Trong buổi trao đổi ngày 24/4 với SBS Việt ngữ, các ứng cử viên Tú Lê (đảng Lao động, Fowler), Omar Sakr (đảng Xanh, Blaxland), Mike Luo (đảng Libertarian, Blaxland), Tony Margos (đảng One Nation, Fowler) cùng ông Trần Nhân, Phó Chủ tịch Cộng đồng Người Việt Tự do NSW, đã chia sẻ quan điểm của mình. Mặc dù đã gửi lời mời tới đại diện đảng Tự do tại Fowler, nhưng ứng cử viên này không thể tham dự.
LISTEN TO
Bầu cử 2025: Chi phí sinh hoạt, giá nhà, y tế, chính sách nhập cư và những lời hứa của các ứng cử viên
SBS Vietnamese
11:02
Giải bài toán chi phí sinh hoạt, nhà ở và y tế
Chi phí sinh hoạt tiếp tục là mối quan tâm hàng đầu của người dân Úc. Mặc dù có dấu hiệu hạ nhiệt vào năm 2024, nhiều hộ gia đình vẫn gặp khó khăn trong việc trang trải các khoản chi tiêu hàng ngày. Các yếu tố như giá thực phẩm tăng cao, chi phí bảo hiểm leo thang và lãi suất vay mua nhà tăng đã góp phần làm trầm trọng thêm tình hình.
Tú Lê, ứng cử viên đảng Lao động tại Fowler, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ giới trẻ đối phó với gánh nặng chi phí giáo dục và nhà ở.
"Tú rất vui khi có thể nói về những kế hoạch tích cực có thể giúp cho giới trẻ, đặc biệt là giảm bớt tiền nợ HECS cho sinh viên.
Chính phủ Lao động, nếu tái đắc cử, sẽ giảm 20% khoản nợ HECS, giúp nhiều người trẻ giảm bớt áp lực tài chínhTú Lê
SBS Việt ngữ đang hỏi chuyện ứng cử viên Tú Lê (trái) của Lao động tại khu vực Fowler. (SBS)
Tại buổi trao đổi không có sự tham dự của các ứng viên của Liên Đảng Tự Do - Quốc Gia, tuy nhiên trước đó Đảng Tự Do cũng đưa ra các đề xuất nhằm giảm thuế và chi phí sinh hoạt, tập trung vào việc hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và giảm lạm phát.
Trong vấn đề khủng hoảng nhà ở, Úc đang đối mặt với mức thiếu hụt dự kiến lên tới 400.000 căn hộ tại các thành phố lớn vào năm 2029. Nguyên nhân chính bao gồm tăng trưởng dân số nhanh chóng và nguồn cung nhà ở không đáp ứng kịp nhu cầu
Omar Sakr ứng cử viên của Đảng Xanh tại khu vực Blaxland kêu gọi những thay đổi sâu rộng hơn, không chỉ giải quyết nhà ở mà còn kiểm soát giá cả thị trường.
"Blaxland là một trong những nơi chịu áp lực tiền thuê nhà cao nhất cả nước", Omar Sakr nêu rõ. "Tiền thuê đã tăng 20–30 đô mỗi tuần trong ba năm qua, trong khi giá thực phẩm leo thang không thể chấp nhận được."
Omar Sakr nhấn mạnh đảng Xanh sẽ đặt trần giá thuê nhà trong hai năm, với mức tăng giới hạn ở 2% mỗi năm sau đó, đồng thời cam kết xây dựng thêm nhiều nhà ở xã hội.
Chúng ta cần một hệ thống công bằng hơn, thay vì để cho những người giàu và các tập đoàn tiếp tục chi phối giá cả.Omar Sakr
Ứng cử viên Omar Sakr của đảng Xanh tại khu vực Blaxland (SBS)
Về phần mình, Mike Luo, đại diện đảng Libertarian tại Blaxland, cho rằng tạo điều kiện cho người dân làm việc và tăng thu nhập sẽ là cách hiệu quả nhất để đối phó với khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Mike Luo đưa ra giải pháp dựa trên nguyên tắc thị trường tự do.
"Nếu đắc cử, ưu tiên hàng đầu của tôi là giảm thuế, giảm lạm phát và giảm lãi suất để người dân bớt gánh nặng tài chính", ông phát biểu. "Đồng thời, tôi sẽ giảm bớt thủ tục hành chính và quy định môi trường rườm rà để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ phát triển."
Trong khi đó, Tony Margos, đại diện One Nation khu vực Fowler, đưa ra một giải pháp táo bạo để giải quyết khủng hoảng nhà ở: tận dụng khoảng một triệu căn nhà bỏ trống tại Sydney. Theo ông, nếu chính phủ thu hồi và bán lại các bất động sản này với giá phải chăng, người thu nhập thấp sẽ có cơ hội sở hữu nhà mà không cần xây dựng thêm.
"Về vấn đề khủng hoảng nhà ở, Tôi có thể giải quyết khủng hoảng nhà ở ngay lập tức mà không cần phải xây thêm nhà.
Có một triệu ngôi nhà đang bỏ trống ở Sydney. Khi làm thống kê dân số, chính phủ sẽ biết ngay ngôi nhà nào đang bỏ trống.Tony Margos
"Nếu tôi được đắc cử Quốc hội, tôi sẽ nói với chính phủ rằng hãy lấy một triệu ngôi nhà bỏ trống đó, và đem cho những người cần, thì họ sẽ có thể mua được nhà với giá rẻ hơn, khi đó những người thu nhập thấp sẽ mua được nhà bởi vì giá nhà không quá một triệu đô.”
Ứng cử viên Tony Margos của đảng One Nation tại khu vực Fowler. (SBS)
"Vấn đề lớn nhất là không phải ai cũng nói tiếng Anh", ông nói. "Chúng ta cần xây dựng một nước Úc nơi mọi người có thể giao tiếp, hiểu nhau, và từ đó cùng nhau tạo ra một xã hội tốt đẹp hơn."
Chính sách nhập cư: Cân bằng và nhân đạo
Chính phủ Úc đã công bố Chiến lược Nhập cư mới vào tháng 12 năm 2023, nhằm tái cấu trúc hệ thống nhập cư để phù hợp hơn với nhu cầu kinh tế và xã hội. Đảng Tự do đề xuất giảm số lượng người nhập cư thường trú từ 185.000 xuống còn 140.000 người trong năm tài chính 2025-26, với kế hoạch tăng dần lên 160.000 trong những năm tiếp theo.
Tại buổi trao đổi, vấn đề nhập cư được các ứng cử viên đề cập có sự khác biệt khá rõ nét theo quan điểm của từng người.
Omar Sakr của đảng Xanh kêu gọi một chính sách nhân đạo hơn:
"Chúng tôi muốn tăng gấp đôi số lượng người nhập cư nhân đạo lên 50.000 người mỗi năm và tạo ra một loại thị thực nhân đạo khẩn cấp phổ quát", anh cho biết.
Ông chỉ trích sự bất bình đẳng hiện nay trong cách đối xử với người tị nạn từ các quốc gia khác nhau và nhấn mạnh sự cần thiết phải đẩy nhanh quá trình cấp thị thực để bảo vệ quyền lợi gia đình.
Ngược lại, Mike Luo cho rằng cần tập trung vào những người nhập cư đã sinh sống lâu dài tại Úc.
"Chúng ta nên hỗ trợ những người đã ở đây hoà nhập hoàn toàn, thay vì tạo thêm áp lực cho cơ sở hạ tầng và dịch vụ hiện tại", ông nhận định.
Ứng cử viên Mike Luo của đảng Libertarian tại khu vực Blaxland. (SBS)
"Chúng ta cần đảm bảo sự cân bằng: có bao nhiêu người ra đi thì bấy nhiêu người vào", ông nhấn mạnh.
Chính sách đối ngoại: Từ nhân quyền đến trung lập hóa
Chính sách đối ngoại của Úc trong năm 2025 tập trung vào việc củng cố an ninh, ổn định và thịnh vượng quốc gia trong bối cảnh toàn cầu ngày càng bất ổn. Đảng Lao động nhấn mạnh việc tăng cường quan hệ với các quốc gia trong khu vực và tuân thủ các quy tắc quốc tế.
Về đối ngoại, Omar Sakr của Dẩng Xanh tại đơn vị bầu cử Bakland kêu gọi Úc có lập trường cứng rắn hơn trong vấn đề nhân quyền.
"Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là chấm dứt việc buôn bán vũ khí với Israel và áp dụng các biện pháp trừng phạt theo luật pháp quốc tế", anh phát biểu.
Đây là một đề xuất gây tranh cãi nhưng nhận được sự ủng hộ từ một bộ phận cử tri Úc quan tâm đến các vấn đề nhân đạo toàn cầu.
Trong khi đó, Mike Luo khẳng định đảng Libertarian muốn Úc "trở thành Thụy Sĩ của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương", nghĩa là giữ vị trí trung lập, không tham gia vào các cuộc chiến tranh nước ngoài.
"Chúng ta nên tập trung vào phát triển thương mại, đầu tư, và cải thiện đời sống người dân thay vì gây thêm xung đột", ông nhấn mạnh.
Nỗi lo về phiếu bầu không hợp lệ
Một vấn đề thực tế khác tại khu vực Fowler là tỷ lệ phiếu bầu không hợp lệ trong kỳ bầu cử liên bang trước lên tới hơn 10.000 phiếu – một con số đủ để làm thay đổi kết quả bầu cử tại địa phương.
Tú Lê cho biết cô đang tích cực vận động để người dân nắm rõ cách thức bầu cử hợp lệ.
"Rất nhiều người nhầm lẫn giữa cách bầu cử liên bang và tiểu bang", cô giải thích. "Trong bầu cử liên bang, cử tri phải đánh số hết tất cả các ô, nếu chỉ đánh số một ô thì lá phiếu sẽ bị vô hiệu."
Để khắc phục điều này, chiến dịch của cô đã tăng cường các hoạt động hướng dẫn bằng nhiều ngôn ngữ, đồng thời tổ chức đội ngũ thiện nguyện viên hỗ trợ tại các điểm bỏ phiếu.
Trong bối cảnh những thách thức về chi phí sinh hoạt, nhà ở, chăm sóc y tế và nhập cư ngày càng nóng lên, cuộc bầu cử liên bang 2025 hứa hẹn sẽ là thời điểm quyết định cho tương lai nước Úc. Tuy nhiên để tiếng nói của mỗi cử tri thật sự góp phần vào thành tựu nước Úc, mỗi người cần bảo đảm lá phiếu của mình hợp lệ khi đi bầu.
