Trong hành trình nửa thế kỷ, SBS Radio, đặc biệt chương trình tiếng Việt, đã trở thành một người bạn đồng hành không thể thiếu, một chiếc cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa hai quê hương.
LISTEN TO
Chương trình radio SBS Việt ngữ là chiếc cầu nối cho người tị nạn suốt 50 năm qua
SBS Vietnamese
10:44
Một thế hệ thuyền nhân
Đối với nhiều người Việt tị nạn đến Úc sau chiến tranh, những năm tháng đầu tiên là khoảng thời gian đầy thử thách với sự cô lập và khó khăn trong việc hội nhập. Nhưng trong bối cảnh ấy, tiếng nói của SBS Việt ngữ vang lên như một nguồn động viên, một điểm tựa tinh thần.
Bà Khánh Thọ, một cựu thuyền nhân đến Úc năm 1987 sau một hải trình hiểm nguy trên biển, nhớ lại: "11 năm sau khi cuộc chiến tranh chấm dứt, gia đình chúng tôi mới có thể rời Việt Nam, cập bến Thái Lan sau một hành trình hãi hùng trên biển kéo dài 8 ngày, 8 đêm.
Chúng tôi đối mặt với những hiểm nguy mà cái chết và sự sống chỉ cách nhau bằng độ lớn của một sợi tóc trên một chiếc ghe dài khoảng 23m và rộng hơn 10m chứa 230 người.
Khi ra đi, chúng tôi đã phải chấp nhận cái chết. Nhưng khi đến Úc, chúng tôi không bao giờ nghĩ rằng có ngày mình được nghe những buổi phát thanh bằng tiếng Việt, từ một đài phát thanh do chính phủ Úc tài trợ - đài SBS. Đó là một phép màu."
Bà Khánh Thọ (ở giữa) cùng em gái, cháu và hai người con ở trại tị nạn ở Thái Lan. Credit: Supplied
“Mẹ tôi luôn kể rằng, hồi đó cứ 6 giờ chiều là cả nhà tôi lại quây quần để nghe tin tức từ SBS. Không chỉ để biết tin tức nước Úc mà còn để nghe thông tin về quê nhà. Những bản tin ấy giúp chúng tôi kết nối với thế giới, với cộng đồng và với chính mình”, bà Nicky.
Lượng thông tin sai lệch, giả mạo và nội dung do thuật toán điều khiển quá nhiều, đôi khi không nhạy cảm về mặt văn hóa. Nhiều phương tiện truyền thông còn có xu hướng chính trị hoặc phục vụ một chương trình nghị sự nhất định. SBS thực sự khách quan – như cha tôi đã nói, đáng tin cậy.Bà Nicky Chung
Bên cạnh tin tức, SBS còn cung cấp những thông tin thực tế giúp người nhập cư hòa nhập cuộc sống mới, từ cách đăng ký Medicare, tìm việc làm, cho đến các quyền lợi an sinh xã hội. Nhờ đó, nhiều gia đình Việt đã có thể vững bước trên hành trình xây dựng cuộc sống mới.
"Chương trình rất phong phú và đa dạng như sinh hoạt cộng đồng, giáo dục, văn hóa Úc, thể thao, văn nghệ… Những vấn đề mà các bậc cha mẹ và ông bà gặp phải do hàng rào ngôn ngữ và xung đột văn hóa, ví dụ như có con em phát triển theo hướng đồng tính, đều được SBS đề cập một cách sâu sắc và cởi mở.
Điều này giúp tăng cường sự cảm thông giữa các thế hệ, nhất là trong những gia đình đa thế hệ như gia đình tôi, nơi có ông bà, cha mẹ và con cháu cùng sống dưới một mái nhà", bà Khánh Thọ nói với SBS.
Bà Khánh Thọ, giáo viên dạy tiếng Việt, cựu hiệu trưởng trường Việt ngữ Trương Vĩnh Ký Credit: Olivia Nguyen SBS
SBS – Người kể chuyện, kết nối thế hệ và gìn giữ văn hóa
Không chỉ là nơi cung cấp tin tức, SBS còn giúp lưu giữ và kể lại câu chuyện của cộng đồng người Việt tại Úc. Những bài phỏng vấn, những phóng sự về cuộc sống của người Việt qua các thế hệ đã tạo nên một kho tư liệu quý giá.
"Những chương trình của SBS không chỉ là tin tức, mà còn là nơi giúp chúng tôi hiểu nhau hơn,” bà Khánh Thọ nói.
Bà Nicky Chung cũng nhấn mạnh vai trò của SBS trong việc nâng cao nhận thức về cộng đồng trong xã hội đa văn hóa:
"Khi tôi lớn lên, tôi thường nghe đến từ “đồng hóa” (assimilation). Phát sóng bằng tiếng Việt và các ngôn ngữ khác là cách để nước Úc thể hiện cam kết của mình đối với chủ nghĩa đa văn hóa.
Chúng ta ai cũng tìm kiếm cảm giác thuộc về, và tôi nghĩ đó là điều mà SBS mang lại, giúp chúng tôi khẳng định rằng chúng tôi là một phần của nước Úc, bất chấp lịch sử di cư của mình.
Bà Nicky Chung, CEO Hội phụ nữ Việt Úc, một tổ chức cộng đồng dẫn đầu trong việc phục vụ người Việt ở Melbourne. Credit: Olivia Nguyen SBS
Những chương trình phát sóng này giúp họ tự tin hơn, giảm sự cô lập và nâng cao chất lượng cuộc sống của người Việt lớn tuổi tại Úc.
Đặc biệt, tôi rất trân trọng cách SBS đưa tin về Hội Chợ Tết, Tết Nguyên Đán, thực sự tôn vinh các lễ hội, ẩm thực và phong tục truyền thống Việt Nam, đồng thời giúp người Việt hiểu rõ hơn về bản sắc đa văn hóa của nước Úc", bà Nicky nói với SBS.
Nicky (áo hồng ở giữa) chụp cùng cha mẹ và các anh chị em trong những ngày đầu định cư ở Úc. Cha mẹ cô là thính giả lâu năm của SBS.
Là một nhà giáo dục, bà Khánh Thọ cũng nhận thấy giá trị to lớn của SBS trong việc hỗ trợ các trường Việt ngữ: "Chúng tôi thường sử dụng các bản tin, các video giáo dục của SBS làm tài liệu giảng dạy.
Cách phát âm chuẩn của các xướng ngôn viên từ ba miền Bắc, Trung, Nam giúp các em học sinh học tốt hơn. SBS không chỉ là một đài phát thanh mà còn là một phần của hệ thống giáo dục cộng đồng.Bà Khánh Thọ
"Thâu lại một phần của bài phát thanh về lịch sừ, thời sự, danh lam thắng cảnh… thích hơp cho bài dạy, dùng chúng làm tài liệu, là cách giúp các em gắn bó chặt chẽ với những gì đang xảy ra chung quanh các em và thế giới, những video ngắn mang tính giáo duc, văn hóa do chính các em học sinh chia sẻ bằng tiếng Việt, giúp các em hãnh diện về nguồn gốc của mình".
Tiếp tục sứ mệnh phục vụ cộng đồng
Ngày nay, khi công nghệ và truyền thông phát triển mạnh mẽ, SBS vẫn tiếp tục đổi mới để phục vụ thính giả tốt hơn. Nhiều thính giả lớn tuổi vẫn giữ thói quen nghe radio truyền thống, trong khi thế hệ trẻ có thể dễ dàng truy cập tin tức và các chương trình phát sóng qua ứng dụng điện thoại hay podcast.
Còn rất nhiều những thách thức phía trước mà bà Nicky Chung, CEO của AVWA nhấn mạnh.
"Điều tôi nhận thấy ngày nay là lượng thông tin sai lệch, thông tin giả mạo và nội dung do thuật toán điều khiển quá nhiều, đôi khi không nhạy cảm về mặt văn hóa. Ngoài ra, nhiều phương tiện truyền thông còn có xu hướng chính trị hoặc phục vụ một chương trình nghị sự nhất định. SBS thực sự khách quan – như cha tôi đã nói, đáng tin cậy.
Ngày nay, việc giúp các cá nhân và gia đình cập nhật tin tức mà còn có khả năng phân tích thông tin một cách sáng suốt là điều rất quan trọng", bà Nicky nói với SBS
SBS sẽ mãi là nơi lưu giữ những câu chuyện, kết nối những thế hệ và viết tiếp hành trình của một cộng đồng kiên cường và đầy tự hào.
