Quyết định ngừng kiểm tra thông tin trên mạng xã hội của Meta có ảnh hưởng đến cử tri Úc không?

An old woman is using Facebook on her phone.

An old woman is using Facebook on her phone. Source: AAP / AAP Image/Frank May

Công ty truyền thông xã hội khổng lồ Meta đã quyết định, ngừng sử dụng các công cụ kiểm tra thực tế của bên thứ ba trên các nền tảng của họ tại Hoa Kỳ, trong số một loạt các biện pháp mà họ cho biết, là nhằm thúc đẩy nội dung chính trị và quyền tự do ngôn luận. Thế nhưng có những lo ngại về ý nghĩa của sự thay đổi này đối với người sử dụng Úc, đặc biệt là trước cuộc bầu cử liên bang năm nay.


Người sáng lập công ty là Mark Zuckerberg, trực tiếp cho hành động này do những gì ông mô tả là, 'điểm bùng phát văn hóa' của cuộc bầu cử Tổng Thống Hoa Kỳ, khi loan báo việc chấm dứt sử dụng các công cụ kiểm tra thực tế của bên thứ ba trên các nền tảng của họ.

"Ngay cả khi họ vô tình kiểm duyệt chỉ 1% bài đăng, thì đó là hàng triệu người và chúng ta đã đạt đến điểm, mà có quá nhiều sai lầm và quá nhiều kiểm duyệt".

"Cuộc bầu cử gần đây cũng giống như một bước ngoặt văn hóa, hướng đến việc ưu tiên quyền tự do ngôn luận một lần nữa".

"Vì vậy chúng ta sẽ quay trở lại với cội nguồn của mình và tập trung vào việc giảm thiểu sai lầm, đơn giản hóa các chính sách và khôi phục quyền tự do ngôn luận trên các nền tảng của chúng ta”, Mark Zuckerberg.
Ngoài việc loại bỏ tính năng kiểm tra thông tin này, ông cho biết công ty sẽ tìm cách tăng cường quyền tự do ngôn luận và thúc đẩy nội dung chính trị.

Điều này diễn ra, sau chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11 của ông Donald Trump, mà ông Zuckerberg trực tiếp đề cập đến, trong bài phát biểu qua video của mình.

"Chúng tôi sẽ làm việc với Tổng thống Trump, để phản đối các chính phủ trên khắp thế giới, họ đang nhắm vào các công ty Mỹ và thúc đẩy kiểm duyệt nhiều hơn".

"Hoa Kỳ có sự bảo vệ Hiến Pháp mạnh mẽ nhất, đối với quyền tự do ngôn luận trên thế giới".

"Cách duy nhất chúng ta có thể phản đối xu hướng toàn cầu này, là với sự hỗ trợ của chính phủ Hoa Kỳ và đó là lý do tại sao trong 4 năm qua, ngay cả chính phủ Hoa Kỳ cũng thúc đẩy kiểm duyệt, mọi thứ trở nên khó khăn đến vậy".

"Bằng cách nhắm vào chúng tôi và các công ty Mỹ khác, điều đó đã khuyến khích các chính phủ khác tiến xa hơn nữa, nhưng giờ đây chúng tôi có cơ hội khôi phục quyền tự do ngôn luận và tôi rất vui khi nắm bắt cơ hội này”, Mark Zuckerberg.

Được biết sự ủng hộ của ông Zuckerberg dành cho ông Trump, được coi là nỗ lực hàn gắn mối quan hệ của ông với Tổng thống đắc cử, sau chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11, khi ông Zuckerberg cũng quyên góp một triệu đô la cho quỹ nhậm chức của mình.

Trước đó ông Donald Trump đã chỉ trích gay gắt Meta và Zuckerberg trong nhiều năm, cáo buộc công ty thiên vị ông và đe dọa sẽ trả đũa tỷ phú công nghệ này khi trở lại nhiệm sở.

Hiện tại những thay đổi này chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ, nhưng ông Zuckerberg đã chỉ trích rõ ràng, các hạn chế của các quốc gia khác đối với nền tảng của Meta.

Trong khi đó ông Ned Watt là nhà nghiên cứu về truyền thông kỹ thuật số, tại Đại học Công nghệ Queensland và chuyên về kiểm tra thực tế độc lập.

Ông cho biết, mặc dù vẫn còn quá sớm để dự đoán kết quả chính xác, đối với những người kiểm duyệt và người dùng nền tảng Meta tại Úc, nhưng ông cho biết người Úc nên quan tâm đến sự thay đổi này.

"Ông Mark Zuckerberg đã tuyên bố rằng điều này chỉ xảy ra ở Hoa Kỳ, nhưng tôi nghĩ rằng đây là một sự thay đổi chiến lược lớn và có lẽ là sự thay đổi về mặt tư tưởng, liên quan đến chính sách kiểm duyệt nội dung của công ty".

"Tôi nghĩ rằng sẽ có những tác động lan tỏa, đối với hoạt động kiểm tra thực tế độc lập và những người kiểm tra thực tế độc lập trên toàn thế giới".

"Và tôi nghĩ rằng, đối với các cộng đồng trực tuyến dễ bị tổn thương và các bên liên quan bị ràng buộc trong các chủ đề chính trị này mà Zuckerberg đã đề cập, cũng sẽ có những tác động đặc biệt là đối với phụ nữ, người chuyển giới, người LGBTIQ+, đó là tất nhiên rồi”, Ned Watt.
Ông cho biết, những người kiểm tra thực tế độc lập làm việc cho Meta, là những người ký kết các nguyên tắc cốt lõi của Mạng lưới kiểm tra thực tế quốc tế và cam kết minh bạch và công bằng, điều mà ông Watt cho biết là còn thiếu trong cách tiếp cận 'ghi chú cộng đồng', mà Meta đang áp dụng để phản ánh nền tảng X.

Thế nhưng ông nói thêm, có lẽ điều đáng lo ngại hơn là rủi ro quảng bá nội dung có hại, theo cam kết của ông Zuckerberg, về việc thúc đẩy nội dung chính trị và thúc đẩy quyền tự do ngôn luận.

"Nhưng tôi nghĩ điều này hoàn toàn có nguy cơ khuếch đại lời nói thù địch và lời lẽ gây chia rẽ trực tuyến, đó là điều chúng ta nên quan tâm, những tác nhân quyền lực sẽ sử dụng những thay đổi này trong việc kiểm duyệt nội dung như thế nào, rồi ai thực sự có quyền tồn tại và lên tiếng trên các nền tảng này mà không bị loại trừ hoặc bị lấn át, bởi tiếng nói của những người khác”, Ned Watt.

Trong khi đó Tiến sĩ Philip Pond, Giảng viên cao cấp về Phương pháp nghiên cứu phương tiện truyền thông kỹ thuật số tại Đại học Melbourne, cũng đồng ý.

Ông cho biết việc thúc đẩy nội dung chính trị, rất có thể sẽ dẫn đến việc khuếch đại một loại diễn ngôn bảo thủ cụ thể kiểu của ông Trump, hoặc MAGA hay 'Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại'.

"Điều này có nghĩa là, Facebook sẽ cung cấp cho người dùng nhiều nội dung MAGA hơn, thực sự đơn giản như vậy".

"Tôi nghĩ họ sẽ mở lại nền tảng của mình, cho những người sáng tạo nội dung và loại nội dung hiện đang phổ biến trên X và Truth Social, cùng những nền tảng tương tự".

"Tôi nghĩ rằng khả năng bạn sẽ có sự đồng nhất nội dung, trên các nền tảng đó cao hơn nhiều”, Philip Pond.

Thế nhưng Tiến sĩ Pond cẩn thận chỉ ra rằng, công việc của những người kiểm duyệt không hoàn toàn ngăn chặn được thông tin sai lệch, trên các nền tảng truyền thông xã hội.

"Tôi không chắc chúng ta có nên tự lừa dối mình rằng, hiện tại có một thời kỳ hoàng kim của sự thật trên Facebook, sắp bị mất đi không".

"Không có, điều đó thật vô lý. Kiểm tra thực tế trong lịch sử có tác dụng rất hạn chế, trong việc định hướng diễn ngôn của chúng ta theo con đường chân lý đạo đức này, đó không phải là điều xảy ra".

"Bất kỳ tác động nào mà nó mang lại cho điều tốt đẹp, rõ ràng sẽ biến mất”, Philip Pond.

Trong khi Úc tiến gần đến cuộc bầu cử liên bang, khi được Meta hỏi về những thay đổi, Thủ tướng Anthony Albanese đã tái khẳng định thái độ của mình đối với các công ty truyền thông xã hội và trách nhiệm của họ, trong việc bảo vệ người dùng khỏi bị tổn hại.

"Truyền thông xã hội có trách nhiệm xã hội".

"Sáng nay tôi đã nói rằng, những lời chỉ trích mà truyền thông xã hội sẽ đưa ra về quyết định và luật cấm truyền thông xã hội, đối với những người dưới 16 tuổi của chúng tôi, là điều mà chúng tôi không thể phản kháng, chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích quốc gia của Úc”, Anthony Albanese .

Còn Thượng nghị sĩ Đảng Xanh Sarah Hanson-Young cũng đã kêu gọi ban hành luật, liên quan đến nghĩa vụ chăm sóc của các công ty truyền thông xã hội, để ngăn chặn thông tin sai lệch và nội dung có hại.

Bà thẳng thừng bác bỏ tuyên bố của ông Zuckerberg, về việc xóa bỏ các công cụ kiểm tra thông tin, để ngăn ngừa sai sót và tránh kiểm duyệt.

"Chúng ta hiện đang ở trong tình huống mà hai tỷ phú công nghệ lớn, Mark Zuckerberg và Elon Musk nghĩ rằng, họ nên điều hành thế giới".

"Họ nên ra lệnh những gì được nói, ai nói, nói to đến mức nào và liệu nó có đúng sự thật hay không, đây là về quyền tự do ra lệnh cho những ông trùm công nghệ lớn này".

"Nó không liên quan gì đến quyền tự do ngôn luận, hoặc quyền của người dùng, được tham gia vào một nền tảng một cách an toàn và cẩn thận”, Sarah Hanson-Young.
Còn Tiến sĩ Pond cho biết, thông tin sai lệch trên phương tiện truyền thông xã hội, chắc chắn là điều mà người Úc nên quan tâm trước cuộc bầu cử liên bang, vì bối cảnh xã hội và chính trị của Úc, chịu ảnh hưởng rất lớn từ Hoa Kỳ.

Nhưng ông cho biết, đây là một vấn đề rất phức tạp cần giải quyết và luật chống thông tin sai lệch của chính quyền Albanese được đề xuất vào tháng 9 năm ngoái, phụ thuộc quá nhiều vào các công ty truyền thông xã hội, để có thể chịu trách nhiệm bảo vệ sự thật.

"Những người kiểm tra sự thật chỉ có giá trị, nếu bạn nghĩ rằng sự thật chỉ có giá trị".

"Trong khi sự thật chỉ có giá trị nếu chúng ta, với tư cách là một xã hội, với tư cách là những cá nhân, quan tâm đến sự thật và coi trọng nó".

"Và mặt khó khăn hơn của cuộc trò chuyện này, là mức độ chúng ta coi trọng sự thật và coi nó như một ý tưởng, như một điều lý tưởng trừu tượng, hoặc thậm chí chỉ như một loại tiêu chí ra quyết định, trong cuộc sống của chính chúng ta là khá mong manh".

"Trừ khi chúng ta coi trọng sự thật, nếu không thì đó là điều chúng ta phải tự mình làm”, Philip Pond.

Còn ông Ned Watt nói thêm rằng, thông tin sai lệch trên mạng xã hội đặc biệt đáng lo ngại trong các chiến dịch tranh cử, mà ông cho biết là chịu ảnh hưởng rất lớn từ các nền tảng này.

"Tôi nghĩ rằng đây là một đòn giáng mạnh vào trách nhiệm giải trình".

"Dòng chảy quyền lực trong công nghệ, những thay đổi như thế này, thực sự đặt trọng tâm và trách nhiệm lên người dùng, đó là trách nhiệm to lớn trong việc kiểm soát thông tin và các loại câu chuyện mà họ tiếp xúc".

"Tôi nghĩ rằng đây là chiến thắng cho việc thao túng phương tiện truyền thông và là một thay đổi lớn đối với môi trường thông tin”, Ned Watt.

Trong khi đó các chuyên gia khác cho biết, điều quan trọng là không nên đánh giá quá cao ảnh hưởng của phương tiện truyền thông xã hội, đối với các cuộc bầu cử và hành vi bỏ phiếu.

Ông Terry Flew là Giáo sư Truyền thông Kỹ thuật số, tại Đại học Sydney.

"Lý do tại sao các xu hướng bỏ phiếu cụ thể lại xảy ra, liên quan đến nhiều yếu tố".

"Mọi người không chỉ là những tờ giấy trắng, rồi sau đó lên phương tiện truyền thông xã hội và đưa ra ý kiến".

"Chúng tôi chưa có luật nào về việc sử dụng DeepFakes do AI tạo ra, trong các chiến dịch bầu cử và đó chắc chắn là một mối quan ngại”, Terry Flew .
Trong khi đó, một tuyên bố từ Cơ quan Truyền thông và Báo chí Úc cho biết, thông báo của Meta về những thay đổi đối với quy trình kiểm tra thực tế, hiện chỉ liên quan đến Hoa Kỳ.

Tuyên bố nầy cho biết, rõ ràng là không có kế hoạch ngay lập tức nào để thực hiện, các thay đổi đối với chương trình tại Úc, nhưng Cơ quan sẽ theo dõi những thay đổi có thể ảnh hưởng đến người dùng Úc, trên các nền tảng Meta.

Tuyên bố cho biết, Meta là bên ký kết Bộ Quy tắc Thực hành của Úc về thông tin sai lệch, cũng như đã cam kết thực hiện một loạt các sáng kiến, bao gồm cả với các tổ chức kiểm tra thực tế của bên thứ ba.

Ủy viên eSafety đã được liên lạc để xin bình luận, nhưng chưa có kết quả.

 và cập nhật tin tức ở 

Nghe SBS Tiếng Việt trên ứng dụng miễn phí SBS Audio, tải về từ  hay  

Share