဖိသ့ၣ်တဖၣ် လဲၤဝဲဒၣ် ANZAC Day, မုၢ်နံၤ အမူးန့ၣ် လဲၤဝဲဒၣ်သ့ နာ်သက့ မ့မ့ၢ်တၢ်လဲၤဆူ Welcome to Country အမူးသ့ၣ်တဖၣ်တခီ အတသ့ဘၣ် န့ၣ်လီၤ”.
လၢန့ၣ်အမဲာ်ညါ Professor Marcia စံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒ်အံၤ, “မ့ၢ်ဘၣ်တဲအီၤရှဲရှဲန့ၣ်, ဘၣ်ဃးဒီး FOI အဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ပာ်ဖျါအီၤဖဲ တၢ်ကစီၣ်အပူၤ တၢ်မၤဘံဘူတၢ်န့ၣ် ယထံၣ်အီၤလီၤ . . . တၢ်အံၤကဘၣ်တၢ်ဖျ့အီၤတီၢ်အီၤဖဲ တၢ်ပာ်ဘၢ လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤတၢ်ဒုးတၢ်ယာ် လၢအတဂ့ၤဘၣ်အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.”
ပှၤထူလံၤဖိဂ့ၢ်ဝီ ပှၤပာ်ဖျါတၢ်ထံၣ် Dr Anthony Dillon စံးဝဲဒၣ်, Welcome to Country န့ၣ်တၢ်သူအီၤဒ်သိး “ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအဖျၢၣ်ထူ” တခါန့ၣ်လီၤ.
“ပှၤဂဲၤလိာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတနီၤနီၤန့ၣ်, စှိၤန့ၢ်ဝဲတၢ်တခါခါ ဒီး မၤကဲထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ဖးဒိၣ်, ဒ်သိးကကဲထီၣ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးအတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်, ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဖျၢၣ်ထူတၢ်ဂဲၤလိာ်တခါန့ၣ်လီၤ . . . တၢ်လၢ Welcome to Country န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ညီညီဖိတခါလီၤ. ပှၤလၢတၢ်ဘျဲဘၣ်အီၤဒီးပှၤထူလံၤဖိအထံရူၢ်ကီၢ်သဲး ဂ့ၢ်ဝီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် . . . အသးဘၣ်တံာ်တာ် အသးအ့န့ ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်သူၣ်တမုာ်သးတမုာ်ဘၣ်န့ၣ်, ဝံသးစူၤကိးဘၣ် ပှၤထူလံၤဖိဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤစၢၤဝဲၤကျိၤ, National Aboriginal and Torres Strait Islander Crisis Hotline 13YARN ဖဲလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်, ၁၃ ၉၂ ၇၆ တက့ၢ်.
LISTEN TO
Rumours, Racism and the Referendum
SBS English
07:08
