Nhà đấu giá Christie ở New York đã bán mọi thứ từ các danh họa của Pablo Picasso, đến chiếc váy của Công nương Diana.
Đầu tháng 3 này, họ đã đấu giá 34 tác phẩm bao gồm nghệ thuật kỹ thuật số, được bán dưới dạng các mặt hàng độc đáo được gọi là token, không thể thay thế và một rô-bốt tự vẽ được thêm vào bức tranh, mỗi khi có một giá thầu mới được đưa ra.
Tất cả các tác phẩm nghệ thuật, đều được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo.
Đây là lần đầu tiên AI bán tác phẩm nghệ thuật tại một nhà đấu giá lớn.
Tiến sĩ Jasmin Pfefferkorn là Nghiên cứu viên tại Đại học Melbourne.
Bà tin rằng AI có thể ngày càng trở thành hiện thực, tại các phòng trưng bày trong tương lai.
“Nếu chúng ta đặt nó vào nội dung lịch sử, tôi nghĩ rằng cuối cùng nó sẽ được chấp nhận".
"Tôi thường ví nó với nhiếp ảnh, một hình thức nghệ thuật không được công nhận là hợp pháp trong một thời gian khá dài, cho đến khi nó bắt đầu được đưa vào các bảo tàng và sau đó là các nhà đấu giá v.v".
"Tôi nghĩ rằng chúng ta cũng có thể thấy một quỹ đạo tương tự, có phần nhanh hơn đối với AI”, Jasmin Pfefferkorn.
LISTEN TO
Nghệ thuật AI tạo ra tiền bạc và gây tranh cãi cùng một lúc
SBS Vietnamese
11:07
Cuộc đấu giá có tên là Augmented Intelligence đã thu về hơn 1,1 triệu đô la Úc, mặc dù sáu tác phẩm nghệ thuật không được bán.
Nó cũng thu thập được hơn 6.500 chữ ký của các nghệ sĩ, kêu gọi hủy cuộc đấu giá.
Trong một bức thư ngỏ gửi đến phòng trưng bày, bức thư viết rằng, “nếu bạn tôn trọng các nghệ sĩ con người, hãy hủy cuộc đấu giá. Trân trọng, các nghệ sĩ ký tên dưới đây.”
Đối với Sue Beyer, sự khác biệt không rõ ràng như vậy.
Là một nghệ sĩ đa ngành, cô ấy nói rằng những phát triển trong AI vừa hấp dẫn vừa đẩy lùi cô ấy.
“Tôi đang sử dụng nhiều phương tiện truyền thông mới khác nhau và cả AI".
"Tôi thực sự thích sử dụng AI, vì nó không hoàn hảo và tôi thích điểm yếu của nó".
"Tôi đang đối xử như một nhà tiên tri hoặc không phải là Chúa, nhưng tôi đưa ra cho AI một chỉ dẫn hoặc lời nhắc và nó cung cấp cho tôi thông tin để đáp lại, nó giống như một quá trình hợp tác”, Sue Beyer.
Cô Beyer thậm chí còn sử dụng công nghệ, để tìm hiểu thêm về bản thân mình.
"Cách tôi sử dụng nó không thực sự gây khó chịu hay đáng sợ".
"Không giống như phim truyền hình Black Mirror hay The Terminator là phim khoa học viễn tưởng, hay bất cứ thứ gì tương tự".
"Tôi đang đặt ra những câu hỏi như 'Tôi là ai?' và 'Sue Beyer là ai?'.
"Tôi đang sử dụng sự khôi hài, vì tôi đang xem xét ý nghĩa của việc trở thành con người, bằng cách sử dụng thứ rõ ràng không phải là con người”, Sue Beyer.
READ MORE
SBS Việt ngữ
Năm rồi, Giải thưởng Chân dung Brisbane đã thông báo rằng họ sẽ thay đổi hướng dẫn dự thi, nêu rõ rằng "việc cấm hoàn toàn việc sử dụng AI là không thực tế".
Ban đầu, giải thưởng cho phép người tham gia gửi tác phẩm nghệ thuật, được tạo hoàn toàn bằng các nền tảng tạo hình ảnh như Midjourney hoặc DALL-E.
Sau khi nhận được sự chỉ trích từ một số bộ phận cộng đồng nghệ thuật, ban tổ chức đã xem xét lại các yêu cầu dự thi để chỉ cho phép các tác phẩm được tạo một phần bằng AI.
Cuối cùng, bức chân dung tự họa của Dennis McCart sử dụng hình ảnh AI đã xử lý, đã giành được 10.000 đô la cho Giải thưởng Kỹ thuật số.
Birrunga Wiradyuri, một người đàn ông Wiradjuri và là người sáng lập Phòng trưng bày Birrunga, đã giành được Giải thưởng Packer của cuộc thi năm 2021, cho bức chân dung có tên 'Cầu Vồng Đêm'.
Phòng trưng bày First Nations của ông đã tẩy chay giải thưởng vào năm rồi, vì hướng dẫn về AI.
Ông cho biết, sẽ không tham gia giải thưởng này nữa trong năm nay.
“Thật không may, vì tôi biết có một số người rất hợp lý trong tổ chức đó".
"Tôi không thể nói rằng tôi rất tôn trọng những quyết định được đưa ra".
"Sẽ rất dễ dàng để nói rằng, ‘Ồ, được thôi. Chúng tôi đã không cân nhắc đến điều đó'.
"Thậm chí không cần phải coi đó là một quan điểm thực sự tốt, chỉ là một quan điểm hợp lý. Tại sao không tạm dừng việc này?’.
"Mọi người sẽ nói rằng ‘Quyết định tuyệt vời, Giải thưởng Chân dung Brisbane lắng nghe Blackfellas'.
"Thay vào đó, chúng tôi đang tiếp tục bất chấp vì chúng tôi có các chuyên gia nói rằng, nó vô hại, tôi thực sự không hiểu”, Birrunga Wiradyuri.
Ông Wiradyuri tin rằng đó không phải là sự thay đổi, mà ông phản đối.
Trên thực tế ông nói rằng, ông ủng hộ sự tranh cãi và những thông điệp đầy thách thức.
“Tôi không kiểm duyệt, tôi không hề kiểm duyệt, tôi chỉ cảm thấy rằng ít nhất bạn không nên gây hại và hiện tại, tôi có thể thấy điều này gây hại".
"Vì vậy, có một quan niệm liều lĩnh rằng, việc thu hoạch và tái tạo tác phẩm nghệ thuật của Người bản địa là điều bình thường".
"Hậu quả của việc đó, là sự chiếm đoạt văn hóa ở cấp độ tiếp theo, hành vi trộm cắp văn hóa, đó là sự thực dân hóa, đó là sự tước quyền, nó làm suy yếu, nó làm loãng, nó lại vô hình hóa chúng ta, một cấp độ vô hình khác".
"Ý tôi là, tất cả những điều đó cộng lại thành sự trình bày sai lệch”, Birrunga Wiradyuri.
Ông Wiradyuri cho biết, sự chiếm đoạt văn hóa và nhận thức rập khuôn về nghệ thuật của Người bản địa, là một thực tế mà ông vẫn đang phải đối mặt.
Là một phần trong ‘Chương trình Phát triển Sáng tạo Văn hóa’ của phòng trưng bày, ông cung cấp sự tiếp xúc chuyên nghiệp cho các nghệ sĩ Thổ dân và eo biển Torres mới nổi.
Điều đó có nghĩa là, tạo ra các tác phẩm nghệ thuật cho ‘Kế hoạch Hành động Hòa giải’ của các doanh nghiệp.
Ông cho biết, vẫn được yêu cầu vẽ tranh chấm bi truyền thống.
Đây là phong cách bắt nguồn từ vùng Trung và Tây Sa mạc của Úc, nhưng không phải là Wiradjuri ở New South Wales, nơi ông sinh ra.
Tiến sĩ Louise Buckingham là Tổng giám đốc điều hành của Arts Law Centre Australia, nơi cung cấp hỗ trợ pháp lý chuyên biệt, cho những người sáng tạo của First Nations, thông qua dịch vụ 'Artists in the Black'.
Bà cho biết với sự phát triển của AI, sự san phẳng văn hóa và nghệ thuật bản địa giả mạo, đang tràn lan.
“Chúng tôi nhận thức rõ tầm quan trọng của thị trường nghệ thuật bản địa, cũng như thị trường đồ lưu niệm giả và nghệ thuật giả mạo đã phát triển như thế nào cùng với đó và thiệt hại mà nó gây ra cho thị trường nghệ thuật hiện tại của chúng tôi".
"Bạn biết đấy, một nhóm các bên liên quan đang được hưởng lợi nhiều hơn bao giờ hết, trong bối cảnh và lịch sử bùng nổ công nghệ và một nhóm khác đang chịu thiệt hại, nhiều hơn bao giờ hết”, Louise Buckingham.
Trong khi đó Adobe Stock là một phần mềm đồ họa, cung cấp ảnh và đồ họa miễn phí bản quyền, đã bị National Indigenous Times giám sát chặt chẽ, vì các hình ảnh đại diện cho nghệ thuật và văn hóa của First Nations.
Khi tìm kiếm 'Indigenous Australian', bạn sẽ thấy hình ảnh những người có các dấu hiệu cơ thể chung chung, hoặc đội mũ lông vũ của người Mỹ bản địa.
Những người mặc vest tại nơi làm việc trên nền tảng này, được trích dẫn là "đại diện cho sự đa dạng tại nơi làm việc".
Tìm kiếm 'Nghệ thuật bản địa Úc', sẽ hiển thị hình ảnh didgeridoo và boomerang, đá AI và tranh theo phong cách chấm bi.
Giấy phép mở rộng cho mỗi hình ảnh AI này, có giá trung bình gần 90 đô la.
Theo luật hiện hành của Úc, bản quyền đối với các tác phẩm nghệ thuật thường kéo dài suốt cuộc đời của người sáng tạo, cộng thêm 70 năm.
Tiến sĩ Buckingham cho biết, mặc dù đây có vẻ là một khoảng thời gian dài, nhưng đối với các cộng đồng Người bản xứ có nghệ thuật và văn hóa chuyển động qua quá khứ, hiện tại và tương lai, điều này có thể gây ra các vấn đề.
Trong trường hợp nghệ thuật do AI tạo ra, mọi thứ trở nên phức tạp hơn.
Ở Úc, luật bản quyền không tồn tại hoặc không tồn tại đối với trí tuệ nhân tạo, vì về mặt pháp lý, người ta cho rằng không có quyền tác giả, hoặc tính nguyên bản của con người để bảo vệ.
Điều này cũng có nghĩa là, những lo ngại về cách các mô hình AI, được đào tạo bằng cách sử dụng các tác phẩm của nghệ sĩ, rất khó để lập pháp.
“Phản hồi cho những thứ như cuộc đấu giá của Christie’s, đã đạt được doanh số cao hơn nhiều so với dự đoán của mọi người, nhưng nó cũng gây ra phản ứng từ những người sáng tạo, những người đã phẫn nộ vì ý tưởng về một cuộc đấu giá cho loại tác phẩm nghệ thuật này".
"Bạn biết đấy, đã có những phản hồi khác từ khắp nơi trên thế giới, từ những người sáng tạo ở mọi cấp độ và khi chúng ta nói về nghệ thuật thị giác, và chúng ta có các khiếu nại tập thể ở Hoa Kỳ, mà chúng ta sẽ theo dõi rất chặt chẽ ở đây, tại Úc”, Louise Buckingham.
Được biết một nhóm làm việc về ‘Sở hữu Trí tuệ và Văn hóa Bản địa’ đã được thành lập vào tháng 12 năm rồi, để bảo vệ kiến thức của Người bản địa, trong bối cảnh AI đang trỗi dậy.
Tiến sĩ Buckingham cho biết, việc tham vấn từ nhóm làm việc đã bị tạm dừng, cho đến sau cuộc bầu cử liên bang.
Trong khi đó, Đại học Chicago đã phát triển các công cụ như Nightshade hoặc Glaze, đang được các nghệ sĩ sử dụng, để chống lại việc thu thập dữ liệu AI.
Những công cụ này biến dữ liệu từ hình ảnh thành "thuốc độc", để AI đào tạo chúng mà không có sự đồng ý, sẽ học được những hành vi không thể đoán trước.
Với phần mềm này, trường đại học cho biết lời nhắc yêu cầu hình ảnh một con bò đang bay trong không gian, có thể thay vào đó, nhận được hình ảnh một chiếc túi xách trong không gian.
Tiến sĩ Pfefferkorn từ ‘Trung tâm Đạo đức Nghệ thuật, AI và Kỹ thuật số’ tin rằng mặc dù AI còn mới, nhưng các nghệ sĩ đã cân bằng mối quan hệ giữa đạo đức, công nghệ và khoa học trong nhiều thế kỷ.
“Tôi thực sự hy vọng rằng, chúng ta càng tham gia một cách phê phán và với những phức tạp khác nhau đang được trình bày, cũng như đã được các nghệ sĩ trong không gian này khám phá trong một thời gian dài như vậy, chúng ta càng có thể đẩy lùi và giành lại một số tác nhân của mình, vì chúng ta sẽ có thể thấy rằng có những lựa chọn thay thế và các tùy chọn khác”, Jasmin Pfefferkorn.
