Key Points
- When you post writing, images, video and music to social media it’s automatically covered by copyright.
- Copyright limits how we can share someone’s work.
- Content can be shared under fair dealing or Creative Commons licences.
- Copyright violation can result in account closure and financial penalties.
དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་ནི་རྩོམ་ཡིག་དང་པར་ལེན་དང་རོལ་དབྱངས་དང་བརྙན་འཕྲིན་སོགས་གསར་གཏོད་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་ཁྲིམས་ཐོག་གི་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན། དེས་གསར་གཏོད་པ་ལ་ཐབས་ལམ་འགའ་ཤས་ཐོག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བའི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད།
དེ་བཞིན་ང་ཚོས་མི་གཞན་གྱི་ལས་ཀ་དེ་ཁོང་གི་ཆོག་མཆན་མེད་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་རྒྱུ་བཀག་འགོག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཊེ་གྷན་བྷོར་མན་གྱིས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ནང་པར་དབང་ཐོ་འགོད་བྱེད་དགོས་དོན་མེད། དེ་རིན་མེད་དང་རང་འགུལ་ཡིན།
དེ་ཡང་ཁོང་གིས་“ཁོང་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་པར་སྐྲུན་བྱེད་སྐབས་པར་དབང་དེ་སྤྱིར་བཏང་རྩོམ་རིག་དང་། འཁྲབ་སྟོན། རོལ་དབྱངས།
དེར་བརྟེན་པར་རིས་དེ་སྤྱིར་བཏང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལས་ཀ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
ཁྱེད་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་གང་ཞིག་མོས་མཐུན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དམ།
སྤྱི་ཚོགས་བརྒྱུད་ལམ་གྱི་སྡིངས་ཆ་ཁག་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་གན་རྒྱ་དང་ཆ་རྐྱེན་ཡོད་པ་དང་། དེར་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་གྱིས་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་སྐབས་མོས་མཐུན་བྱེད་དགོས། དཔེར་ན་བགོ་འགྲེམས་ཀྱི་བྱེད་ནུས་ལྟར་བུ།
ནང་དོན་བཟོ་མཁན་གྱིས་སོ་སོའི་བརྩམས་ཆོས་སྡིངས་ཆ་དེའི་ཐོག་བགོ་འགྲེམས་བྱེད་པར་མོས་མཐུན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ནའང་། ཁོ་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་བདག་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། བཀོད་སྒྲིག་དེ་དག་བགོ་འགྲེམས་མི་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱང་གཏོང་ཆོག
ངོ་དེབ་དང་སྤྱི་ཚོགས་དཔྱད་གླེང་གཉིས་ཀ་མེ་ཊའི་བདག་དབང་ཡིན་པས། ཁྱེད་ཀྱིས་སྡིངས་ཆ་འདི་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ནང་དོན་བགོ་འགྲེམས་བྱེད་ཆོག དེའི་དོན་ནི་གལ་ཏེ་ཁྱེད་ཀྱིས་སྤྱོད་མཁན་གཞན་གྱི་བརྩམས་ཆོས་བགོ་འགྲེམས་བྱས་ན། སྡིངས་ཆ་དེས་རང་འགུལ་གྱིས་ཁོ་ཚོར་འོས་བབས་ཀྱི་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་རེད།
འོན་ཀྱང་། མི་གཞན་གྱི་ནང་དོན་སྡིངས་ཆའི་ཕྱི་རོལ་དུ་ཁྱེད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་སྒེར་གྱིས་སྤོ་འཇོག་བྱེད་པ་ནི་འགྲིག་གི་མེད།
སྡིངས་ཆའི་གན་རྒྱ་དང་ཆ་རྐྱེན་གྱིས་སྤྱིར་བཏང་ཁྱེད་ལ་དེ་ལྟར་བྱེད་པའི་འོས་བབས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་དགོས་པ་སྟེ། ཁྱེད་རང་བརྩམས་ཆོས་དེའི་བཟོ་མཁན་ཡིན་དགོས་པའམ། བརྩམས་ཆོས་དེ་སྤྱོད་པའི་ཆོག་མཆན་བཟོ་མཁན་ནས་ཐོབ་དགོས།
Content can be shared under fair dealing or Creative Commons licences. Source: iStockphoto / anyaberkut/Getty Images/iStockphoto
ག་དུས་ཡིན་ཡང་གདེང་འཇོག་སྤྲོད་དགོས།
དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་དེ་གསར་གཏོད་པ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་ཡོད། དེར་བརྟེན་འབྲེལ་འདྲིས་དང་ངོས་འཛིན་སྟབས་བདེ་ཞིག་གིས་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་ལ་འགལ་འཛོལ་མང་ཆེ་བ་འགོག་ཐུབ།
སྒྱུ་རྩལ་པ་དང་བརྙན་རིས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སློབ་དཔོན་པའོ་ལུ་མུ་རེ་ (Paul Murray) ལ་མཚོན་ན་ཁོང་གི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་དེ་ཁོང་གི་མོས་མཐུན་མེད་པར་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་བཀོད་ཡོད་པ་དང་ཁོང་གི་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་ལ་འགལ་འཛོལ་བྱས་ཡོད།
ང་ཚོའི་འགྲེམས་སྟོན་གཅིག་ལ་མི་དེ་ཕེབས་ནས་ངའི་ལས་ཀའི་སྤུས་ཚད་ཧ་ཅང་ཞན་པའི་པར་བླངས་ཡོད།
They posted them on Facebook with incorrect titles. They spelled my name incorrectly but probably worst of all was that they presented them in a context that actually undermined what my intention was, what the whole exhibition was about.Paul Murray, artist and visual arts teacher
སྐུ་ཞབས་མུ་རེ་ཡིས་འདི་Facebookལ་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བ་དང་། ཁོང་གིས་རྩོམ་ཡིག་དེ་བླངས་ཡོད།
ཁྱེད་རང་གིས་མི་གཞན་གྱི་ལས་ཀ་བརྗེ་རེས་བྱེད་འདོད་ན། སྟེགས་བུ་བརྒྱུད་ནས་ཁོང་ཚོ་དང་འབྲེལ་བ་བྱས་ནས་ཁོང་ཚོ་ལ་གང་འདྲ་བྱེད་དགོས་མིན་དྲིས་ན་ཡག་ཤོས་རེད། གལ་ཏེ་ཁོང་ཚོ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་ཁོང་ཚོའི་འཛིན་སྐྱོང་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་ཆོག
གནས་ཚུལ་མང་ཤོས་ནང་བཟོ་མཁན་གྱིས་ཁྱེད་རང་གིས་ཁོང་ཚོའི་རྩིས་ཁྲ་ལ་འབྲེལ་མཐུད་བྱེད་པར་ཁོང་ཚོའི་སྤྱོད་མཁན་གྱི་མིང་ལ་རྟགས་བཀོད་དགོས།
ང་ཚོས་ཆོག་མཆན་མེད་པར་ནང་དོན་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་བམ།
ཁྱེད་རང་གིས་མི་གཞན་གྱི་ཡིག་ཆ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཆོག་པའི་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་འོག་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་གནས་ཚུལ་འགའ་ཤས་ཡོད།
དེ་ལྟ་བུའི་ཁྱད་པར་གཅིག་ནི་‘དྲང་བདེན་གྱི་འབྲེལ་བ་’ཁྲིམས་ལུགས་འོག་ཡོད། ཁྱེད་རང་གིས་ཁོང་ཚོའི་ཆོག་མཆན་མེད་པར་མི་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ། གལ་ཏེ་དེ་ཚོང་དོན་མིན་པའི་དགོས་དོན་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ལ་དམིགས་ན། འདི་ནི་འདིའི་ཆེད་དུ་ཡིན་སྲིད།
- གསར་འགྱུར།
- ཞིབ་འཇུབ།
- ཤེས་ཡོན།
- མཆན་འགྲེལ་དང་ཟུར་ཟ།
དེ་བཞིན་མི་གཞན་གྱི་གསར་གཏོད་ཀྱི་ནང་དོན་དེ་གསར་གཏོད་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་གི་ཆོག་མཆན་འོག་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་དེ་ཡང་བདེ་འཇགས་ཡིན། འདི་ནི་དྲ་ཐོག་ནས་རྙེད་པའི་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པའི་རྒྱུ་ཆ་བསྡུ་རུབ་ཅིག་ཡིན།
ནང་དོན་དེ་ཆོག་མཆན་མེད་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། གསར་གཏོད་ཀྱི་ཆོག་མཆན་འོག་གསར་གཏོད་པ་དེ་ལ་ད་དུང་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་ཡོད།
གསར་གཏོད་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་གི་ཆོག་མཆན་མི་འདྲ་བ་ཡོད་སྟབས་དེ་ཁྱེད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་དང་མཐུན་པར་བྱ་དགོས།
ཨེ་ལེགས་སོ་ལོ་(Alex Solo)ནི་སི་པྲིན་ཊི་ལའོ་ཁྲིམས་ལུགས་ཞབས་ཞུའི་གཞི་བཙུགས་མཉམ་འབྲེལ་ཡིན། ཁོང་གིས་ཁོང་གིས་Creative Commons ཆོག་མཆན་རིགས་གཅིག་གི་འོག་ཁོང་གིས་ཁོང་གི་པར་རིས་དྲ་ཐོག་ལ་བཀོད་ནས་མི་ཚོས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བར་སྐུལ་མ་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། གལ་ཏེ་མི་གཞན་ཞིག་གིས་ཚོང་དོན་ཆེད་དུ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་འདོད་ཡོད་ན། ཁོང་ཚོས་དངུལ་སྤྲོད་དགོས།
ང་ཚོའི་ནང་དོན་གསར་གཏོད་བྱེད་མཁན་དང་ཡང་ན་ནང་དོན་གཞན་པའི་སྤྱོད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཆོག་མཆན་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་གི་ཡོད། ཐེངས་རེ་རེར་ཆོག་མཆན་ཞུ་དགོས།
གསར་གཏོད་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་གི་པར་རིས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བར་གུ་གུལ་པར་རིས་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ནས་‘ལག་ཆ་’གདམ་ཁ་འཚོལ་ནས་‘གསར་གཏོད་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་གི་ཆོག་མཆན་’འདེམས།
ཁྱེད་རང་གི་བརྙན་ཐུང་ལ་རོལ་དབྱངས་མཉམ་སྒྲིག་བྱེད་པ།
ང་ཚོའི་པར་རིས་དང་བརྙན་འཕྲིན་དང་མཉམ་དུ་ཁོང་ཚོའི་རོལ་དབྱངས་དུས་མཚུངས་བཟོ་བར་སྒྱུ་རྩལ་པ་དེའི་ཆོག་མཆན་དགོས་པ་རེད།
འདི་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཆེད་དུ་Instagramདང་TikTokལྟ་བུའི་སྟེགས་བུ་ཁག་གིས་ད་ལྟ་སྒྱུ་རྩལ་པ་གྲོས་མཐུན་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡོད་པའི་རོལ་དབྱངས་དཔེ་མཛོད་ནང་དུ་བཙུགས་ཡོད།
གལ་ཏེ་དེ་རོལ་དབྱངས་དཔེ་མཛོད་ནང་མེད་པ་དང་ཁྱེད་ཀྱིས་སྟེགས་བུའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་རོལ་དབྱངས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ན།
Take progress shots of your work. Credit: LeoPatrizi/Getty Images
གཞན་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་དཔེ་བཤུས་བྱེད་པར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ།
ཁྱེད་རང་གིས་མི་ཚོར་ཁྱེད་རང་གི་ལས་ཀ་ཡིན་པ་དྲན་སྐུལ་བྱེད་ཐུབ། དེ་ཡང་ཁྱེད་རང་གི་རྩོམ་ཡིག་ལ་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་གི་མཚོན་རྟགས་སྟེ།
པའོ་ལུའོ་མུ་རེ་(Paul Murray)ཡིས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལས་ཀ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤེས་མང་པོ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
“དང་པོ་ལས་ཀ་ཆ་ཚང་གི་པར་རིས་མཐོ་པོ་མ་བཀོད་རོགས།” ཞེས་སྐུ་ཞབས་མུ་རེ་ཡིས་བཤད།
“གཉིས་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཕོ་ཊོ་ཤོབ་དང་ཡང་ན་ཆུ་མཚོན་བྱེད་པའི་ལག་ཆ་གཞན་པ་བཀོལ་ནས་ལས་ཀ་དེ་ལ་ཆུ་མཚོན་བྱེད་ཐུབ། གསུམ་པ་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ལས་ཀ་ཆ་ཚང་མ་ཡིན་པར་ལས་ཀའི་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་ཁོ་ན་བཀོད་པར་ཁག་ཐེག་བྱེད་ཐུབ།”
ཁྱེད་རང་གིས་ལས་ཀ་བྱེད་བཞིན་པའི་པར་རིས་བཀོད་ནས་ཁྱེད་རང་གསར་གཏོད་པ་ཡིན་པ་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱེད་ཐུབ། འོན་ཀྱང་སྟེགས་བུ་མང་ཆེ་བར་ཚེས་གྲངས་བཀོད་ཡོད།
སྐུ་ཞབས་སོ་ལོ་ཡིས་ནང་དོན་བཟོ་མཁན་ཚང་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་ཀ་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་བཏང་ཡོད།
You can do Google reverse image searches and just see all the places your images have been used and contact those people; you can search for snippets from your blog posts and see if someone's copied them.Alex Solo, Sprintlaw
Copyright concept Credit: JLGutierrez/Getty Images
གལ་ཏེ་མི་གཞན་ཞིག་གིས་ཁྱེད་ཀྱི་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་ལ་འགལ་འཛོལ་བྱས་ན་གང་འདྲ་རེད།
སྲུང་སྐྱོབ་ཡོད་ན་ཡང་། དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་ལ་འགལ་འཛོལ་བྱེད་པ་དེ་དུས་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་གི་ཡོད།
གལ་ཏེ་ཁྱེད་རང་གིས་མི་གཞན་ཞིག་གིས་ཁྱེད་རང་གི་དཔེ་སྐྲུན་ཐོབ་ཐང་ལ་འགལ་འཛོལ་ཚབས་ཆེན་བྱས་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ན། ཁྱེད་རང་གིས་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ལེན་རྒྱུ་འདེམས་ཆོག
སྟེགས་བུ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་གནས་ཚུལ་སྙན་སེང་ཞུ་བའི་ནུས་པ་ཡོད། ཁོང་ཚོས་ནང་དོན་མེད་པར་བཟོ་ཐུབ་པ་དང་ཐ་ན་རྩིས་ཁྲ་ཡང་བཀག་འགོག་བྱེད་ཐུབ།
བསམ་བཞིན་ཡིན་ནའང་མིན་ནའང་འདྲ་པར་བདག་དབང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་འགལ་འཛོལ་བྱེད་མཁན་ལ་ཉེས་ཆད་དེ་བས་ནན་པོ་གཅོད་ཀྱི་ཡོད། གལ་ཏེ་མི་གཞན་ཞིག་གིས་མི་གཞན་གྱི་ལས་ཀ་ནས་ཁེ་ཕན་ཐོབ་ཡོད་ན།
ཁྱེད་ཀྱིས་ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡའི་དཔེ་སྐྲུན་བདག་དབང་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཤེས་ཐུབ།
Subscribe or follow the Australia Explained podcast for more valuable information and tips about settling into your new life in Australia.
