Ba năm sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, có vẻ như cuộc xung đột này gần đến hồi kết.
Tuy nhiên, các điều khoản của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào đều rất gây tranh cãi.
Chưa đầy một tháng sau khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là Tổng thống Hoa Kỳ, ông Donald Trump đã tiết lộ chiến lược của mình để chấm dứt xung đột.
Ông Trump đã chấm dứt sự cô lập ngoại giao của Nga bằng cuộc điện đàm kéo dài 90 phút với ông Putin, trong đó ông đồng ý đàm phán lệnh ngừng bắn để chấm dứt giao tranh.
Ông Trump cho biết trong cuộc gọi, ông đã nói với ông Putin rằng ông "ổn" khi Ukraine không có tư cách thành viên NATO - và "không có khả năng" Ukraine sẽ giành lại lãnh thổ mà Nga đã chiếm giữ vào năm 2014.
Vấn đề duy nhất là ông đưa ra những nhận xét đó mà không tham khảo ý kiến của Ukraine hoặc các đồng minh NATO.
Phát biểu trước các nhà lãnh đạo tại Hội nghị An ninh Munich, ông Zelenskyy cho biết Ukraine sẽ không bao giờ chấp nhận bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào được đạt được sau lưng mình hoặc không có sự tham gia của Ukraine.
Ông cho biết đã đến lúc châu Âu phải tự mình hành động.
“Hãy thành thật đi. Bây giờ, chúng ta không thể loại trừ khả năng rằng Hoa Kỳ có thể nói không với Châu Âu về một vấn đề đe dọa đến mình. Nhiều nhà lãnh đạo đã nói về chuyện Châu Âu cần có quân đội riêng. Một đội quân, một đội quân của Châu Âu. Và tôi thực sự tin rằng thời điểm này đã đến.”
Liên minh chính trị và quân sự NATO được thành lập vào năm 1949, sau Thế chiến thứ Hai trong Chiến tranh Lạnh, nhằm ngăn chặn sự phát triển ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản và Liên Xô lúc đó đang trên đà phát triển rất mạnh ở châu Âu.
Hoa Kỳ, Canada và một số quốc gia Tây Âu là những quốc gia sáng lập - và hiện nay, liên minh có 32 quốc gia thành viên trên khắp Châu Âu và Bắc Mỹ.
Thỏa thuận này cho phép hợp tác quân sự trong NATO, nhưng cho đến nay, các chính phủ đã từ chối nhiều lời kêu gọi thành lập một quân đội Châu Âu duy nhất trong nhiều năm, với lý do rằng quốc phòng là vấn đề chủ quyền quốc gia.
Trong khi đó, cuộc thảo luận kéo dài 40 phút bên lề hội nghị giữa ông Zelenskyy và phó tổng thống Hoa Kỳ JD Vance vẫn chưa đưa ra bất kỳ thông báo quan trọng nào về cách thoát khỏi cuộc chiến đẫm máu nhất ở Châu Âu kể từ Thế chiến thứ Hai.
Vài giờ trước cuộc họp, ông Zelenskky đã nói với những người tham dự hội nghị rằng một máy bay không người lái có đầu đạn nổ mạnh đã đâm vào lớp vỏ bảo vệ của Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl ở khu vực Kyiv.
“Đó là máy bay không người lái Shahid đã được cải tiến. Máy bay không người lái của Nga. Công nghệ mà Iran chuyển giao cho Nga trong chiến tranh đã mang theo ít nhất 15kg thuốc nổ. Và chúng tôi xem đây là động thái mang tính biểu tượng sâu sắc của Nga, của Putin."
Cuộc tấn công đã đục một lỗ trên lớp vỏ bảo vệ và gây ra hỏa hoạn trong thời gian ngắn.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế đã xác nhận thiệt hại.
Điện Kremlin phủ nhận trách nhiệm.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết ông không có gì để nói về vấn đề thỏa thuận hòa bình, nhưng cho biết đã có thêm thông tin liên lạc giữa các nhân viên của các nhà lãnh đạo Nga và Hoa Kỳ.
Thông tin chi tiết hơn về chiến lược của ông Trump nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine đến từ quan chức Hoa Kỳ Keith Kellogg.
Là đặc phái viên của Donald Trump về Ukraine và Nga, ông đã nói với hội nghị an ninh toàn cầu rằng ông hình dung Hoa Kỳ sẽ đóng vai trò trung gian trong các cuộc đàm phán hòa bình, với Ukraine và Nga là hai bên chính.
Ông cho biết người Ukraine sẽ tham gia bàn đàm phán - nhưng không phải các nhà lãnh đạo châu Âu khác.
Ông cho biết kế hoạch hòa bình của ông Trump có thể được đưa ra trong vài ngày hoặc vài tuần nữa.
“Sẽ phải có những thứ như nhượng bộ lãnh thổ. Đó có thể là sự cam kết từ chối sử dụng vũ lực, không sử dụng vũ lực trong tương lai từ phía chính trị. Ông ấy sẽ không giảm quy mô lực lượng quân sự của mình, hy vọng là loại bỏ nó. Những gì chúng ta sẽ cố gắng làm về cơ bản là buộc ông ấy phải hành động - những gì bạn muốn làm là buộc ông ấy phải hành động mà có thể ông ấy không cảm thấy thoải mái."
Các quan chức chính quyền Trump đã nói rõ trong những ngày gần đây rằng họ mong đợi các đồng minh châu Âu trong NATO sẽ chịu trách nhiệm chính cho khu vực này, vì Hoa Kỳ hiện có những ưu tiên khác, chẳng hạn như an ninh biên giới và chống lại Trung Quốc.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã sử dụng bài phát biểu của mình tại hội nghị để nói rằng ông thấy có vai trò của châu Âu - và tất cả các bên liên quan - để tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình.
Tổng thống Cộng hòa Séc, Petr Pavel, cho biết rõ ràng là Hoa Kỳ đang có cách tiếp cận khác đối với vai trò của mình trong các vấn đề toàn cầu và ở châu Âu - và các nhà lãnh đạo thế giới cần phải điều chỉnh và lập kế hoạch của riêng mình.
“Hầu hết những gì đã xảy ra như lời cảnh tỉnh chúng ta có thêm nhận thức về bản thân. Hãy chứng minh rằng chúng ta có khả năng chịu trách nhiệm. Và hành động phù hợp. Một số biện pháp được các đại diện của Liên minh châu Âu nêu bật khiến tôi hy vọng rằng chúng ta đang đi đúng hướng; linh hoạt hơn nhiều và nhanh hơn trong các quyết định của chúng ta, điều mà Ukraine rất cần."
Pháp đang thảo luận với các đồng minh của mình về việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh không chính thức của các nhà lãnh đạo châu Âu tại Paris để thảo luận về Ukraine trong vòng 24 giờ (thứ Hai giờ địa phương).
Thủ tướng Đan Mạch, Mette Frederiksen, cho biết điều quan trọng là các nhà lãnh đạo châu Âu phải có hành động mạnh mẽ và quyết đoán - và tránh bất kỳ điều gì có vẻ như là sự xoa dịu đối với Nga.
“Tôi chưa bao giờ tin rằng cuộc chiến ở Ukraine chủ yếu là về Ukraine. Cuộc chiến ở Ukraine là về Nga. Đó là về những giấc mơ đế quốc của Nga. Đó là về mong muốn và ý chí của họ trong việc đưa ra quyết định về các vấn đề châu Âu. Chúng ta không thể để họ làm điều đó. Vì vậy, chúng ta phải tuân thủ chiến lược. Và chiến lược là giành chiến thắng trong cuộc chiến. Điều đó không dễ dàng. Điều đó không đẹp đẽ. Điều đó không dễ chịu. Điều đó không phải là tất cả những điều tốt đẹp trên thế giới. Nhưng đó là điều cần thiết."
