Đây là Burnt, một Podcast của SBS.
Trong tập ba, chúng ta sẽ lắng nghe những người có kinh nghiệm trực tiếp về thảm họa khí hậu nghĩ rằng chính quyền ở mọi cấp nên học hỏi gì từ Black Summer.
"Chúng ta phải suy nghĩ khác về đất nước. Nếu bạn nghĩ rằng cái cây đó là một trong những tổ tiên của bạn, thì bạn phải chăm sóc cái cây đó. Nếu bạn nghĩ rằng dòng sông là một sinh vật sống, bạn không đổ chất thải của mình vào đó. Bạn phải đối xử với đất nước một cách đặc biệt và tôn trọng. Và nếu chúng ta làm như vậy, nếu điều đó nằm trong tâm trí của chúng ta, sẽ có những thứ chúng ta sẽ tự động làm, gần như vô thức, điều đó sẽ giúp chúng ta cứu hành tinh này. Cháy chỉ là một trong những thứ sẽ trở thành vấn đề lớn đối với chúng ta trong tương lai."
Đã năm năm trôi qua kể từ khi các vụ cháy rừng Black Summer bùng phát trên khắp nước Úc.
Quy mô của chúng đã trở thành tiêu đề trên toàn thế giới, và mặc dù quy mô tàn phá mà chúng gây ra cho các cộng đồng ở các khu vực, những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất nghĩ rằng chính phủ Úc sẽ để điều đó xảy ra một lần nữa.
Kể từ đó, các chuyên gia đã xác nhận rằng các đám cháy năm đó là bất thường.
Vì vậy, khi mùa cháy rừng ở Úc ngày càng kéo dài, chúng ta đã chuẩn bị như thế nào cho lần cháy tiếp theo?
"Theo tất cả các nghiên cứu, chưa ai từng chứng kiến một đám cháy như thế này. Đám cháy diễn biến hoàn toàn khác so với bất kỳ ai từng thấy. Họ đã sẵn sàng cho một đám cháy, như tôi đã nói, nhưng không phải cho loại đám cháy đó. Về mặt sẵn sàng trong tương lai, tôi tin rằng các cá nhân hiện đang chuẩn bị rất tốt."
Đối với Chris Walters ở Cobargo, thật khó để chuẩn bị cho một điều gì đó khó lường như vậy.
Khi bà ấy nói rằng mọi người hiện đã thực sự chuẩn bị tốt, bà ấy không nói về cả đất nước, bà ấy đang nói về những người dân ở Cobargo, những người đã mất nhà cửa, đường phố chính và các thành viên trong cộng đồng của họ.
Những người dân ở những nơi bị ảnh hưởng bởi các đám cháy đó, như những người dân ở Cobargo và Mallacoota, cho biết hầu hết các mùa hè đều mang lại một số lo lắng.
"Có sự lo lắng về mùa cháy rừng tiếp theo và sự kiện thời tiết tiếp theo. Và điều đó có lẽ tệ hơn khi bạn đã từng trải qua một sự kiện trong quá khứ gần đây so với khi bạn chưa từng trải qua. Vì vậy, nó hơi phức tạp. Hành trình từ phục hồi đến trở nên kiên cường hơn thực sự là một hành trình khó khăn. Thật sự rất phức tạp, và để bắt đầu hành trình phục hồi hoặc chuẩn bị, trước tiên bạn phải hiểu hành trình phục hồi của chính mình. Điều này là do có thể rất khó để nghĩ về điều đó khi bạn đang trong trạng thái phục hồi, trò chuyện về sự phục hồi trong cộng đồng. Bạn có thể cảm thấy rất ngần ngại khi thảo luận về sự chuẩn bị và về sự kiện tiếp theo. Khả năng phục hồi đang trở thành thuật ngữ nóng. Theo tôi, chúng ta cần có thời gian để chuẩn bị cho cuộc thảo luận đó với tư cách là một cộng đồng hồi phục. Tuy nhiên, trong một cộng đồng chưa phục hồi hoặc cộng đồng chưa bị ảnh hưởng, tôi nghĩ mọi người khá thoải mái khi nói chuyện đó nếu họ có quan tâm."
Úc đã trải qua tám trong chín năm nóng nhất được ghi nhận trong 11 năm qua.
Trong khi năm 2024 hiện đã được ghi nhận là năm nóng nhất trên toàn cầu, năm 2019 vẫn giữ kỷ lục là năm nóng nhất và khô nhất ở Úc.
Đối với Jann Gilbert, một nhà sinh vật học biển và là thành viên của Bushfire Survivors for Climate Action, vẫn còn rất nhiều điều mà chính phủ cần phải làm nếu họ muốn giảm nhẹ tác động của các thảm họa trong tương lai.
"Phải làm gì để giảm lượng khí thải? Lượng khí thải vẫn đang tăng. Ý tôi là, một mặt, chính phủ lao động nói, ồ vâng, năng lượng tái tạo và v.v, mặc khác thì bạn không thể tự thực hiện. Điều đó không làm giảm lượng khí thải. Hơn nữa, lượng khí thải vẫn đang được xuất khẩu sang các quốc gia khác. Trong những luật lệ được cho là tích cực với thiên nhiên của chúng ta, vốn là một mớ nhảm nhí, thì đó là một điều chúng ta phải làm. Nhưng không, không có yếu tố kích hoạt khí hậu nào cho các dự án. Không có hồi kết cho nhiên liệu hóa thạch, các dự án nhiên liệu hóa thạch mới hoặc mở rộng. Để ngăn chặn thảm họa khí hậu xảy ra trong ít nhất 20 năm vào năm 2030, chúng ta phải có một cuộc thảo luận quốc gia về cách thực hiện điều này càng sớm càng tốt. Do đó, chúng ta càng để lượng khí thải tăng cao thì những thảm họa như vậy sẽ tồn tại lâu dài hơn."
Người ta đưa tin rằng các vụ cháy rừng Black Summer đã thải ra khoảng 900 triệu tấn carbon dioxide vào khí quyển; con số này gần bằng lượng khí thải hàng năm do các chuyến bay thương mại trên toàn thế giới thải ra.
Việc mất nhà và chứng kiến sự tàn phá môi trường ở Mallacoota không phải là lý do khiến Jann nhận ra biến đổi khí hậu nghiêm trọng như thế nào, nhưng nó đã giúp bà hiểu rõ hơn về mức độ tồi tệ mà mọi thứ đang diễn ra.
"Đặc biệt là khi tôi nhận được bằng khoa học vào thời điểm đó, mặc dù trước đó tôi đã làm việc trong lĩnh vực cứu hộ rùa biển và chim biển, điều này đã truyền cảm hứng cho tôi theo đuổi bằng cấp. Do đó, tôi nhận thức được các khía cạnh khác nhau của sự nóng lên của đại dương. Mặc dù tôi đã tham gia ngay cả trước khi đọc báo cáo IPCC năm 2006, tôi không hiểu tại sao bây giờ lại có người phản đối báo cáo đó. Họ thực sự bị chỉ trích vì điều đó vì mọi người đều nói, "Ồ, mô hình thảm họa", và tất cả các mô hình thực sự rất bảo thủ. Báo cáo dự đoán rằng chúng ta sẽ bắt đầu thấy những tác động thực sự thảm khốc trong khoảng từ năm 2018 đến năm 24. Như bạn có thể tưởng tượng, đó là những gì đã xảy ra."
Ngoài 33 người thiệt mạng trực tiếp trong các vụ cháy và ước tính 445 người tử vong do hít phải khói, khoảng ba tỷ động vật và 60 tỷ động vật không xương sống đã chết vào mùa hè năm đó.
"Ý tôi là, tệ hơn cả ngôi nhà của tôi và mọi thứ khác là sự phá hủy môi trường trong hai tuần đầu tiên ở đây. May mắn thay, chúng tôi đã có một số tổ chức thú y thực sự đến những nơi xảy ra thảm họa khí hậu hoặc những nơi xảy ra thảm họa và an tử những con vật cần được an tử. Vì vậy, tất cả những gì bạn nghe thấy trong hai tuần đầu tiên là tiếng súng ngắn."
Hơn 25 phần trăm những người bị ảnh hưởng trực tiếp vào mùa hè năm đó, thông qua việc dập lửa hoặc sống trong các khu vực bị ảnh hưởng, đã báo cáo các triệu chứng của chấn thương và đau khổ về mặt tâm lý.
Tuy nhiên, sau khi các đám cháy đi qua, chấn thương vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến những người phải đối mặt với hậu quả.
Trong các nghiên cứu được thực hiện sau các vụ cháy rừng, rất nhiều nhân viên thú y và động vật hoang dã cũng báo cáo các triệu chứng của đau khổ về mặt tâm lý, vì họ buộc phải an tử và đếm số lượng động vật không thể thoát ra kịp thời.
"Hai tuần đầu tiên, toàn bộ bãi biển chỉ phủ đầy tro bụi và hàng ngàn con chim chết, hàng ngàn con trong số chúng đã bay ra khỏi khu rừng cố gắng thoát khỏi khói và thực sự rơi xuống từ bầu trời vì chim cũng có túi khí trong cánh. Vì vậy, chúng hít vào, chúng bị ngạt thở và có hàng ngàn con trong số chúng. Tôi nghĩ Bushy Bob, một nhà tự nhiên học rất nổi tiếng ở đây. Ông ấy đã đi bộ dọc bãi biển mà không ai trong số chúng tôi có thể làm được. Và tôi nghĩ ông ấy đã đếm được 150 loài."
Ở Cobargo, các vụ cháy đã khiến mọi người nhận thức sâu sắc về mức độ mong manh của nguồn cung cấp năng lượng của họ.
Sau các vụ cháy rừng, đã thiêu rụi toàn bộ phố chính và phá hủy cơ sở hạ tầng như đường dây điện, một số thành viên trong cộng đồng đã quyết định rằng họ cần một kế hoạch dự phòng.
Debra Summer là thành viên ủy ban của một nhóm có tên là Renewable Cobargo, được thành lập sau các vụ cháy để cải thiện an ninh năng lượng và hiệu quả năng lượng trong khu vực Cobargo.
"Ban đầu chúng tôi tập trung vào khái niệm có một trang trại năng lượng mặt trời lưới điện siêu nhỏ với pin dự phòng có thể di chuyển trên đảo. Vì vậy, nếu có một vụ cháy rừng khác hoặc lũ lụt hoặc gió lớn, bất kỳ sự kiện thời tiết nào, nhiệt độ cao, bất cứ thứ gì và mất điện, thì hệ thống năng lượng điện ở đây rất dễ bị tổn thương. Trong các vụ cháy, hơn 2000 cột điện phải được thay thế. Và chúng tôi cũng ở đầu cuối của lưới điện. Một phần rất mong manh của nó. Vì vậy, chúng tôi nghĩ rằng trong các vụ cháy rừng, chúng tôi không có nước, không có điện, không có thông tin liên lạc. Tình hình thực sự tồi tệ. Vì vậy, ít nhất chúng tôi cần xem xét cách chúng tôi có thể duy trì nguồn điện cho thị trấn, ngay cả khi không phải là toàn bộ thị trấn, phần lớn thị trấn. Những thứ như hợp tác xã, trạm xăng, bác sĩ, nhà hóa học, không gian mát mẻ để mọi người có thể chịu được căng thẳng do nhiệt độ cao và bất cứ thứ gì."
Bà cho biết trong khi nhiều người quan tâm đến biến đổi khí hậu sau các vụ cháy, thì việc truyền đạt cho mọi người về việc những thay đổi cụ thể có thể mang lại lợi ích gì cho họ thực sự rất quan trọng.
"Như bạn đã biết, đây là một lĩnh vực phức tạp và vẫn còn rất nhiều thông tin sai lệch. Vì lý do này, sự tham gia của cộng đồng là rất quan trọng và phải được thực hiện một cách hiệu quả và chu đáo để đảm bảo rằng mọi người đều có tiếng nói và được lắng nghe mà không bị thông tin sai lệch chi phối. Và tôi cho rằng chúng tôi cũng tập trung vào cách chúng tôi tiếp cận cộng đồng và những gì chúng tôi muốn làm bằng cách cung cấp, đặc biệt là với trang trại năng lượng mặt trời lưới điện nhỏ, một giải pháp tiếp cận dựa trên giải pháp, trong đó nêu rõ lợi ích cho tất cả mọi người, cho dù bạn tin vào biến đổi khí hậu, năng lượng sạch hay bất kỳ điều gì khác, nếu điều này xảy ra, điện vẫn được cung cấp, bạn sẽ nhận được điều này hoặc bạn có thể nhận được hóa đơn tiền điện thấp hơn hoặc bất cứ điều gì."
