Key Points
- Báo cáo ghi nhận các vụ phân biệt chủng tộc mà người Aboriginal và Torres Strait Islander phải đối mặt.
- Báo cáo cho biết người bản địa tại Úc đang chịu sự phân biệt và định kiến sâu rộng, và rằng không nơi nào thực sự an toàn trước những hành vi phân biệt chủng tộc.
Lindon Coombes là Giám đốc Viện Giáo dục và Nghiên cứu Bản địa Jumbunna tại Đại học Công nghệ Sydney.
Ông vừa công bố một báo cáo quan trọng – Báo cáo Call It Out lần thứ hai của Viện, phối hợp với Dự án Công lý Quốc gia, nhằm ghi nhận tình trạng phân biệt chủng tộc nhắm vào người Aboriginal và Torres Strait Islander.
“Người ta thường bị cáo buộc là nhìn thấy phân biệt chủng tộc ở những nơi không có, nhưng tôi cho rằng thực tế lại hoàn toàn ngược lại.”
Báo cáo được tổng hợp từ hơn 400 trường hợp phân biệt chủng tộc nhắm vào người First Nations, được ghi nhận trong hệ thống Call It Out của Viện.
Báo cáo chỉ ra các vụ bạo lực thể chất, lăng mạ bằng lời nói, ngôn từ thù hận, đe dọa, hành vi hăm dọa cũng như phá hoại tài sản.
Lindon Coombes cho biết những phát hiện này gây quan ngại sâu sắc.
“Đó là một khoảnh khắc nhắc nhở tôi về nỗi đau mà phân biệt chủng tộc gây ra… Chúng ta thường nghe những lời khuyên kiểu ‘bỏ qua đi’, nhưng khi nó xảy ra, nó thực sự rất đau.”
Fiona Allison, phó giáo sư tại Viện Jumbunna, cho biết cả các cơ quan chính phủ và tổ chức tư nhân đều xuất hiện thường xuyên trong các báo cáo gửi đến hệ thống Call It Out, bao gồm cả lĩnh vực y tế – nơi mà các vụ việc phân biệt chủng tộc thường không được xử lý thỏa đáng.
“Ví dụ trên màn hình là báo cáo của một người mẹ thuộc các Quốc gia Thứ nhất về trải nghiệm của cô ấy khi đến một cơ sở y tế phổ thông. Cô cảm thấy bị giám sát chặt chẽ và lo sợ rằng đứa con sắp chào đời của mình có thể bị tách khỏi mẹ… Một trường hợp khác được ghi nhận là một nữ hộ sinh đã phớt lờ kế hoạch sinh nở của một phụ nữ Wiradjuri. Dù có vẻ như đây chỉ là một sự cố riêng lẻ, trong báo cáo, chúng tôi phân tích cách mà những hành động cá nhân như vậy có thể tạo thành một mô hình phân biệt đối xử có hệ thống.”
Tuy nhiên, Giáo sư Allison nhấn mạnh rằng không có nơi nào thực sự an toàn để người bản địa tránh khỏi sự lạm dụng hay định kiến.
“Những địa điểm phổ biến nhất là trên mạng và các phương tiện truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội, tiếp theo là các không gian công cộng… Nơi làm việc vẫn là khu vực có số lượng báo cáo tự khai cao nhất từ người dân các Quốc gia Thứ nhất trong báo cáo lần này.”
Viện Jumbunna cho biết nhiều báo cáo bắt nguồn từ các sự kiện xảy ra sau thất bại của cuộc trưng cầu dân ý về Voice.
Giáo sư tội phạm học Chris Cunneen của Viện Jumbunna cho biết cứ năm báo cáo về phân biệt chủng tộc gửi đến hệ thống thì có một báo cáo đề cập trực tiếp đến cuộc bỏ phiếu này, một xu hướng gia tăng đã được ghi nhận bởi nhiều tổ chức khác.
“Trong thời gian đó, đã có rất nhiều sự chú ý về mức độ gia tăng phân biệt chủng tộc trong cộng đồng, được ghi nhận bởi các tổ chức cộng đồng, nhóm vận động và các cơ quan chức năng. Có những ví dụ đáng báo động như các tranh biếm họa mang tính phân biệt chủng tộc trên Financial Review, các chiến dịch phản đối Voice – một số người trong đó đã lan truyền những tuyên bố vô căn cứ và thuyết âm mưu. Các tổ chức như Ủy ban An toàn Kỹ thuật số (eSafety Commission) và Ủy ban Nhân quyền (Human Rights Commission) đều ghi nhận sự gia tăng của phân biệt chủng tộc.”
Uncle Dale Ruska, một nhà hoạt động tiên phong vì quyền lợi của người dân các Quốc gia Thứ nhất từ những năm 1970, cho rằng phân biệt chủng tộc vẫn phổ biến vì phần lớn xã hội chính thống tại Úc xem nền văn hóa da trắng như thước đo cho mọi giá trị – và họ không muốn chấp nhận hay công nhận quyền lợi cũng như sự hiện diện của người dân các Quốc gia Thứ nhất.
“Tôi nhìn vào cách đất nước này được quản lý và thấy rằng hệ thống này duy trì sự thống trị của người da trắng và sự thiệt thòi của người da màu. Nếu điều đó không đúng, tôi muốn đặt câu hỏi đến tất cả người dân Úc, những người có quyền lợi và vị thế trong xã hội thuộc địa này, rằng liệu họ có thừa nhận rằng vùng đất họ đang sinh sống là đất bị đánh cắp hay không?”
Giáo sư Cunneen cho rằng đây có thể là lý do khiến các vụ phân biệt chủng tộc diễn ra thường xuyên trên mạng và cả giữa ban ngày, bởi cuộc trưng cầu dân ý đã vô tình làm cho thái độ tiêu cực đối với người dân các Quốc gia Thứ nhất ở Úc trở nên bình thường hóa.
“Có lẽ câu trả lời đơn giản nhất, lời giải thích rõ ràng nhất, là nhận định của Ủy ban Nhân quyền khi nhìn lại năm 2023: cuộc trưng cầu dân ý về Voice đã đưa mức độ phân biệt chủng tộc đáng báo động vào dòng chính trong suốt chiến dịch và tiếp tục tác động đến cộng đồng người dân các Quốc gia Thứ nhất.”
Lindon Coombes lo ngại rằng những trường hợp được báo cáo chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
“Là người Thổ Dân, chúng tôi có mức chịu đựng phân biệt chủng tộc rất cao. Nếu chúng tôi báo cáo mọi vụ việc xảy ra, như một số người cáo buộc, thì chắc hẳn chúng tôi sẽ vô cùng bận rộn. Vì vậy, khi nhìn vào những câu chuyện này và tham gia vào các cuộc thảo luận, tôi hy vọng mọi người ghi nhớ rằng đây thực sự chỉ là phần nổi của tảng băng – và còn rất nhiều điều khác đang diễn ra.”
Ông cho rằng phân biệt chủng tộc có thể không rõ ràng với tất cả mọi người – hoặc một số người không muốn thừa nhận đó là một vấn đề – nhưng nó vẫn tồn tại.
“Phân biệt chủng tộc rất thâm nhập và khó nhận diện. Nó dễ bị phủ nhận, dễ bị gạt bỏ. Đó không phải là thứ hữu hình mà ta có thể nắm bắt hay tách rời, nhưng tác động của nó là hoàn toàn có thật. Tôi nghĩ một phần quan trọng trong việc đối phó với nó là tự tìm hiểu, học hỏi về những cách mà nó biểu hiện và tìm ra cách phản ứng trước điều đó.”
