กุ้งแย้บบี้ แมลงปอ กบ ปลากระพงออสเตรเลีย ปลาปอด และปลาค็อดมาร์รี
ทั้งหมดนี้คือสิ่งมีชีวิตในแหล่งน้ำจืด ทั้งแม่น้ำและทะเลสาบ
แต่จากรายงานฉบับใหม่ พบว่าสิ่งมีชีวิตน้ำจืดเกือบหนึ่งในสี่ของโลกกำลังตกอยู่ในความเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์
รายงานนี้ร่วมเขียนโดยนักวิทยาศาสตร์กว่า 80 คนจากทั่วโลก
พวกเขาได้ตรวจสอบสิ่งมีชีวิตน้ำจืดกว่า 23,000 ชนิดใน Red List หรือบัญชีรายชื่อสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ของสหภาพสากลว่าด้วยการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ หรือ IUCN พบว่าสิ่งมีชีวิตอย่างน้อย 4,200 ชนิดตกอยู่ในความเสี่ยงสูงที่จะสูญพันธุ์ โดยคิดเป็น 24% ของสิ่งมีชีวิตน้ำจืดทั้งหมด
เอียน แฮร์ริสัน หนึ่งในผู้เขียนรายงานและประธานร่วมของคณะกรรมการอนุรักษ์น้ำจืดแห่ง IUCN กล่าวว่าตัวเลข 24% เป็นจำนวนที่ "สูงมาก"
"เราทราบมานานแล้วว่าสิ่งมีชีวิตน้ำจืดมีความเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์ในอัตราส่วนที่สูงกว่าสิ่งมีชีวิตในทะเลและบนบก เนื่องจากภัยคุกคามหรือความเสี่ยงที่มีอยู่ และการที่ภัยเหล่านี้สามารถส่งต่อขึ้นและลงตามลำน้ำได้" เขากล่าว
แหล่งน้ำจืดครอบคลุมน้อยกว่า 0.01% ของพื้นผิวโลก แต่รองรับสิ่งมีชีวิตอื่นถึง 10% ของสัตว์บนโลก
รายงานพบว่ามลพิษจากการเกษตรและป่าไม้มีผลกระทบต่อสัตว์น้ำจืดที่ตกอยู่ในความเสี่ยงมากกว่าครึ่งหนึ่ง ในขณะที่โครงการสร้างเขื่อนก็ส่งผลกระทบเชิงลบต่อระบบนิเวศน้ำจืด
"แมื่อคุณสร้างเขื่อน สิ่งที่เห็นได้ชัดที่สุดคือการที่คุณขัดขวางการไหลของน้ำ ทำให้สิ่งมีชีวิตที่ต้องอพยพขึ้นหรือลงตามแม่น้ำไม่สามารถทำได้ และประชากรต้นน้ำและปลายน้ำไม่สามารถผสมพันธุ์กันได้อีก นั่นเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้จำนวนสัตว์น้ำจืดลดลงด้วย"
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการสูบน้ำก็เป็นปัจจัยสำคัญที่เพิ่มความเสี่ยงการสูญพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตน้ำจืดเหล่านี้
ศาสตราจารย์แฮร์ริสันกล่าวว่าปัญหาน่าจะร้ายแรงกว่าที่รายงานระบุ
"เรายังไม่มีข้อมูลเพียงพอที่จะระบุว่าพวกมันมีความเสี่ยงมากเพียงใด แต่จากข้อมูลอื่นที่เรามี ถ้า 25% ของสิ่งมีชีวิตที่เรารู้จักกำลังเสี่ยงสูญพันธุ์ ก็มีความเป็นไปได้ว่าส่วนหนึ่งของสิ่งมีชีวิตที่เรายังไม่มีข้อมูลก็อยู่ในกลุ่มเสี่ยงเช่นกัน ดังนั้นจำนวนสิ่งมีชีวิตที่เสี่ยงสูญพันธุ์น่าจะสูงกว่าที่เราทราบ" เขากล่าว
รายงานพบว่าสัตว์น้ำจืดจำพวกครัสเตเชียน เช่น ปู กุ้ง และกั้ง ตกอยู่ในความเสี่ยงสูงที่สุด โดย 30% ของพวกมันกำลังตกอยู่ในความเสี่ยง
แล้วนั่นหมายความว่าอย่างไรกับที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำจืดในออสเตรเลีย?
ศาสตราจารย์เจมี พิตต็อก จากมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลียกล่าวว่าสัตว์น้ำจืดหลายชนิดในออสเตรเลียก็กำลังอยู่ในภาวะเสี่ยงสูญพันธุ์
"ในออสเตรเลีย สัตว์น้ำจืดจำนวนมากมีความเสี่ยงสูงที่จะสูญพันธุ์ ตัวอย่างเช่น หลังเหตุการณ์ไฟป่าในปี 2019-20 สัตว์ครึ่งหนึ่งที่เสี่ยงสูญพันธุ์เป็นสัตว์น้ำจืด เช่น กบ ปลา และกั้ง เราได้รับความเสียหายอย่างมากต่อระบบแม่น้ำของเรา"
ศาสตราจารย์พิตต็อก กล่าวว่าความเสียหายที่เกิดขึ้นกับระบบแม่น้ำของเราเป็นตัวผลักดันให้เกิดภัยคุกคามต่อสัตว์น้ำสายพันธุ์ท้องถิ่นในออสเตรเลีย
นอกจากนี้ เขาได้เรียกร้องให้รัฐบาลจัดสรรงบประมาณสำหรับการฟื้นฟูแหล่งน้ำของออสเตรเลีย เช่น การสร้างบันไดปลาและการปรับปรุงเขื่อนให้ปล่อยน้ำที่อุณหภูมิที่เหมาะสม
อีกทั้งยังเสริมอีกว่านี่เป็นช่วงเวลาที่ดีที่จะทำตรวจสอบและรับมือกับมาตรการใหม่ให้เหมาะสมกับสภาพของธรรมชาติในตอนนี้ เพื่อปกป้องและรักษาแม่น้ำสายที่ยาวที่สุดของออสเตรเลีย ไปพร้อม ๆ กับการแผนดูแลอ่างเก็บน้ำ Murray Darling ในปีหน้านี้ด้วย
"รัฐบาลออสเตรเลียได้ให้คำมั่นเมื่อสองปีก่อนที่จะป้องกันไม่ให้สัตว์น้ำจืดสูญพันธุ์เพิ่มขึ้น ตอนนี้ถึงเวลาที่รัฐบาลกลางต้องสนับสนุนคำมั่นนั้นด้วยการเพิ่มงบประมาณ"
จากการรายงานโดย Youssef Saudie และ Wing Kuang ผู้สื่อข่าวจาก SBS News
