Key Points
- Australia Day đánh dấu ngày người Anh kéo lá cờ Liên hiệp Anh tại Vịnh Sydney vào năm 1788, sự khởi đầu của quá trình thực dân hóa.
- Ngày 26 tháng 1 đánh dấu sự khởi đầu của quá trình thực dân hóa của Anh, một giai đoạn đau thương trong lịch sử của thổ dân Úc và người dân đảo Torres Strait.
- Các cuộc thăm dò cho thấy phần lớn người Úc muốn Ngày Quốc khánh Úc vẫn là ngày 26 tháng 1.
Ngày 26 tháng 1 chính thức được gọi là Australia Day, ngày quốc khánh của đất nước này. Nhưng đối với người bản địa và ngày càng nhiều người Úc, đây không phải là ngày để ăn mừng.
Boe Spearim, một nhà hoạt động người Gamilaraay, Kooma và Murrawari và một người dẫn chương trình podcast, cảm thấy buồn bã khi ngày này đến gần.
“Vì vậy, đối với tôi, một khi đến ngày đó, từ buổi sáng, cảm giác như tôi đang đi dự đám tang. Tôi biết điều gì đó tồi tệ đã xảy ra. Đó là một cảm giác rất buồn," ông Spearim nói.
Tại sao Australia Day lại là ngày 26 tháng 1?
Ngày 26 tháng 1 đánh dấu sự khởi đầu của quá trình thuộc địa hóa ở Úc. Đây là ngày mà người Anh lần đầu tiên giương cao lá cờ Liên hiệp Vương quốc Anh tại Vịnh Sydney vào năm 1788.
Ngày Quốc khánh Úc được tổ chức vào ngày 26 tháng 1 kể từ năm 1935 nhưng chỉ trở thành ngày lễ toàn quốc vào năm 1994.
Một số người Úc ăn mừng bằng cách tổ chức tiệc nướng BBQ với bạn bè và gia đình, đi biển hoặc xem pháo hoa tại các sự kiện được tổ chức khác nhau trên khắp đất nước. Nhiều buổi lễ nhập tịch cũng được tổ chức vào ngày này.
Nhưng ngày 26 tháng 1 đã bị người dân bản địa và người dân đảo Torres Strait phản đối và họ gọi đây là "Ngày tang tóc" kể từ năm 1938. Ngày càng có nhiều người Úc từ chối ăn mừng ngày này và yêu cầu chuyển ngày lễ quốc khánh sang một ngày khác.
Invasion Day Rally in Brisbane, 2024 Source: AAP / JONO SEARLE
Tại sao đây là một ngày đau thương đối với người Thổ dân?
Tiến sĩ Summer May Finlay, một phụ nữ Yorta Yorta và là giảng viên cao cấp tại Đại học Wollongong, giải thích rằng ngày 26 tháng 1 là vấn đề đối với người dân bản địa và người dân đảo Torres Strait vì ngày này đánh dấu sự khởi đầu của thời điểm người dân của họ bị tước đoạt đất đai và bị cắt đứt khỏi nền văn hóa của họ.
“Đó là sự khởi đầu của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, đó là sự khởi đầu của sự phân biệt đối xử, là sự khởi đầu của thời kỳ mà người dân của chúng tôi bị tước quyền khỏi cộng đồng và đất nước, mà về cơ bản tổ tiên chúng tôi đã gắn bó trong 65.000 năm.”
“Vì vậy, ngày này nói riêng, trong số tất cả các ngày mà mọi người có thể chọn để kỷ niệm và công nhận đất nước này, thì đây thực sự là ngày bắt đầu của một thời kỳ thực dân rất đau đớn, và vẫn còn đang diễn ra đối với người dân thổ dân Úc và người dân đảo Torres Strait,” TS Finlay nói.
Chính sách thực dân của Anh đã gây ra hậu quả tàn khốc cho người Úc bản địa, những người phải đối mặt với tình trạng bị tước đoạt đất đai, thảm sát, dịch bệnh và trẻ em bị tách khỏi gia đình.
Những tác động của chính sách thực dân, bao gồm sự phân biệt đối xử có hệ thống, kết quả sức khỏe yếu kém và chiếm số đông trong các nhà tù, vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay.
Tiến sĩ Finlay kêu gọi tất cả người Úc tìm hiểu về lịch sử đất nước của họ.
“Tôi nghĩ Úc là một đất nước tuyệt vời theo nhiều cách. Tôi chắc rằng những người đến đất nước này và trở thành công dân mới sẽ thừa nhận và nhận ra điều đó.”
“Nhưng đồng thời, đất nước chúng ta cũng có một lịch sử không mấy tốt đẹp và không được biết đến nhiều,” TS Finlay nhận định.
Thay đổi, thừa nhận hay xóa bỏ ngày Australia Day 26/1?
Ông Spearim rất mong muốn thấy những người di cư ủng hộ người thổ dân trong hành trình khó khăn đòi công lý của họ, đặc biệt là vì nhiều người có câu chuyện tương tự.
“Đã trải qua sự chiếm đóng, đã trải qua chiến tranh, đã trải qua các cuộc thảm sát.”
“Đã trải qua điều gì đó tương tự như bị dồn vào một chỗ và bị chuyển đến các cơ sở truyền giáo, mà người thổ dân cũng mô tả là trại tập trung,” ông Spearim nói.
Rana Hussain là thành viên hội đồng quản trị của Reconciliation Australia, một tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy sự hòa giải giữa người Úc bản địa và người Úc không phải Thổ dân.
Bà cho biết vấn đề ngày 26 tháng 1 nên được coi là vấn đề quan trọng đối với tất cả người Úc, không chỉ người bản địa.
“Tôi nghĩ rằng đối với nhiều người, họ nghĩ rằng sự phức tạp, nỗi buồn và đau thương này chỉ xảy ra với người thổ dân, nhưng thực tế, bất kỳ ai hiểu được tầm quan trọng của ngày đó, đều có cảm xúc lẫn lộn về nó.”
“Và đối với tôi, là con của những người di cư Ấn Độ, chúng tôi có lịch sử riêng về chủ nghĩa thực dân, cụ thể là chủ nghĩa thực dân Anh,” bà Hussain nói.
Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy phần lớn người Úc muốn giữ Ngày Quốc khánh Úc vào ngày 26 tháng 1. Nhưng vẫn còn nhiều tranh luận xung quanh việc thay đổi ngày này hàng năm.
People gather outside Victorian Parliament for the Invasion Day rally, 2024. Source: AAP / Diego Fedele
Làm thế nào để kỷ niệm ngày 26 tháng 1 một cách tôn trọng?
Để phản ánh lịch sử của ngày này, một số người Úc gọi nó là "Ngày xâm lược" hoặc "Ngày sống còn ". Các nhóm thổ dân tổ chức các cuộc diễn hành, mít tinh, lễ cầu nguyện lúc bình minh và các sự kiện văn hóa trên khắp cả nước vào ngày 26 tháng 1.
Tiến sĩ Finlay mô tả cách các sự kiện này diễn ra và những ai có thể tham gia.
“Và các cuộc tuần hành được thực hiện hòa bình qua các con phố, như một cuộc phản đối.”
“Tôi đã tham gia một vài cuộc tuần hành ở Melbourne khi tôi sống ở đó.”
“Và đó là một cách tuyệt vời để các gia đình tụ họp, bất kể họ là gia đình thổ dân và người dân đảo Torres Strait, hay là gia đình không phải thổ dân.”
“Và thực ra, chỉ để thể hiện sự ủng hộ đối với người dân thổ dân và người dân đảo Torres Strait trên khắp cả nước,” TS Finlay nói.
Bà Hussain cho biết những cuộc tụ họp này mang lại hy vọng và sự đoàn kết.
“Bạn có được cảm giác đoàn kết và thường có được cảm giác hy vọng khi ở trong cộng đồng.”
“Là đồng minh, tôi nghĩ rằng điều thực sự quan trọng là chúng ta ủng hộ Người bản xứ khi họ đấu tranh để thay đổi ngày này, hoặc thừa nhận nhiều hơn về ý nghĩa thực sự của ngày này đối với họ,” bà Hussain nói.
Ông Spearim tổ chức một số cuộc tuần hành ở Brisbane. Ông nói rằng chúng khiến ông cảm thấy được trao quyền.
“Khi đến đó, tôi cảm thấy rất được trao quyền vì có rất nhiều người Blak tuyệt vời.”
“Rất nhiều trẻ em tuyệt vời đã bước ra và đứng lên vì dân tộc của chúng tôi và trở thành thế hệ chiến binh thổ dân tiếp theo đấu tranh cho công lý và tự do,” ông Spearim nói.
Nhận thức được sự nhạy cảm về ngày này, nhiều hội đồng địa phương hiện đã ngừng tổ chức lễ nhập tịch vào ngày 26 tháng 1.
Ngày Quốc khánh Úc được đánh dấu bằng một ngày lễ quốc gia. Năm nay, ngày này rơi vào cuối tuần thì ngày lễ có thể đặt vào là thứ Hai tuần sau.
Tiến sĩ Finlay cho biết một số nơi làm việc cho phép nhân viên của họ làm việc vào ngày đó và nghỉ thêm một ngày nữa.
"Nếu đó không phải là sự kiện do người thổ dân hoặc người dân đảo Torres Strait tổ chức, thì tôi không nghĩ là nên ăn mừng ngày này.”
“Hãy coi đó là ngày làm việc và hy vọng khuyến khích cơ quan của bạn, nghĩ đến giải pháp cho phép bạn làm việc vào ngày đó và nghỉ bù một khác," TS Finlay nói.
New Australian citizens, Broken Hill, NSW Source: AAP / STUART WALMSLEY
Nhưng cô tin rằng tất cả người Úc cần có những cuộc trò chuyện nghiêm túc về lịch sử thực sự của đất nước chúng ta trước khi chúng ta có thể tìm ra cách để có thể ăn mừng chung.
"Tôi nghĩ chúng ta phải có cuộc trò chuyện với tư cách là một quốc gia và sau đó chúng ta có thể nói về ngày nào chúng ta muốn kỷ niệm toàn bộ lịch sử đó.”
“Từ đó, chúng ta ghi nhận toàn bộ lịch sử đó, tiếp theo sẽ cùng nhau đoàn kết lại. Ngày nào là ngày thích hợp để đoàn kết tất cả chúng ta," bà Hussain nói.
Đăng ký hoặc theo dõi podcast Australia Explained để biết thêm thông tin hữu ích và các mẹo về việc ổn định cuộc sống mới tại Úc.
Bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc ý tưởng chủ đề nào xin gửi email cho chúng tôi theo địa chỉ
