การเลือกตั้งรัฐบาลสหพันธรัฐ (รัฐบาลกลาง) จะมีขึ้นในวันเสาร์ที่ 3 พฤษภาคม
แล้วระบบรัฐสภาออสเตรเลียเป็นอย่างไร? และใครคือผู้ที่มีบทบาทสำคัญทางการเมือง?
ระบบการเมืองของออสเตรเลียเป็นระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ โดยมีรัฐสภาเป็นกลไกหลักในการบริหารประเทศ
และออสเตรเลียมีการปกครองในระบอบราชาธิปไตย เนื่องจากยังคงเป็นสมาชิกของเครือจักรภพอังกฤษ และประมุขแห่งรัฐของออสเตรเลียคือ พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 3 แห่งสหราชอาณาจักร
แม้ออสเตรเลียมีระบบการปกครองในระบอบราชาธิปไตย แต่ออสเตรเลียนับเป็นประเทศที่มีเอกราช โดยได้รับสิทธิ์ในการปกครองตนเองจากสหราชอาณาจักรเมื่อปี 1986
ในปัจจุบัน กษัตริย์มีบทบาทในเชิงสัญลักษณ์เท่านั้น และมีคือผู้ว่าการรัฐ (Governor General) เป็นผู้แทนพระองค์
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
รู้ก่อนเลือกตั้ง: คู่มือการใช้สิทธิ์เลือกตั้งในออสเตรเลีย
ออสเตรเลียปกครองโดยรัฐบาลสามระดับได้แก่ รัฐสภาของรัฐบาลกลาง รัฐสภาของรัฐหรือมณฑล และสภาเทศบาลท้องถิ่น
แต่ละระดับมีหน้าที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ตาม หน่วยงานที่มีอำนาจตัดสินใจสูงสุดในการตัดสินใจเชิงนโยบายระดับประเทศคือรัฐสภาของรัฐบาลกลาง ในกรุงแคนเบอร์รา
การเลือกตั้งระดับรัฐบาลสหพันธรัฐมีขึ้นทุก 3 ปี และประชากรออสเตรเลียผู้มีสิทธิ์ลงคะแนนสามารถลงคะแนนเสียงเลือกตัวแทนสู่รัฐสภา
จากนั้น พรรคการเมืองหรือกลุ่มพันธมิตรของพรรคการเมืองที่เสียงข้างมาก หรือได้รับการสนับสนุนจากสมาชิกส่วนใหญ่ในสภาผู้แทนราษฎร จะได้รับสิทธิ์ในการจัดตั้งรัฐบาลและแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี
สำหรับรัฐสภาออสเตรเลียนั้นมี 2 ระดับได้แก่ สภาผู้แทนราษฎร (House of Representative) หรือสภาล่าง และวุฒิสภา (Senate) หรือที่เรียกว่าสภาสูง
แคท กลีสัน รองประธานจากคณะกรรมการการเลือกตั้งออสเตรเลีย (Australian Electoral Commission) องค์กรอิสระที่ดำเนินการจัดการเลือกตั้งระดับประเทศของออสเตรเลียอธิบายหลักการทำงานของสภาว่า
นายกรัฐมนตรีจะมาจากสภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภาทำหน้าที่ตรวจสอบ การทำงาน ทั้งสองสภาก็มีกระบวนการทำงานแตกต่างกัน แต่ทั้งสองสภาเป็นกลไกที่สำคัญมากในการตัดสินใจทางการเมืองในออสเตรเลียกลีสันกล่าว
ในทางปฏิบัติ ก่อนที่รัฐบาลสหพันธรัฐจะสามารถผ่านกฎหมายได้ จะต้องมีการเสนอร่างกฎหมายต่อสภาผู้แทนราษฎร จากนั้นผ่านการพิจารณาของวุฒิสภา และสุดท้ายต้องได้รับการอนุมัติจากผู้ว่าการรัฐ ในนามของรัฐบาล เพื่อให้มีผลบังคับใช้
ในประวัติศาสตร์ของการเมืองออสเตรเลียที่ผ่านมา พรรคการเมืองที่มักได้รับเลือกให้เป็นรัฐบาลสลับระหว่างพรรคแรงงาน (Labour party) ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายซ้าย กับพรรคเสรีนิยม-ชาตินิยม (Liberal-National Coalition) ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายขวา
แอนโทนี อัลบานีซี นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบัน Source: AAP
“เราจะไม่เผชิญภาวะเศรษฐกิจถดถอย จะสร้างงาน 1.1 ล้านตำแหน่ง ลดอัตราเงินเฟ้อจาก 6 เปอร์เซ็นต์ ให้เหลือ 2 เปอร์เซ็นต์ ยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน และจะไม่ทิ้งใครไว้ด้านหลัง เดินหน้าโครงการ NBN และโครงการ Gonski ให้แล้วเสร็จตามแผน”
ปีเตอร์ ดัตตัน ผู้นำพรรคฝ่ายค้าน Source: AAP / JONO SEARLE/AAPIMAGE
“ผมมั่นใจว่าเราสามารถจัดตั้งรัฐบาลเสียงข้างมากได้ เพราะประชากรออสเตรเลียอีกหลายล้านคนไม่สามารถทนสูญเงินให้กับพรรคแรงงานได้อีกสามปี”
นอกเหนือจาก 2 พรรคการเมืองหลักแล้ว นักการเมืองอิสระและพรรคการเมืองขนาดเล็กก็เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในช่วง 40 ปีที่ผ่านมา ตามข้อมูลของออสเตรเลีย อินสติทิว (Australia Institute)
พรรคการเมืองขนาดเล็กเหล่านี้ได้แก่ พรรคกรีนส์ (Greens) พรรคฝ่ายซ้ายซึ่งนำโดยอดัม แบนด์ท ซึ่งมีสมาชิกรัฐสภา 4 คน และวุฒิสมาชิก 11 คน ในรัฐสภาของรัฐบาลสหพันธรัฐ
“การเปลี่ยนแปลงสามารถเกิดขึ้นได้ และก้าวแรกคือการลงคะแนนให้คนที่ต่อสู้เพื่อคุณ ไม่ใช่เพื่อเหล่ามหาเศรษฐี”
อาคารรัฐสภาแห่งสหพันธรัฐออสเตรเลีย ณ กรุงแคนเบอร์รา Source: Getty
“นโยบายการอพยพย้ายถิ่นจะต้องสนองผลประโยชน์ที่ดีที่สุดสำหรับออสเตรเลียด้วยการให้ความสำคัญกับผู้อพยพจากประเทศที่มีวัฒนธรรมและค่านิยมคล้ายคลึงกัน และปฏิเสธการอพยพของผู้คนจากประเทศที่แตกต่าง”
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรมีบทบาทสำคัญในการร่างและผ่านกฎหมาย
โดยผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งจะลงคะแนนเลือกสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้งหมด 150 คน รวมถึงสมาชิกวุฒิสภา 40 คนจากทั้งหมด 76 คน
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นตัวแทนของชุมชนท้องถิ่นทั่วประเทศ และมีวาระการดำรงตำแหน่ง 3 ปี
“เขตเลือกตั้งถูกกำหนดตามพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ และแต่ละเขตจะเลือกผู้แทนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 คน พื้นที่ทางภูมิศาสตร์เหล่านี้มีขนาดต่างกัน เนื่องจากเขตเลือกตั้งแต่ละแห่งมีจำนวนผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งใกล้เคียงกัน ดังนั้น สมาชิกรัฐสภา 1 คนจึงเป็นตัวแทนของเขตเลือกตั้ง 1 แห่ง”
ผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งหย่อนบัตรลงในกล่อง Source: SBS / SBS Radio
แต่ละรัฐมีวุฒิสมาชิก 12 คน ไม่ว่าจะมีจำนวนประชากรเท่าใด
มณฑลนอร์เทิร์นเทร์ริทอรีและมณฑลนครหลวงออสเตรเลีย (หรือตัวย่อ ACT) จะมีวุฒิสมาชิก 2 คน
วุฒิสมาชิกจะมีวาระการดำรงตำแหน่ง 6 ปี โดยใช้ระบบการเลือกตั้งแบบสลับกัน ในแต่ละครั้ง วุฒิสมาชิกครึ่งหนึ่งจะต้องเข้าสู่กระบวนการเลือกตั้ง
และนั่นคือภาพรวมของระบบการเมืองของออสเตรเลีย
หากคุณยังไม่ได้วางแผนว่าจะลงคะแนนเสียงในการเลือกตั้งครั้งนี้อย่างไร สามารถหาข้อมูลได้ที่เว็บไซต์ของคณะกรรมการการเลือกตั้งออสเตรเลีย aec.gov.au
