Key Points
- Voting is compulsory in Australia, but you have to be enrolled to vote.
- You must be an Australian citizen and at least 18 years of age to vote.
- You can enrol online or use a paper form.
- The AEC website offers information in language, and easy-read English guides.
akoɔny yïn ba pïïrdu ya caath në pandun jidit yic në Australia-
Kuɛ̈ny ë bɛ̈ɛ̈i ë bɛ̈ɛ̈i yiic ee thaa wën lëu bï yïn wëlkuɔ ya lueel në cuɛt ba akuma de Australia kuany.
Kuɛ̈ny ë lööŋ ë Australia, anɔŋ kä kor ba ke kɔn looi tueŋ. Töŋ de keekɛ̈ ee ba rɔt gätpiny wenë akut cuɛt ë kɔc Australian Electoral Commission (AEC).
Ɣɛn lëu ba rɔt gɔt?
Na cɔk ya ke ye dhil cuɛt ë lööŋ ë kɔc juëc ë Australia, ka adhil ba tïŋ lɔn yïn cë gam.
“Raan cë ya adoc pan Australia ku nɔŋ run ke thiɛ̈r ku bɛ̈t wär yɛ̈ɛ̈t nhial alëu bë rɔt gɔr ku bë cuɛt,” acï Evan Ekin-Smyth, athook AEC caal.
“Ku yïn adhil ba rot gät piny të köe yïn ba cuɛt.”
Ye nɛn yen lëu ba rɔt gɔ̈t?
Kɔc jidiir ë Australia ebɛn̈ë ayekke weei bïk röt gät piny tɛ̈ cï kek bɛ̈n ya kɔc ë bɛ̈ɛ̈i yiic agokë naŋ kë bïk lueel në pïïr ë Australia yic aköldä.
Aköl ë thök ë gɛ̈tpiny ee thök ë wik tök të cïnë nïn ke kuɛ̈ny ë bääny thöl. Na ca thök ë gɛ̈tpiny, ke yïn nɔŋ wik tök aya ba wël ë lëkdu tääu-pïny cït mɛn ë gɛ̈r ë ɣön-paandu wala rinku.
“Aacïï kör ba tïït në thäär ke cuɛt — alëu ba looi ëmɛn,” acï Mr Ekin-Smyth lueel.
Në yic, acïï kör ba tïït agut cë ba tiim ee run ke thiɛ̈r ku bɛ̈t (18) ba yï rin gɔ̈t, acï Kath Gleeson, aci raan tɔ̈ në akutë lööŋ ke AEC yic luel.
“Yïn lëu ba lɔ në lööŋ yiic të nɔŋ yïn run ke thiɛ̈r ku dhetem (16) ago yïn ya tɔ̈ ke yïn cë thök në cuɛt yic të nɔŋ yïn run ke thiɛ̈r ku bɛ̈t.”
MELBOURNE, AUSTRALIA - MAY 18: A view from entrance of a polling station during general elections to elect its parliament and prime minister in Melbourne, Australia on May 18, 2019. Source: Anadolu / Recep Sakar/Anadolu Agency/Getty Images
Ɣa rɔt gɔ̈t yedi?
Yïn lëu ba yï rin gɔ̈t në athör thiin koor ë aliiric. Yïn lëu ba yï rin gɔ̈t ëya dɛ̈t në telepundu yic. Tääu yïnhom piny tënë .
Na yïn kör, ka tëdä yïn cïn dhöl ë yök ë internet, ka athör ë gɛ̈tpiny ë athör ë yök ë maktap ee AEC. Yïn lëu ba yuup namba 13 23 26 eya ba athör yök në mail yic.
Yïn bï koor ba ŋiɛc nyuɔɔth lɔn ye yïn raan yïndë, ku yïn bï naŋ athör duɔ̈ɔ̈n ë ŋiɛc tɔ̈u yï cin. Acïn kë kör ba wël tääu thïn, ku yïn abï kör ba keek tïŋ.
Ms Gleeson ee jam ye thööŋ de ŋiɛc ŋic alëu bë ya tɔ̈ në dhɔ̈l lik wääc yiic, ku ka nɔŋ wël juïc në thoŋë thok në .
“Kɔc juëc aye lööŋken ë gɛ̈ɛ̈r ë riäth luɔ̈ɔ̈i, ku yïn alëu ba athör ë gɛ̈ɛ̈r ë riäth ë Medicare luɔ̈ɔ̈i aya,” acï luel.
A ballot box is seen inside the voting centre at Collingwood in Melbourne, Saturday, October 14, 2023 Credit: CON CHRONIS/AAPIMAGE
Kɔc jidiir ë bɛ̈ɛ̈i kɔ̈k abï kor aya bïk athörden ë bɛ̈ɛ̈i ë bɛ̈ɛ̈i yiic kör bïk röt gätpiny.
Na yïn acïn athör ë ŋiɛc yök, tëdä ka cï tääu të rac tëdä ka cï määr, ka yïn alëu ba athör ë yök tääu-pïny tueŋ. Thɛɛr ke tïït de gɛ̈tgɛ̈t de ŋiɛc tɔ̈u alëu bïk wuɔ̈c tënë lööŋ tök ku lööŋ kɔ̈k, ku në ɣän kɔ̈k alëu bïk wiik kaa ŋuan jɔt.
Ye ɣɛn kär ba rin gɔ̈t në thää ke kuɛ̈ny yiic?
Nɔ̈n tok bi yïn atɔ̈ në lööŋ ke kɔc ke cuɛt yiic ke yïn alëu ba cuɛt në gɛɛr de kuɛ̈ny de akuma de baai, akuma de kuɛ̈ny wala akuma de dïttë.
Yen ë kën yen ë kë ril yic ba wël ë lëkdu muk ë thää yiic.
Social media, connection and woman typing on a phone for communication, app and chat. Web, search and corporate employee reading a conversation on a mobile, networking and texting on a mobile app Credit: Delmaine Donson/Getty Images
Ku na jɔr?
Yïn anɔŋ wik tök wën cïnë kuɛ̈ny thök bï yïn ŋic lɔn cï wëlkuɔ tɔ̈u ëmɛn.
“Wok aabï wël ë lëk tuɔɔc të yök wok wël ë lëk ë yïn cï jäl ɣöt, cït mɛn,” acï Mr Ekin-Smyth lueel.
“Ku yen ee kë thiekic të nɔŋ yïn paan jɔt yin thin wala yïn cii rinku waar, ba käku tääu-pïny.”
Na yïn acii ŋic lɔn yïn acï tɔ̈u në lööŋ ke cuɛt yic wen thɛɛr, lɔɔr tënë . wɛ̈lɛ̈ yuoi ee 13 23 26 në kuɔɔny.
Yeŋa lëu bë ɣɛɛn kony ba gätpiny?
Athör ë AEC anɔŋic lööŋ ë yök ku lööŋ ë gɛ̈tpiny, cï keek waaric në thoŋdu yic. Aye lööŋ ke Telepun ëya dɛ̈t ku ‘käk ë kuɛ̈n ë thäär ë wël ë ke gɔ̈t në thoŋ ë Liŋëlith ë thääk lik ku thura.
Ɣän ë kuɔɔny ë kɔc ë bɔ̈ bei ku ɣään kɔ̈k ë kuɔɔny ë ciɛɛŋ ë kɔc ë bɛ̈ɛ̈i kɔ̈k yiic aa tɔ̈u thïn bïk kɔc ë thäät, tueŋ e kuɔny ku bïk yïn kuɔny në gɛ̈tgɛ̈tdu yic.
Kɔc jidit ë Australia ëbɛ̈n adhil röt yök ke cë röt gät piny të cï kek jäl yök ke cë lëu bïk cuɛt. Tïŋ, ke cuɛtdu abï kueen të nɔŋ yen raan yïn.
Na ca rɔt gɔ̈t ba cuɛt?
Kuɛ̈ny e löŋ rilic thïïn Australia, ku të cï yïn kɔ̈c cuɛt aye wëu tääu piny. Ku tääu ë yic lɔn yïn adhil cuɛt, ku muk nhom aya lɔn bï yïn këdu määr të cïn yï rin gɔ̈t.
wala lɔ në maktap de AEC yic ba yï rin gɔ̈t ba lɔ cuɛ̈t në thaar ë kuɛ̈ny de bääny de 2025.
Gäät yï rɛ̈ɛ̈c tëdä ka buɔɔth cök në Australia Explained podcast yic ba wël juëc thiekiic ku wël ë lëk alɔŋ rɛ̈ɛ̈r ë pïïrdu yic në Australia.
Ye naŋ kë kör ba thiëëc ka kë kör ba tak? Tuɔɔcë ɣook imeel tënë [email protected]
