"Đây là một chiến thắng vĩ đại cho người dân Mỹ, cho phép chúng ta đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”, Donald Trump .
Khi Donald Trump giành lại chức Tổng thống Hoa Kỳ sau cuộc bầu cử năm 2024, điều này đã thúc đẩy cuộc thảo luận gần như ngay lập tức về ý nghĩa của điều đó, đối với chính sách trong nước của đất nước và đối với mối quan hệ của nước này, với các đồng minh quan trọng như Úc.
Khi Anthony Albanese còn ở trong hàng ngũ đối lập vào năm 2017, ông đã nói như thế này về Donald Trump.
"Ông ấy làm tôi sợ phát khiếp”, Anthony Albanese.
Nhưng giờ đây với tư cách là Thủ tướng, ông Albanese đã tuân thủ các quy tắc và nói rằng, Úc đã sẵn sàng làm việc với Tổng thống mới.
"Ngay sau 10 giờ sáng nay, tôi đã nói chuyện với Tổng thống Trump và chúc mừng ông ấy về chiến thắng trong cuộc bầu cử, đó là một cuộc thảo luận rất mang tính xây dựng”, Anthony Albanese.
Trong khi đó cựu Thủ tướng Tự do Scott Morrison tin rằng, sự trở lại của Tổng thống đắc cử sẽ là điều tích cực cho tất cả mọi người.
"Tôi biết Tổng thống Trump sẽ rất tuyệt vời, cho an ninh toàn cầu và tuyệt vời cho Úc”, Scott Morrison.
Thế nhưng những người khác trong giới chính trị và các chuyên gia chính sách nói rằng, thật ngây thơ khi không mong đợi rắc rối.
Họ trích dẫn bản chất khó đoán và thất thường của Donald Trump và lập luận rằng, triều đại của ông từ năm 2016 đã gây ra nhiều vấn đề, hơn là giải quyết được.
Rodrigo Praino là Giáo sư Chính trị tại Đại học Flinders và là Giám đốc Trung tâm Dân chủ Jeff Bleich của trường.
"Những điều Trump nói được chuyển thành những điều Trump làm, bởi vì chúng không nhất thiết phải giống nhau".
"Đôi khi ông ấy nói những điều nhất định rồi lại hành xử hơi khác một chút".
"Vì vậy vấn đề là, ông ấy nói bao nhiêu phần là lời lẽ trong chiến dịch tranh cử so với bây giờ, là hành động thực sự của chính phủ”, Rodrigo Praino.
Trong khi đó Thủ Tướng Anthony Albanese đã tuyên bố trước Quốc hội rằng, không có gì thay đổi về mối quan hệ Hoa Kỳ-Úc.
"Liên minh giữa Úc và Hoa Kỳ, luôn lớn hơn các cá nhân, nó đã tồn tại qua nhiều thế hệ chính phủ, từ cả hai phía”, Anthony Albanese.
Có lẽ mối quan hệ này quan trọng vì sao lại có một loạt hoạt động nhằm xoa dịu căng thẳng giữa ông Trump và Đại sứ Hoa Kỳ Kevin Rudd, người mà cựu Tổng thống từng đe dọa sẽ sa thải.
"Tôi nghe nói ông ấy hơi khó chịu, tôi nghe nói ông ấy không phải là người thông minh nhất".
"Nhưng tôi không biết nhiều về ông ấy, nếu ông ấy có thái độ thù địch, ông ấy sẽ không ở đó lâu đâu”, Donald Trump.
Ông Rudd đã xóa các dòng tweet chỉ trích ông Trump khỏi tài khoản mạng xã hội của mình, bao gồm một dòng tweet nói rằng, ông ấy là ‘Tổng thống phá hoại nhất trong lịch sử’, hay ‘người kéo nước Mỹ và nền dân chủ xuống bùn.
Chính phủ Úc đã đưa ra một tuyên bố được diễn đạt cẩn thận, để ủng hộ hành động đó.
Thế nhưng vẫn có một số người không muốn mạo hiểm, với ý thích nhất thời của Donald Trump.
Thượng nghị sĩ Greens Sarah Hanson-Young cho biết, Úc cần xem xét cuộc bầu cử, như một cơ hội để rút khỏi AUKUS.
Còn Giáo sư Dennis Altman, một nghiên cứu viên Phó hiệu trưởng tại Đại học La Trobe, cho biết đảng Xanh không phải là tổ chức duy nhất khuyến nghị như vậy.
"Hãy nhìn nhận thực tế, những người chỉ ra điều đó bao gồm những người như Malcolm Turnbull, cựu Thủ tướng và Gareth Evans, cựu Ngoại trưởng..."
"Đó là điều mà những người có chuyên môn về chính sách đối ngoại, đã cố gắng nói trong năm rưỡi qua”, Dennis Altman.
Những lo ngại đó không ngăn cản Ngoại trưởng Penny Wong hành động, để bảo đảm thỏa thuận trong chuyến thăm Washington gần đây.
"Trước cuộc bầu cử, điều quan trọng là chúng ta phải gặp cả chính phủ đương nhiệm và chính phủ thay thế tiềm năng".
"Đó là một cuộc thảo luận rất hay và rất vui, vì sự ủng hộ của lưỡng đảng mà chúng ta đã thấy trước đây, từ các phái đoàn quốc hội đến thăm, mà bạn có thể đã nghe từ họ cũng như các tuyên bố công khai rằng, chúng ta có sự hiểu biết ở cả hai phía chính trị tại Hoa Kỳ, về tầm quan trọng của AUKUS”, Penny Wong.
Sau đó là chuyện Trung Quốc.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã tuyên bố sẽ áp thuế 60 phần trăm đối với hàng hóa Trung Quốc và ít nhất 10 phần trăm đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu khác.
Điều này dẫn đến lo ngại rằng, hoạt động thương mại của Úc có thể bị đe dọa.
Bộ trưởng Tài chính Steven Kennedy đã xác nhận tại Ủy ban Ước Chi Ngân sách rằng, bộ của ông đã lập mô hình tác động của chính sách đó đối với nền kinh tế Úc, theo yêu cầu của Tổng trưởng Tài chính.
“Việc áp đặt các hạn chế thương mại như thuế quan, thường dẫn đến tăng trưởng thấp hơn và lạm phát cao hơn”, Steven Kennedy.
Ông cho biết, điều này tạo ra sự không chắc chắn.
"Những tác động đối với Úc chủ yếu là về tăng trưởng, tất nhiên là vì những tác động đối với Trung Quốc và nhu cầu của họ đối với hàng hóa của chúng ta và đây là một thay đổi đáng kể có khả năng diễn ra".
"Tôi đã thảo luận vấn đề này với Tổng trưởng Tài chính và tôi không rõ, có thể cả hai chúng tôi đều đồng ý rằng sẽ là một ý kiến hay, nếu khiến cả ông ấy và những người khác, và tất nhiên là Tổng trưởng Ngoại giao, nhận thức rõ hơn về những tác động này để họ hiểu được”, Steven Kennedy.
Trong khi đó Tổng Trưởng Ngân Khố Jim Chalmers cho biết, không có gì thực sự đáng sợ từ bất kỳ thay đổi tiềm ẩn nào và họ đã chuẩn bị cho những gì có thể xảy ra.
Nhưng viễn cảnh về một chương trình nghị sự kinh tế lạm phát, vẫn là một điều khó khăn và đau đầu đối với chính phủ.
Giáo sư Praino cho rằng, Đảng Lao động có thể phải trả giá đắt cho những lo ngại đó, tại cuộc bầu cử tiếp theo.
"Phần lớn người Mỹ đã báo cáo rằng, họ có vấn đề về lạm phát và vật giá".
"Trong một tình huống như thế này, nếu bạn hỏi tôi điều gì sẽ xảy ra với đảng cầm quyền, tôi sẽ nói rằng đảng cầm quyền chắc chắn sẽ bị lật đổ”, .Rodrigo Praino
Không có gì ngạc nhiên khi với cuộc bầu cử liên bang dự kiến diễn ra trong vài tháng nữa và áp lực về vật giá luôn ở trong tâm trí cử tri Úc, Liên đảng đang gây áp lực mạnh mẽ lên vấn đề này, bao gồm cả Mick Fels, ứng cử viên của Đảng Tự do cho ghế Swan tại Perth.
"Đảng Lao động đã lãng phí 2 năm rưỡi, chỉ nói suông mà không hành động, chúng tôi đã sẵn sàng thay đổi chiến lược tại Swan và trên khắp cả nước”, Mick Fels.
Nền kinh tế có thể đang trở nên lớn lao đối với nhiều người, nhưng biến đổi khí hậu cũng vẫn là mối quan tâm đáng kể.
Một báo cáo gần đây cho thấy Úc, Canada và Vương quốc Anh đóng góp 60 phần trăm lượng khí thải, mặc dù chỉ chiếm 6 phần trăm dân số của Khối thịnh vượng chung.
Phúc trình này đã thúc đẩy Thủ tướng Tuvalu tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh CHOGM, gồm những người đứng đầu chính phủ Khối thịnh vượng chung gần đây rằng, Úc cần phải làm nhiều hơn nữa.
"Đây là bản án tử hình, không phải là một cụm từ tôi dùng một cách nhẹ nhàng đối với chúng tôi, Tuvalu, nếu các quốc gia lớn hơn tiếp tục tăng mức phát thải của họ”, Thủ tướng Tuvalu.
Bà Penny Wong đã nói rằng Úc đang hành động.
"Phần lớn điện than mới là ở các nước đang phát triển, ở Trung Quốc và Úc phải giảm lượng khí thải của mình".
"Nhưng toàn thế giới, nếu chúng ta muốn chống lại mực nước biển dâng cao, nhiệt độ tăng cao, thì toàn thế giới sẽ phải giảm lượng khí thải”, Penny Wong.
Còn Giáo sư Altman cho biết, Hoa Kỳ khó có thể đóng vai trò của mình trong tiến trình đó, nếu Donald Trump thực hiện lời cam kết đưa Hoa Kỳ ra khỏi Hiệp định Paris.
"Hoa Kỳ sẽ không còn thúc đẩy các biện pháp giảm thiểu biến đổi khí hậu toàn cầu nữa, điều đó có tác động rất nghiêm trọng đến các quốc gia trong khu vực của chúng ta. Tôi nhận thấy rằng ngày nay một số người trong Đảng Tự do Úc đã nói về việc, có lẽ điều này có nghĩa là chúng ta nên xem xét lại cam kết của mình về biến đổi khí hậu".
"Vì vậy, có một sự tác động trực tiếp từ các chính sách của Trump, đến những gì có thể xảy ra ở quốc gia này”, Dennis Altman.
Và những lo lắng không dừng lại ở đó.
Đối với Tiến sĩ Denise Goodwin từ Đại học Monash, chiến thắng trong cuộc bầu cử của Donald Trump có thể mở ra một kỷ nguyên mới, trong chiến dịch chính trị ở Úc.
Bà cho biết thông tin sai lệch đã dễ dàng lan truyền trên mạng xã hội, được các cử tri chọn lọc và bắt đầu tin vào lời nói dối, sau khi nó được lặp lại thường xuyên.
Tiến sĩ Goodwin lo ngại, các chính trị gia địa phương sẽ ngày càng tìm cách sao chép cách ông Trump chấp nhận thông tin sai lệch và các cách tiếp cận chiến dịch gây chia rẽ khác.
"Chúng tôi biết rằng mọi người có khả năng đã chuyển sang Mỹ và họ sẽ học hỏi. Bây giờ họ sẽ xem xét những gì đã hiệu quả về mặt số phiếu bầu".
"Chúng tôi biết rằng một số đảng đã lập trang web, để tấn công các ứng cử viên độc lập và teal, chẳng hạn".
"Chúng tôi biết rằng, đã có những chiến thuật bắt đầu phát tán một số thông tin sai lệch, hoặc sự thật không đúng sự thật, có thể tạo ra những hạt giống nghi ngờ, vì họ biết là điều đó ảnh hưởng đến hành vi của cử tri”, Denise Goodwin.
Trong khi đó những người ủng hộ cho biết, thái độ của Hoa Kỳ đã bắt đầu xuất hiện ở Úc, đặc biệt là về vấn đề phá thai, vốn là hợp pháp và được cho là có sẵn rộng rãi.
Các chính trị gia cánh hữu như Thượng nghị sĩ Liên đảng Jacinta Price, đã nhiều lần nêu vấn đề chấm dứt thai kỳ muộn, một chủ đề yêu thích của các nhà hoạt động chống phá thai, trong cuộc tranh luận về phá thai của Hoa Kỳ, trong khi vẫn còn lo ngại về việc phụ nữ không thể tiếp cận các dịch vụ ở các vùng nông thôn và khu vực của Úc.
Nhưng người phát ngôn của Liên đảng Jane Hume đã hứa rằng, phá thai là một vấn đề đã được giải quyết.
"Một chính phủ Liên đảng do Dutton lãnh đạo không có kế hoạch, không có chính sách và không quan tâm đến việc tước bỏ quyền sinh sản của phụ nữ”, Jane Hume.
