Tại trung tâm Lismore, các nhân viên hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình và bạo lực quay trở lại văn phòng sau khi lũ lụt từ cơn bão nhiệt đới Alfred buộc họ phải sơ tán.
Họ mở các thùng hàng chứa đầy nhu yếu phẩm và dây điện.
Sau trận lũ lịch sử ở miền bắc New South Wales năm 2022, họ đã học cách làm việc không dùng giấy tờ.
LISTEN TO
Nghiên cứu cho thấy bạo lực đối với phụ nữ gia tăng sau thảm họa
SBS Vietnamese
17/03/202509:15
Jillian Knight-Smith, Giám đốc điều hành Women Up North Housing, tổ chức đã hỗ trợ hơn 900 phụ nữ và trẻ em bị bạo lực gia đình vào năm ngoái, cho biết cộng đồng nơi đây vẫn chưa thể phục hồi hoàn toàn.
“Đó là một trải nghiệm đầy sang chấn, mọi người đều bị ảnh hưởng nặng nề. Khung cảnh giống như một vụ nổ bom vừa xảy ra, với rác thải chất đống khắp đường phố. Mọi thứ bạn nhìn thấy đều khiến bạn tự hỏi: Nếu bị ngập nước, nó sẽ trông như thế nào? Điều đó khiến bạn có một góc nhìn hoàn toàn khác về mọi thứ xung quanh mình.”
Bà Knight-Smith cho biết, dù cơn bão Alfred đã qua đi, nhưng mức độ sang chấn thực sự mà nó để lại vẫn chưa được bộc lộ hết.
[[“Nghiên cứu cho thấy phụ nữ phải đối mặt với bạo lực gia đình trong và sau thảm họa ở mức độ rất cao. Điều đáng lo ngại là có nhiều nạn nhân mà chúng ta chưa biết đến, những người chưa nhận được bất kỳ sự hỗ trợ nào. Bởi lẽ, chính cộng đồng mới là lực lượng phản ứng đầu tiên, còn các dịch vụ hỗ trợ chỉ có thể can thiệp ở giai đoạn sau.”]]
Jodie tự trào mình là "Nữ hoàng của những lần sơ tán".
Cô đã từng sống sót qua lũ lụt, mất nhà cửa vì cháy rừng, và nhiều năm sau lại chứng kiến thảm họa cháy rừng Black Saturday ở Victoria.
Mùa hè năm 2009 - 2010, tài sản của cô bị thiêu rụi.
Ngôi nhà của Jodie là ngôi nhà duy nhất còn nguyên vẹn trên con phố nơi cô sống.
Cũng trong thời gian đó, Jodie đã trải qua bạo lực gia đình.
“Sau một thảm họa, phụ nữ mất đi mạng lưới hỗ trợ xung quanh mình. Họ thường là người chăm sóc tự nhiên trong gia đình, luôn lo lắng cho người khác và đặt nhu cầu của bản thân xuống hàng thứ hai. Điều này gây ra những tác động tiêu cực đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của họ.”
Jodie đã tổ chức một kỳ nghỉ phục hồi dành cho những phụ nữ bị ảnh hưởng bởi các vụ cháy rừng.
Ban đầu, đó chỉ là những cuộc trò chuyện giữa những người phụ nữ muốn tổ chức một chuyến cắm trại cuối tuần để tìm sự bình yên và an ủi. Nhưng cuối cùng, sự kiện này đã thu hút hơn 750 phụ nữ trên khắp Victoria đến để chia sẻ và hỗ trợ lẫn nhau.
Jodie cũng tham gia vào một nghiên cứu quan trọng do Gender & Disaster Australia thực hiện, tập trung vào những phụ nữ bị ảnh hưởng bởi thảm họa.
Nghiên cứu cho thấy hơn một nửa số phụ nữ được khảo sát đã trải qua bạo lực gia đình lần đầu tiên sau các vụ cháy rừng.
“Trong thảm họa, phụ nữ thường vô thức để đàn ông dẫn dắt, điều này đôi khi đẩy chúng tôi vào những tình huống bấp bênh. Qua trải nghiệm của mình, tôi nhận ra rằng khi cả cộng đồng bị ảnh hưởng, các dịch vụ hỗ trợ địa phương cũng chịu tác động. Những nơi mà chúng tôi thường tìm đến để được bảo vệ và giúp đỡ cũng rơi vào khủng hoảng. Nhiều tình huống đã không được xử lý đúng cách.”
Tại New Zealand, các cơ quan chức năng báo cáo rằng bạo lực gia đình đối với phụ nữ tăng 53% sau trận động đất ở Christchurch.
Ở Mỹ, một nghiên cứu của Đại học Mississippi cho thấy bạo lực gia đình tăng 98% sau cơn bão Katrina.
Bà Knight-Smith cảnh báo rằng các trung tâm sơ tán, vốn được coi là nơi trú ẩn an toàn trong những thời điểm bất ổn, cũng có thể tiềm ẩn rủi ro.
“Các trung tâm sơ tán là những nơi căng thẳng, nơi mà nguồn lực hạn chế phải được phân bổ cho một số lượng lớn người. Trên thực tế, nạn nhân của bạo lực gia đình có thể vô tình gặp lại chính người đã gây ra tổn thương cho họ. Dù họ đã rời bỏ mối quan hệ bạo lực, nhưng cuối cùng lại bị đặt vào cùng một trung tâm sơ tán.”
Laura Downey, Trưởng Chương trình Chăm sóc Sức khỏe Toàn dân tại The George Institute for Global Health, cho rằng đây là một phần của xu hướng rộng hơn, trong đó phụ nữ bị ảnh hưởng bất cân xứng bởi biến đổi khí hậu.
Bà nhấn mạnh rằng vấn đề không chỉ nằm ở bất bình đẳng xã hội.
Các thảm họa thiên nhiên cũng đang đe dọa an ninh y tế của phụ nữ.
“Biến đổi khí hậu làm trầm trọng thêm những bất bình đẳng sẵn có trong xã hội, kinh tế và y tế. Hiện nay, có rất nhiều bằng chứng cho thấy tiếp xúc với nhiệt độ cực đoan làm gia tăng đáng kể tỷ lệ sinh non, thai chết lưu và sảy thai. Tuy nhiên, nếu bạn hỏi một phụ nữ mang thai trên đường, phần lớn họ có thể không hề biết về điều này.”
Theo Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), phụ nữ và trẻ em gái có nguy cơ tử vong cao hơn 14% trong các thảm họa khí hậu và chiếm 80% số người bị mất nơi ở do thiên tai.
Tổ chức Save the Children, chuyên vận động vì sức khỏe thanh thiếu niên toàn cầu, gọi đây là "cú đúp tàn khốc của biến đổi khí hậu".
Khoảng hai phần ba tổng số cuộc hôn nhân trẻ em diễn ra ở những khu vực có rủi ro khí hậu cao hơn mức trung bình.
Những bé gái này thuộc nhóm dân số tăng nhanh nhất thế giới.
Từ giai đoạn trưởng thành sớm cho đến thời kỳ mãn kinh, biến đổi khí hậu là vấn đề ảnh hưởng xuyên suốt cuộc đời phụ nữ.
Nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho thấy phụ nữ làm việc trong môi trường nhiệt độ cao có nguy cơ mắc các bệnh về thận, tim mạch và phổi cao hơn.
“Ở độ tuổi lớn hơn, chúng ta cũng biết rằng phụ nữ có nguy cơ tử vong cao hơn do tiếp xúc với các vấn đề môi trường này. Trong các đợt nắng nóng kỷ lục ở châu Âu năm 2022, con số thường được báo cáo là 60.000 người thiệt mạng. Tuy nhiên, điều ít được nhắc đến hơn là 66% số ca tử vong đó là phụ nữ.”
Hiện tại, Chiến lược Quốc gia về Khả năng Chống chịu và Thích ứng với Biến đổi Khí hậu của Úc, văn bản nêu rõ lập trường của chính phủ về biến đổi khí hậu, không hề đề cập đến phụ nữ.
Hội nghị thượng đỉnh khí hậu toàn cầu gần đây, COP29, ban đầu không có bất kỳ phụ nữ nào trong ban tổ chức.
Trong số 78 nguyên thủ quốc gia tham dự hội nghị, chỉ có tám người là phụ nữ.
Angelina Inthavong, 21 tuổi, là một nhà hoạt động vì bình đẳng giới và y tế.
Cô cho biết bối cảnh cá nhân của mình, một phụ nữ queer da màu xuất thân từ một gia đình có thu nhập thấp, đã định hình cách tiếp cận của cô với công việc vận động.
Tuy nhiên, Inthavong cho rằng vẫn chưa có đủ những phụ nữ có tiếng nói giao thoa như cô tham gia vào các quá trình ra quyết định quan trọng.
“Lịch sử cho thấy phụ nữ da màu, phụ nữ ở vùng nông thôn và khu vực xa xôi, phụ nữ bản địa, phụ nữ queer, phụ nữ khuyết tật thường bị gạt ra khỏi các không gian ra quyết định. Điều quan trọng là những trải nghiệm thực tế của họ cần phải có mặt trên bàn thảo luận. Tôi nghĩ rằng đã đến lúc cần chuyển từ việc chỉ tham vấn các cộng đồng này sang hợp tác và đồng thiết kế chính sách với họ.”
Chính quyền Trump gần đây tuyên bố rằng 83% các chương trình do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ đã bị cắt giảm vào ngày 11 tháng 3 nhằm thực hiện các biện pháp tiết kiệm chi phí mới.
Hồi tháng 1, Mỹ cũng thông báo sẽ rút khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và lên kế hoạch đình chỉ tài trợ.
Inthavong cho rằng sự thay đổi trong chính sách đầu tư nước ngoài này có thể mở ra cơ hội cho Úc.
“Là một người trẻ, tôi chỉ hy vọng rằng nhiều quốc gia khác sẽ cùng đứng lên hành động. Tôi tin rằng Úc đang có một cơ hội thực sự để định hình tương lai của trách nhiệm đối với biến đổi khí hậu. Chúng ta có thể trở thành một quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này.”
Laura Downey từ The George Institute cũng đồng tình với quan điểm này.
“Sức khỏe toàn cầu có nghĩa là sức khỏe cho tất cả mọi người, và nước Úc không thể khỏe mạnh nếu những quốc gia láng giềng của chúng ta không khỏe mạnh.”
Trở lại Lismore, dù vẫn còn phải đối mặt với đống đổ nát và quá trình dọn dẹp sau thảm họa, Jillian Knight-Smith cho biết bà vẫn cảm thấy lạc quan.
“Một người phụ nữ tuyệt vời mà tôi quen, người từng tổ chức gây quỹ cho dịch vụ của chúng tôi, đã gọi cho tôi và nói: ‘Tôi sẽ nấu một nồi cà ri gà thật lớn và mang đến cho mọi người.’ Bởi vì khi thảm họa xảy ra, các cửa hàng trống trơn, và nhiều người có thể không có đủ thức ăn. Thảm họa cũng là lúc chúng ta chứng kiến và trân trọng sự tử tế và lòng hào phóng của con người. Đó là một khoảng thời gian rất đặc biệt, rất khác biệt.”
